تبیان، دستیار زندگی
پیامبر هرگز در ابلاغ وحی الهی کوتاهی نفرمود و عیناً آنچه را خداوند به او وحی فرمود به من رساند. علاوه بر این خود پیامبر مفسر عظیم و نخستین مفسر قرآن است. ایشان وحی الهی را برای مردم بیان...
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

درس پیامبری!

غدیر

مقدمه

خطبه ی غدیر خطبه جامع و کامل است که کلیه ی اعتقادات اسلامی را مورد واکاوی دوباره قرار می دهد و همگی را به خوبی بیان می دارد. در مقاله قبل «بیم و امید در خطبه ی غدیر!» به بررسی توحید در این خطبه پرداختیم. اکنون می خواهیم به مسئله ی نبوت در این خطبه ی شریف بپردازیم.

نبوت حقّه!

رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله  پس از وصف و حمد و سپاس الهی که به بهترین و عالی ترین مضامین توحید و خداشناسی بود، به بررسی جایگاه خویش می پردازند و نخست خود را معتقد کامل به خداوند و فرشتگان الهی و کتب آسمانی انبیای پیش از خود و رسالت و نبوت آنها معرفی می فرمایند:و أومن به و ملائکته و کتبه و رسله؛ و من به او ایمان دارم و فرشتگان و کتب آسمانی و پیامبرانش را تصدیق می کنم. زیرا از شروط اصلی یک پیامبر الهی آن است که خود مطیع خداوند و معتقد و مؤمن به او ملائکه ی آسمانی باشد و نیز انبیای سابق را تصدیق نماید تا سلسله ی نبوت ادامه پیدا کند. پیامبر شهادت می دهد که اوامر الهی را می شنود و از فرمان خداوند اطاعت می نماید تا رضای الهی را کسب نماید و در برابر قضای الهی تسلیم و فرمانبردار است او را می شنوم و فرمان او را اطاعت می کنم و به رضای او عمل می نمایم و به آنچه از من بخواهد راضی هستم: أسمع امره و اطیع و ابادر الی کلّ ما یرضاه و استسلم لقضائه.

پیامبر هرگز در ابلاغ وحی الهی کوتاهی نفرمود و عیناً آنچه را خداوند به او وحی فرمود به من رساند. علاوه بر این خود پیامبر مفسر عظیم و نخستین مفسر قرآن است. ایشان وحی الهی را برای مردم بیان می کردند و سپس مقصود الهی را از آنچه وحی شده بود برای مردم تبیین می فرمودند

درس دینداری!

سخنان رسول اکرم صلی الله علیه و آله غیر از آن که معرفی خود به عنوان یک پیامبر باشد از باب الگوگیری و اسوه بودن پیامبر که"لقد کان لکم فی رسول الله اسوه حسنه" بیان ویژگی های یک مسلمان واقعی است! ای بندگان خدا اگر بخواهید به خدا نزدیک شوید از راه و طریق پیامبر است. پس باید دانست پیامبر کیست و چه ویژگی هایی دارد!

ویژگی های پیامبری

پیامبر پس از تبیین خویش به عنوان یک نبی و رسول الهی در پیشگاه الهی عبودیت خویش را اقرار می فرمایند. کلید طلایی سعادت و رستگاری هر مسلمان!اقرّ له علی نفسی بالعبودیه و أشهد له بالرّبوبیّه. در برابر اویی که سزاوار ربوبیت و پروردگاری است عبودیت و بندگی و خاکساری شایسته است و این همان چیزی است که کیمیای سعادتمندی را بدست می دهد. سپس پیامبر از امری جدید سخن می گویند که همچون گذشته در قالب وحی به ایشان نازل شده است. در اینجاست که به تصریح خود حضرت همواره صادق در دریافت و ارسال وحی بوده اند و جز آنچه پروردگار وحی فرموده است را به مردم ابلاغ نفرموده اند!

حضرت محمد

و أودّی ما أوحی إلیّ حذرا من أن لا أفعل فتحل بی منه قارعه لایدفعها عنّی احد و أن عظمت حیلته؛ و انجام می دهم آنچه را که به من وحی فرماید اگر خودداری نمایم از ابلاغ آنچه به من وحی شده است می ترسم به بلایی مبتلا شوم که احدی نتواند از من دفع نماید هرچند تدبیر او زیاد باشد!

چنان که مشاهده می شود پیامبر اکرم صلی الله علیه وآ له به ویژگی های نبوت خود پرداخته اند و در عباراتی ظریف پس از بیان بندگی خویش، مسئله ی وحی را مطرح نموده اند.

آری تنها کسانی شایسته ی دریافت وحی الهی اند که خاکسار درگاه او باشند!

وحی بی تغییر!

همچنین در این فراز رسول اکرم تصریح دارند که هرگز در ابلاغ و دریافت وحی کوتاهی نفرموده و نمی فرمایند و البته چه وحی بالاتر از سخن اخیر الهی در نصب امامت امیرالمؤمنین که حضرت به تأکید به ابلاغ خویش در این باره تصریح دارند. خداوند به من وحی فرمود:«بسم الله الرحمن الرحیم، یا ایها الرسول بلّغ ما انزل إلیک من ربک و إن لم تفعل فما بلَّغت رسالته والله یعصمک من الناس» (مائده/67) و من می دانم که اگر ابلاغ نکنم آنچه را که وحی شده، تبلیغ و رسالت نکرده ام و خداوند ضمانت فرموده که مرا حفظ نماید و خداوند بزرگ برای حفظ من کافی است: قد أعلمنی أنّی لم ابلغ ما انزل إلیّ فما بلّغت رسالته فقد ضمن لی تبارک و تعالی العصمه و هوالله الکافی الکریم.

ای مردم! کوتاهی نکردم!

معاشر الناس ما قصّرت فی تبلیغ ما انزله إلیّ و أنا مبیّن لکم سبب نزول هذه الأیه؛ ای مردم در ابلاغ آنچه بر من وحی شده کوتاهی نکرده ام و برای شما سبب نزول این آیه را بیان می نمایم.

خطبه ی غدیر حاوی نکات عظیم و ارزنده ای در مبحث نبوت و پیامبری و وحی است که ویژگی های عصمت رسول اکرم صلی الله علیه و آله را نیز به خوبی مطرح می نماید. به راستی پیامبر در آن موضع که همه را جمع فرمود در زیر آن آفتاب سوزان، تنها قصد داشت توحید و نبوت را برای مردم مرور کند تا آنکه توحید و نبوت پله هایی است که اگر اعتقاد انسان در آنها عمیق و صحیح باشد به پله ی امامت صعود می نماید؟!

پیامبر هرگز در ابلاغ وحی الهی کوتاهی نفرمود و عیناً آنچه را خداوند به او وحی فرمود به من رساند. علاوه بر این خود پیامبر مفسر عظیم و نخستین مفسر قرآن است. ایشان وحی الهی را برای مردم بیان می کردند و سپس مقصود الهی را از آنچه وحی شده بود برای مردم تبیین می فرمودند.بنابراین این تهمت ناروایی است که به پیامبر گفته شود، او تنها آنچه را خود دریافت می کرد برای مردم بیان می فرمود! زیرا به تصریح دقیق خود رسول اکرم صلی الله علیه و آله دریافت وحی مرحله اول است که عیناً کلمات و عبارات وحی خداوندی است و در مرحله ی بعد پیامبر صلی الله علیه و آله به بیان مقصود و دریافت خویش از آن وحی الهی برای مردم می پرداختند!

عصمت در دریافت و ابلاغ!

بنابراین رسول اکرم صلی الله علیه و آله در دریافت و ابلاغ وحی هر دو دارای عصمت هستند و آنچه برای مردم به عنوان قران و سخنان الهی آورده اند عیناً همان کلمات و عبارات وحی از جانب خداوند است. بر این اساس باید اعتراف نمود که خطبه ی غدیر حاوی نکات عظیم و ارزنده ای در مبحث نبوت و پیامبری و وحی است که ویژگی های عصمت رسول اکرم

صلی الله علیه و آله را نیز به خوبی مطرح می نماید. به راستی پیامبر در آن موضع که همه را جمع فرمود در زیر آن آفتاب سوزان، تنها قصد داشت توحید و نبوت را برای مردم مرور کند تا آنکه توحید و نبوت پله هایی است که اگر اعتقاد انسان در آنها عمیق و صحیح باشد به پله ی امامت صعود می نماید؟! ...

پایان سخن ...

خطبه ی مفصل و عمیق غدیر حاوی نکات ارزنده ای در باب توحید و خداشناسی و نبوت و پیامبری است که به صورت مقدمه برای یک بحث بسیار مهم مطرح شده اند. آن بحث مهم و اصلی چیزی نیست جز موضوع امامت که در امتداد این اصول اعتقادی باید مطرح شوند وگرنه رسالت پیامبر ناقص می ماند! در مقاله ی بعدی به این موضوع خواهیم پرداخت!

ن. رادفر

بخش تاریخ و سیره معصومین تبیان


منابع و مآخذ

1-خطبه ی غدیر- گردآورنده: رکنی، قم، 1380- ناشر: انتشارات پیام مهدی (عج)

2-قرآن کریم و تفسیر المیزان- علامه طباطبایی (ره)

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.