اشاره

این دانشمند عالیمقدار اکثر فرصتهای زندگانی خود را در سفر و در محضر علماء گذراند، و اوقات او در افتاء و قیام به امور مهم دینی و اجتماعی در هر جا مصروف می گشت . روزها را در شهر خود به تدریس و برآوردن حوائج مردم سپری می ساخت ، و شبها به تهیه هیزم و سوخت منزل و رسیدگی به انگورستان می گذراند، معذلک آنچنان به مدد تاءییدات الهی ، مؤ ید و موفق بود که توانست آثار جالبی در علوم مختلف از خود به جای گذارد که از لحاظ نظم و دقت و پختگی ، بی اندازه جالب توجه و ارزشمند می باشند. مسافرتهای زیاد و حضور او نزد اساتید مختلف و تتلمذ در محضر دانشمندان مذاهب مختلف ، و مطالعات درازمدت و مداوم ، و حوصله شایان توجه او در غورو بررسی مصادر و مراجع علمی ، همه اینها عواملی بود که مؤ لفات و آثار شهید ثانی را به گونه ای پرداخت که پاره ای از آنها عملا به صورت کتب درسی درآیند و از عمق فکری و وضوح در تعبیر و روانی بیان و نظم و ترتیب خوش آیند و عرضه صحیح مطالب و حسن ذوق و سلیقه در ابواب بندی و ترتیب مباحث ، برخوردار گردند.

بدینسان ، شهید ثانی از شرائط و اوضاع محیط اجتماعی خود الهام می گرفت و دست اندر کار آفرینش آثار علمی و اخلاقی می شد، مثلا می بینیم کتابی در مذمت (غیبت ) نوشت ، چون می دید:(مردم فرصتهای زندگانی را به بطالت صرف می کنند، و در مجالس و محافل و محاورات روزمره خویش سرگرم فکاهه و تفریح می شوند، و نفوس خود را به وسیله آبروریزی برادران دینی و بی حیثیت ساختن اقران و همنوعان مسلمان ، تغذیه می کنند، و چنین کاری را در شمار سیئات و گناهان نمی آورند، و معذلک از مؤ اخذه و بازپرسی جبار سماوات و خدای منتقم بیمی ندارند).

و آنگاه که طفل عزیز خود را از دست می دهد، کتاب دیگری را تحت عنوان (مسکن الفؤ اد عند فقد الاحبة و الاولاد) می نگارد، کتابی در تسکین خاطر خود و دیگران در برابر مصائب روزگار، که همه طبقات مردم را به کار می آید و آنها را از هم و غم آسیبها می رهاند، و مترجم ، این کتاب را ترجمه نموده است که - ان شاء الله - به زودی منتشر خواهد شد.

آثار علمی این دانشمند پاک نهاد به دهها کتاب و رساله تحقیقی می رسد. و علیرغم اشتغالات دیگر و تدریس ، حدود هفتاد اثر علمی از خود به جای گذاشت که ما به برخی از آنها دست یافته و یا به نام پاره ای از آنها- ضمن ترجمه احوال او در مراجع مختلف - آگاهی یافته ایم .

آثار شناخته شده این عالم بزرگوار و فقیه عالیقدر در زمینه اصول فقه عبارتند از :

1. تمهید القواعد الاصولیة و العربیة لتفریع الاحکام الشرعیة : در دو بخش : 1- صد قاعده اصول فقهی 2- صد قاعده ادب عربی . و در پایان ، دارای فهرست مبسوطی برای تسهیل استخراج مطالب آن می باشد.

شهید ثانی این کتاب را در اول محرم 958 ه ‍ ق ، به پایان رسانده است ؛ و در 1272 ه ‍ ق با کتاب (ذکری الشیعه ) شهید اول به طبع رسیده است .

2. تفصیل ما خالف الشیخ الطوسی اجماعات نفسه : در روضات آمده است : این کتاب ، در حقیقت ، رد بر مطلق اجماعات و نیز رد بر کسانی است که به اجماعات اعتماد کرده اند.

منبع: سایت مرکز مدیریت حوزه علمیه خواهران

تهیه و تنظیم: فریادرس گروه حوزه علمیه