جبران بودجه با بی عفتی!
بررسی خلاء های قانونی صدا وسیما در خصوص حجاب و حیا (5)
نظریه مورخ 15/11/79 شورای محترم نگهبان در خصوص منع صدا و سیما از تأمین كسریبودجه از طریق افزایش بی رویه پخش آگهیهای مغایر فرهنگ عفاف و حجاب و سایر موازین اسلامی یكی از مواردی است كه می تواند در یافتن خلاء های قانونی صدا سیما بسیار راهگشا باشد .
در واقع ملاحظه بند دوازدهم مصوبه 12/7/138 شورای عالی انقلاب فرهنگی كه مقرر می دارد: «سازمان صدا و سیما در حوزه روابط خصوصی و اجتماعی به كاهش حساسیتهای جامعه در رعایت حدود و مسائل شرعی و ترویج گناه دامن زده است» از سوی دیگر ، معضلی واقعی را در این خصوص نمایان می كندكه باید رفع شود .
بدین ترتیب طی مقالات گذشته اشاره شد كه یكی از خلاء های جدی قانون صدا وسیما در خصوص حجاب و عفاف و مسایل مربوط به آن است ؛در همین راستا و با عنایت به تقدیم طرح جدید اداره صدا وسیما به مجلس شورای اسلامی تلاش می كنیم طی یك سلسله مقالات این موضوع را بررسی و خلاء های قانونی مربوطه را گوشزد نماییم .
پس از این مقدمه ضروری، در این مقاله تلاش می كنیم
بررسی مصوبه 4/5/1384 شورای عالی انقلاب فرهنگی در خصوص حجاب و نظریه مورخ 15/11/79 شورای محترم نگهبان در خصوص منع صدا و سیما از تأمین كسریبودجه از طریق افزایش بی رویه پخش آگهیهای مغایر فرهنگ عفاف و حجاب و سایر موازین اسلامی را تقدیم می نماییم .
نظریه مورخ 15/11/79 شورای محترم نگهبان در خصوص منع صدا و سیما از تأمین كسریبودجه از طریق افزایش بی رویه پخش آگهیهای مغایر فرهنگ عفاف و حجاب و سایر موازین اسلامی .
هرچند زمینه صدور این نظریه را كسری بودجه صدا و سیما فراهم ساخته و پس از رفع ابهام مصوبه مجلس شورای اسلامی اظهار نظر گردیده است اما به هرحال به خوبی بیانگر منع صدا و سیما از تأمین كسری بودجه از طریق افزایش بی رویه پخش آگهیهای مغایر فرهنگ عفاف و حجاب و سایر موازین اسلامی می باشد ، همچنین شورای محترم نگهبان در ادامه این نظریه به صراحت مقرر داشته است :
"در نظر گرفتن عمده درآمد صدا و سیما از طریق پخش آگهی ها موجب اخلال امور بنیادی این سازمان و جلوگیری از نشر افكار با رعایت موازین اسلامی و مصالح كشور می شود. "
مغایرت و مخالفت جذب بودجه صدا و سیما از طریق نامشروع با اصول (3) و (175) قانون اساسی و شرع توسط شورای نگهبان مطرح شده است ؛ اما اثر این نظریه در سطح خود مطرح است كه فقط بازگرداندن مصوبه مغایر به مرجع تصویب كننده آن است و ضمانت اجرایی بیش از آن نمیتوان انتظار داشت و نظریه ها و تفسیر ها نمیتواند مانع تخلفات سازمان صدا و سیما در این خصوص گردد و این در حالی است كه در ضوابط تهیه شده توسط خود سازمان صدا و سیما نیز این نحوه نگرش به آگهی ها و مقولات دیگر وجود داشته ، لحاظ گردیده است اما چنانكه در ادامه ذكر میگردد، اشكالات متعددی بر آن ضوابط نیز وارد است كه مهمترین آنها این است كه فاقد ضمانت اجرا است .
"در نظر گرفتن عمده درآمد صدا و سیما از طریق پخش آگهی ها موجب اخلال امور بنیادی این سازمان و جلوگیری از نشر افكار با رعایت موازین اسلامی و مصالح كشور می شود. "
مصوبه 4/5/1384 شورای عالی انقلاب فرهنگی در خصوص حجاب
هرچند این مصوبه نیز همانند مصوبه پیشین ، صدا و سیما را بهعنوان تنها مخاطب یا لااقل مخاطب اصلی مصوبات مقررشده خطاب نمیكند (برخلاف مصوبه 12/7/1384 كه چنانكه ملاحظه میگردد به صراحت تنها صدا و سیما را نشانه میگیرد شاید به جبران مصوبه قبلی و به صراحت اجرای مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی را از وظایف رسمی و قانونی صدا و سیما میداند) اما با عنایت به اینكه در هریك از بندهای این مصوبه سیاستهای انشاء و مقرر گردیده است كه اطلاق یا عموم آن شامل صدا و سیما میشود بلكه اساساً بسیاری از بندها جز توسط صدا و سیما قابل اجرا یا تحقق مطلوب و كامل نمیباشد لذا این مصوبه و 45 بندی كه در خصوص حجاب و عفاف در آن مقرر گردیده، در آن گستره زمانی گام بزرگی تلقی گردیده و زمینه تصویب مقررات جامع و دقیقتر را فراهم ساخته است.[1]
بعلاوه عضویت نماینده صدا و سیما بهعنوان یكی از اعضای كمیته ترویج و گسترش فرهنگ عفاف در مواد آخر این مصوبه موید دیگری از استنباط صحیح در مخاطب اصلی بودن صدا و سیما نسبت به وظایف مقرره در این مصوبه است.
مغایرت و مخالفت جذب بودجه صدا و سیما از طریق نامشروع با اصول (3) و (175) قانون اساسی و شرع توسط شورای نگهبان مطرح شده است ؛ اما اثر این نظریه در سطح خود مطرح است كه فقط بازگرداندن مصوبه مغایر به مرجع تصویب كننده آن است و ضمانت اجرایی بیش از آن نمیتوان انتظار داشت و نظریه ها و تفسیر ها نمیتواند مانع تخلفات سازمان صدا و سیما در این خصوص گردد
نتیجه گیری
هرچند بهلحاظ كمیت قوانین و مصوبات مختلفی را در خصوص صدا و سیما و وظایف آن در حوزه عفاف و حجاب شاهد هستیم اما بهلحاظ كیفیت عدم جامعیت و عدم شفافیت لازم و از همه مهمتر عدم ضمانت اجرا (حتی از نوع تخلفات اداری) دچار نقص جدی هستیم .
در این مقاله گردید خلاء قانونی مربوطه به موضوع عفاف و حجاب در مصوبه ذیل بررسی گردید:
مصوبه 4/5/1384 شورای عالی انقلاب فرهنگی در خصوص حجاب
نظریه مورخ 15/11/79 شورای محترم نگهبان در خصوص منع صدا و سیما از تأمین كسریبودجه از طریق افزایش بی رویه پخش آگهیهای مغایر فرهنگ عفاف و حجاب و سایر موازین اسلامی
مغایرت و مخالفت جذب بودجه صدا و سیما از طریق نامشروع با اصول (3) و (175) قانون اساسی و شرع توسط شورای نگهبان مطرح شده است ؛ اما اثر این نظریه در سطح خود مطرح است كه فقط بازگرداندن مصوبه مغایر به مرجع تصویب كننده آن است و ضمانت اجرایی بیش از آن نمیتوان انتظار داشت و نظریه ها و تفسیر ها نمیتواند مانع تخلفات سازمان صدا و سیما در این خصوص گردد
این نیز مساله ای است كه می تواند یكی از خلاء های طرح تقدیم شده به مجلس شورای اسلامی به شمار آید و ضرورت بررسی طرح را در صحن مجلس و نه صرفا در قالب اصل 85 و كمیسیون فرهنگی تاكید نماید .
ادامه دارد.....
پی نوشت:
[1]. كمیتهای بر طبق نص قانون كه اكنون بنا به صلاحدید ریاستجمهوری محترم منحل شده و در عوض كمیته صیانت در وزارت كشور تشكیل شده است! .
رضا زهروی/ مدرس حوزه و دانشگاه بخش حقوق تبیان
منابع و مآخذ .
1- قانون اساسی،
2- مصوبه 27/12/1358 شورای انقلاب اسلامی،
3- قانون اداره صدا و سیما 8/10/1359،
- قانون خط مشی و اصول برنامههای صدا و سیما 17//1361،
5- قانون اساسنامه سازمان صدا و سیما 27/7/1362،
6-مصوبه 26/8/1371 شورای عالی انقلاب فرهنگی" بررسی سیاستهای سینما، تئاتر صدا و سیما" ،
7- مصوبه 6/12/1376 شورای عالی انقلاب فرهنگی "اصول و مبانی و روش های گسترش فرهنگ عفاف"
8- نظریه مورخ 15/11/79 شورای محترم نگهبان در خصوص منع صدا و سیما از تأمین كسریبودجه از طریق افزایش بی رویه پخش آگهی های مغایر فرهنگ عفاف و حجاب و...
9-مصوبه /5/138 شورای عالی انقلاب فرهنگی" راهبردهای گسترش فرهنگ عفاف"،
10-مصوبه 12/7/138 شورای عالی انقلاب فرهنگی "راهبردها و راهكارهای ارتقای فعالیتهای سازمان صدا و سیما" .
11-مصوبه 13/10/138 شورای عالی انقلاب فرهنگی "راهكارهای گسترش فرهنگ عفاف و حجاب" ،
12- ضوابط فاقد ضمانت اجرای افق رسانه مدون سال های 138، 1385 و 1386.مركز طرح و برنامهریزی صدا و سیما .
13- قانون سامان دهی مد و لباس مصوب 12/10/1385
1- آیین نامه اجرایی مصوب 12/3/1387 هیات وزیران در اجرای ماده یازده قانون سامان دهی مد و لباس .
15- حكم رسمی رهبر معظم انقلاب در تمدید دوره ریاست سازمان صدا و سیما مورخ 16/8/1388