کلید همه بدی‌ها
کیف‌ها توی کیف فروشی‌ها اگر خوش فرم و خوش قواره‌اند به خاطر این است که پر از کاغذ باطله‌اند .اگر آن کاغذ باطله‌ها را دور بریزیم از فرم و قیافه می‌افتند و کاغذها هم دیگر زباله‌اند و باید دور ریخته شوند. خشم و عصبانیت چیزی شبیه همان کاغذ باطله است اگر فرو بری شکل و شخصیت پیدا می‌کنی و اگر بیرون بریزی از شکل و شخصیت و معنویت می افتی این است که قرآن دعوت به فرو بردن خشم دارد.
معنای غیظ غیظ به معنای شدت خشم می‌باشد .یک هیجان روحی که بعد از روبرو شدن با ناملایمات فراوان به انسان دست می‌دهد. غضب،اراده انتقام و مجازات است کلمه غیظ درباره خداوند بکار نرفته چون یک هیجان روحی است اما غضب الله بسیار زیاد در آیات دیده شده زیرا اراده و انتقام و مجازات خدا برای گنه کاران و خطاکاران است.
دفع ضرر محتمل عقلا واجب است
انسان برای دفع خطر نیازمند به یک نیروی دفاعی است و نیروی غضب یک عنصر تدافعی در مقابل دشمن می‌باشد.اگر به کسی ظلم شود،کشورش مورد تجاوز واقع شود،به حریم ناموس او تعرضی صورت گیرد و یا مال و ثروتش به غارت رود خشم بهترین و مؤثرترین نیرو برای دفاع از خود است.پس خشم و غضب وقتی به جای خود استفاده شود بیانگر حکمت و تعالی خداوند است و در غیر جای خود حکم چاقوی تیزی را دارد که آسیب‌های جبران ناپذیری را وارد می‌سازد.
خشونت در جهاد
از مصادیق خشم و غضب درست ،خشونت در جهاد علیه دشمنان می‌باشد .که انرژی و نیروی دفاعی انسان را چند برابر می‌کند.منظور از شدت و خشونت ،شدت عمل برای خدا و دین اوست.هدف بد رفتاری با دشمنان و ستم و تجاوز نیست.چرا که اصول دین و اخلاق رفتار ظالمانه را زشت می شمارد.اما شجاعت و شهامت درونی و آمادگی روانی در برابر دشمن کافی نیست این آمادگی را باید به دشمن نشان داد و به تعبیر دیگر وجود قدرت کافی نیست باید در برابر دشمن نمایش قدرت داد.
سخنان خشونت بار
سخنان اهانت آمیز و غیرمنطقی زمینه مساعدی برای خشم و در نتیجه فتنه انگیزی شیطان می‌باشد.
زیرا سخنان همراه با خشم و غضب زمینه رو گردانی دیگران را فراهم می‌کند.تعبیرات توهین آمیز مقدمه خشم و عصبانیت طرف مقابل می‌شود .با اولین سخن اهانت آمیز کارت دعوت برای شیطان صادر می‌کنیم شیطان را به مهمانی دعوت می‌کنیم و هر جا شیطان مهمان شد میزبان جنگی است که پایانش جز آتش جهنم چیزی نیست.خداوند در کریمه اسراء به زیبایی می‌فرماید که زیبا سخن بگویید زیرا شیطان با سخنان زشت و ناروا بین شما دعوا راه می‌اندازد پس هوشیار باشید تا آتش را روشن نکنید .
وَقُل لِّعِبَادِی یَقُولُواْ الَّتِی هِیَ أَحْسَنُ إِنَّ الشَّیْطَانَ یَنزَغُ بَیْنَهُمْ إِنَّ الشَّیْطَانَ کَانَ لِلإِنْسَانِ عَدُوًّا مُّبِینًا
به بندگانم بگو آنچه را که بهتر است بگویند که شیطان میانشان را به هم می‌زند زیرا شیطان همواره برای انسان دشمنی آشکار است .(اسرا/53)
گاهی اوقات مسائل بسیار کوچک و پیش پا افتاده باعث شعله‌ور شدن آتش خشمی می‌شود که اساس و پایه خانه و خانواده را می‌سوزاند.80% طلاق‌های امروز نتیجه عصبانیت نا بجای زوجین است .بسیار پیش آمده که عصبانیت باعث قتل انسانی بی گناه شده است در اطراف خود بسیار دیده‌ایم که خانواده ای به خاطر خشم بی مورد سال‌ها با هم قهر کرده‌اند و صله ارحام به جا نمی‌آورند کینه‌هایی که رشد می‌کنند و ریشه دوستی و محبت را می‌خشکانند .فقط به خاطر غضب و خشم.
عصبانی می‌شویم و دوستی‌های چند ساله را به هم می‌زنیم سر فرزندمان فریاد می‌زنیم و آن را می‌رنجانیم به همسرمان توهین و تحقیر می‌کنیم.و محل امن خانه را به میدان جنگ تبدیل می‌کنیم .
خشم نتیجه ناباوری و انکار معاد
کسی که به روز جزا اعتقاد دارد و خداوند را تنها مالک و صاحب روز قیامت می‌داند که در آن روز هیچ ظلمی به کسی نمی‌شود دلی صبور و شاکر دارد چرا که روز قیامت روز فریادرسی به مظلومان ستم دیده است پس انتقام را به خدا واگذار می‌کنید.
راه درمان قرآن
بهترین راه درمان کسب غیظ است کظم یعنی فرو بردن و کاظم به معنی فرو برنده خشم است.علم پزشکی ثابت کرده است صدمات ناشی از سه بار عصبانیت مساوی با یک‌بار سکته قلبی است.
الَّذِینَ یُنفِقُونَ فِی السَّرَّاء وَالضَّرَّاء وَالْکَاظِمِینَ الْغَیْظَ وَالْعَافِینَ عَنِ النَّاسِ وَاللّهُ یُحِبُّ الْمُحْسِنِینَ
همانان که در فراخی و تنگی انفاق می‌کنند و خشم خود را فرو می‌برند و از مردم در می‌گذرند و خداوند نکوکاران را دوست دارد(آل عمران /134)
عصبانیت آسیب‌های جسمی و روحی که به انسان می‌زند گاهی اوقات سرنوشت انسان را تغییر می‌دهد.یک خشم کوچک تبدیل به آتشی سوزان می‌شود که دنیا و آخرت را تباه می‌کند.افراد بسیاری الان در گوشه زندان‌ها به سر می برن که اگر اندکی صبر می‌کردند و خشم خود را فرو می‌بردند الان در آغوش گرم خانواده بودند و چه بسیار فرزندان طلاقی که محصول خشم پدر و مادر خود و تصمیمات نا به جا شدند.
تصمیمات نادرست
حضرت یونس سال‌ها برای تبلیغ دین میان قوم خود تلاش کرد اما وقتی دید آنان دل‌هایشان به نور توحید نرم نمی‌شود و ایمان نمی‌آوردند خشمگین شد و از خداوند برای قومش درخواست عذاب الهی کرد یکی از مؤمنان حضرت را از این تصمیم نادرست بر حذر داشت اما ایشان التفاتی نکرد و قوم را نفرین کرد و خداوند حضرت یونس را در شکم ماهی گرفتار کرد
وَذَا النُّونِ إِذ ذَّهَبَ مُغَاضِبًا فَظَنَّ أَن لَّن نَّقْدِرَ عَلَیْهِ فَنَادَی فِی الظُّلُمَاتِ أَن لَّا إِلَهَ إِلَّا أَنتَ سُبْحَانَکَ إِنِّی کُنتُ مِنَ الظَّالِمِینَ
و ذوالنون را [یاد کن] آنگاه که خشمگین رفت و پنداشت که ما هرگز بر او قدرتی نداریم تا در [دل] تاریکی‌ها ندا درداد که معبودی جز تو نیست منزهی تو راستی که من از ستمکاران بودم.
ذکر یونسیه درمان خشم و گرفتاری
ذکر یونسیه "لا اله الا انت سبحانک انی کنت من الظالمین" بهترین درمان برای دردهای لا علاج روحی است که انسان را گرفتار می‌کند .در این ذکر پناه به خدا می‌بریم و او را تسبیح و تقدس می‌کنیم .و به اشتباهات و خطاهای خود اعتراف می‌کنیم که هر رنج و گرفتاری که به ما می‌رسد از خود ماست پس دست ما را بگیر.
بهترین نمونه
کسی که بسیار عصبانی می‌شود به تدریج دوستان و اقوام از اطراف او پراکنده می‌شوند و این تنهایی بسیار آزاردهنده است اگر می‌خواهید دوستان زیادی داشته باشید و مورد توجه و محبت دیگران واقع شوید باید اشتباهات و خطاهای آنان را نادیده بگیرید و بخشش را به خانه دلتان راه دهید. خداوند به پیامبر رحمت می‌فرماید:
فَبِمَا رَحْمَةٍ مِّنَ اللّهِ لِنتَ لَهُمْ وَلَوْ کُنتَ فَظًّا غَلِیظَ الْقَلْبِ لاَنفَضُّواْ مِنْ حَوْلِکَ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَشَاوِرْهُمْ فِی الأَمْرِ فَإِذَا عَزَمْتَ فَتَوَکَّلْ عَلَی اللّهِ إِنَّ اللّهَ یُحِبُّ الْمُتَوَکِّلِینَ(آل عمران/159)
پس به [برکت] رحمت الهی با آنان نرم خو [و پرمهر] شدی و اگر تندخو و سخت دل بودی قطعاً از پیرامون تو پراکنده می‌شدند پس از آنان درگذر و برایشان آمرزش بخواه و در کار[ها] با آنان مشورت کن و چون تصمیم گرفتی بر خدا توکل کن زیرا خداوند توکل کنندگان را دوست می‌دارد .
طلب آمرزش
1-کظم غیظ ، 2-آنان را ببخشید ، 3-برای آنان آمرزش بخواه
طلب آمرزش و استغفار برای خود و دیگران باعث می‌شود که آتش خشم درون انسان خاموش شود و به معنایی دشمن نیز خلع سلاح می‌شود .
مریم خندابی
بخش قرآن تبیان
منبع:
تفسیر المیزان –علامه محمدحسین طباطبایی
