روای شناس بزرگ 2

مقاله گذشته را اینجا بخوانید.

آشنایى با زبان وحى

وى با راهنمایى پدر دلسوز و اندیشمندش فراگیرى دانش و معارف دین را در مسجد محله آغاز كرد او در مدتى كوتاه با حضور پیوسته در مسجد ((نفطویه نحوى )) (1) (معروف به مسجد لؤ لؤ ى ) نزد امام جماعت مسجد روخوانى قرآن را فراگرفت . (2)

در محیط فرهنگى بغداد مدارس زیادى جود داشت خانه هر دانشمند و فقیهى كلاس درس و آموزشگاهى بود كه شیفتگان علم و ادب رابه خود جذب مى كرد. اما بیش از هر مدرسه اى كرخ بغداد آوازه جهانى داشت .

وجود دانشمندان بزرگ و چهره هاى سرشناس در این پایگاه فرهنگى شیعى موجب گشته بود تا عیمق ترین و دقیق ترین مباحث علمى و دینى در آن مورد بحث و نظر قرار گیرد.

آنان با نبوغ فكرى و ابتكارات خود شیوه هاى نوى را در تدریس و استدلال علمى گشوده بودند كه همین ویژگیهاى برجسته باعث جذب طلاب به مدرسه اهل بیت علیهم السلام شد.

محققان و دانش پژوهان دوستداران اهل بیت عصمت و طهارت علیهم پروانه وار به گرد آن جمع شدند و از جویبار زلال اخبار و سخنان خاندان رسالت سیراب مى شدند. (3)

نجاشى از كودكى به این محیط فرهنگى و مدرسه غنى و پرآوازه وارد شد و به دنبال گمشده خویش ، فضایل و كرامتهاى انسانى و علم حدیث مى گشت .

 او براى رسیدن به این هدف با مردان و فرزانگان آشنا شد كه خویشتن را به علم ، تقوا و شب زنده دارى آراسته بودند و از ابرار و محدثان بزرگ به شمار مى آمدند.

وى در خردسالى با فرزندان علماى بنام دوست مى شد و همراه آنان به محضر برزگان مى رفت و از نزدیك مطالب زیادى مى شنید و گفتار آنها در ذهن پاك او نقش مى بست .

او در پى ارتباط با خانواده هارون بن موسى تلعكبرى كه از بنى شیعیان و از شخصیتهاى درخشان شیعى و محدثان بود، با فرزندان این استاد بزرگ رفاقت پیدا كرد. (4)

هنوز سیزده بهار از طلوع زندگى اش نگذشته بود كه هارون بن موسى در سال 385 ق از دنیا رفت و غبار این حادثه غم انگیز را در ذهن نجاشى تا آخر عمر باقى گذارد.

با اساتید و راویان

از آنجا كه شناخت راویان و به دست آوردن تخصص لازم در این رشته مبتنى بر شنیدنیهاى زیاد و مراجعه به اساتید بزرگ این فن است نجاشى براى كسب مهارت در این رشته ، از دریاى دانش اساتید بسیارى بهره برد و از دست مبارك آنان به دریافت اجازه نقل روایت مفتخر گشت و در دانش ‍ رجال تخصص افزون یافت . حال به اختصار از آن بزرگان نام مى بریم :

1 - على بن احمد بن عباس نجاشى (پدر نجاشى ):

نجاشى بعضى از كتابهاى شیخ صدوق را نزد پدرش خواند و از دست او اجازه نقل روایت كتابهاى شیخ صدوق نایل آمد.(5)

2 - احمد بن محمد بن عمران معروف به ((ابن جندى )) ( 305 - 396) (6)

3 - احمد بن محمد بن موسى معروف به ((ابن وصلت اهوازى )) (324 - 409) ق .

4 - احمد بن عبدالواحد بن احمد بزاز معروف به ((ابن عبدون )) یا ((ابن حاشر)) (330 - 423)ق

5 - احمد بن على بن عباس سیرافى معروف به ابن نوح سیرافى (7)

7 - ابواسحاق ابراهیم بن مخلد (325 - 410).

8 - القاضى ابوعبدالله جعفى .

9- ابوالحسین بن محمد بن ابى سعید

10 - حسن بن احمد بن ابراهیم ( 339 - 426)ق .

11 - حسن بن احمد بن محمد معروف به (( اثم هیثم عجلى ))

12 - حسن بن محمد بن یحیى فحام (متوفى 408) ق .

13 - ابوعبدالله حسین بن عبیدالله غضائرى (متوفى 411) ق . نجاشى از این استادش كه شنیدنیهاى زیاد داشت و آگاه به زندگى راویان حدیث بود، به دریافت اجازه نقل حدیث نایل آمد.(8)

14 - حسین بن احمد بن موسى .

15 - حسین بن جعفر بن محمد مخزومى معروف به ((ابن خمرى )).

16 - سلامة بن ذكاء ابوالخیر موصلى

17 - عباس بن عمر بن عباس معروف به (( ابن ابى مروان )) (9)

18 - عبدالواحد بن مهرى (318 - 410)ق . نجاشى كتاب ((مسند عمار بن یاسر)) را نزد این استاد خوانده است .(10)

19 - عبدالسلام بن حسین ادیب (329 - 405 ق كتاب ((مهدى (عج ) را نزد این استادش خوانده است . (11)

20 - عبدالله بن محمد بن عبدالله معروف به ((ابومحمد حذاء دعلجى )) (12)

21 - عثمان بن حاتم منتاب تغلبى

22 - عثمان بن احمد واسطى

23 - على بن احمد بن محمد قمى معروف به ((ابن ابى جید)) (متوفى 408).

24 - ابوالقاسم على بن شبل بن اسد(13)

25 - ابوالحسن محمد بن احمد قمى

26 - محمدبن جعفر ادیب معروف به ((ابوالحسن تمیمى )) (303 - 402)ق

27 - محمد بن عثمان بن حسن معروف به ((نصیبى معدل )). نجاشى كتاب ((مارووا من الحدیث )) ابوشجاع ارجانى و نوشته اى از عبدالله بن على كه تمام آن نوشته را از امام رضا 7 روایت كرده است ، نزد این استاد خوانده است . (14)

28 - محمد بن على بن شاذان قزوینى

29 - محمد بن على بن یعقوب معروف به ((ابولفرح قنائى كاتب )) (15)

منابع:

1-وى ابوعبدالله ابراهیم فرزند مجد بن عرفه (240 - 323 ق ) ملقب به ((نفطویه نحوى )) است (تاریخ بغداد، خطیب بغدادى ، چاپ بیروت ، ج 6، ص 159)

2-همان ماءخذ، ص 291.

3-مقدمه لمعه ، محمد مهدى آصفى ، چاپ ده جلدى ، ج 1، ص 52.

4-رجال النجاشى ، ج 2، ص 407 خلاصة الاقول ، علامه حلى ، چاپ تهران ، ص 87.

5-همان ماءخذ، ج 2، ص 316، ج 1، ص 220. طبقات اعلام الشیعه ، علامه آقا بزرگ تهرانى ، چاپ دوم ، اسماعیلیان ، ج 2، ص 19.

6-همان ماءخذ، ج 1، ص 224 خلاصه ، ص 11.

7-رجال النجاشى ، ج 1، ص 226، ج 2، ص 417. رجال طوسى ، ص 417، خلاصه ، ص 12

8-همان ماءخذ، ج 1، ص 202 و 203 و 220 و 306. ج 2، ص 306. رجال طوسى ، ص 332 و 351 و 425. خلاصه ، ص 26

9-همان ، ج 1، ص 343.

10-همان ، ج 2، ص 428.

11-همان ، ص 151.

12-همان ، ص 36. خلاصه ، ص 55.

13-همان ، ج 1، ص 95 و 85

14-همان ، ج 1، ص 98. ج 2، ص 32 و 175.

15-همان ، ج 2، ص 326. اعیان الشیعه ، ج 3، ص 33. مشیخه النجاشى ، محمود دریاب نجفى ، چاپ اول 1413 ق ، قم ص 98.

منبع: گلشن ابرار

تهیه و تنظیم: محمد حسین امین گروه حوزه علمیه تبیان