حواس پرتی در نماز معنا ندارد

نکاتی بسیار زیبا از  حضرت آیت الله بهاءالدینى

اخلاق

در سفارش هاى اخلاقى ایشان ، بیشتر تاكیدشان بر اخلاص بود، تا مى دید یك شرك عملى در كسى پیدا شده توى ذوقش مى زد اما این را از كجا متوجه مى شد نمى دانستم !؟ ایشان فرمود (( معنا ندارد انسان در نماز حواسش پرت شود )) گاهى هم به طور غیر مستقیم با آوردن مثالى فردى را متوجه مى كرد.

آثار وجودى

یك وقتى برخى از رفقاى ما به ایشان پیشنهاد مى كردند كه اگر به فلان منطقه یك مسافرتى بفرمایید خوب است ولى ایشان قبول نمى كردند، عرض مى شد آقا چرا قبول نمى كنید، مى فرمود (( من آثار دینى در این مسافرت نمى بینم )) .

آقایى نقل مى كردند یك بار به یكى از روستاهاى اطراف قم رفته بودم یك نفرى گفته بود چون فلانى اینجا آمده است به احترام ایشان من یك مسجد مى سازم جایى كه آثار نداشت نمى رفتند. (1)

ارزش نمازهاى یومیه

از مولانا على بن ابى طالب است كه فرمود: (( مثل الصلوه مثل الحمه على باب الرجل )) (2) نماز، مثل حمام در خانه است . كه انسان هر روز پنج مرتبه خود را در آن مى شوید. اگر انسان روزى پنج بار خود را در حمام بشوید (( ایبقى معه الدرن )) آیا كثافات باقى مى ماند؟ نه ، منتها نماز، درن و كثافات معنوى را از بین مى برد (( ان الصلوه تنهى عن الفحشا و المنكر )) (3) حمام كثافات ظاهرى را پاك مى كند.

اجمالا، نماز سازنده است ، اگر انسان به وسیله نماز تطهیر شد همه چیز عوض مى شود اگر نماز مقبول واقع نشد معلوم است كه تطهیرش نكرده است و چیزهاى دیگر هم قبول نمى شود، اگر نماز قبول شد، انسان از بسیارى از معاصى فاصله مى گیرد.

اربعین كلیمى

من اخلص لله اربعین صباحا جرت ینابیع الحكمه على قلبه و منه على لسانه (4) كسى كه چهل روز با اخلاص صبح كند ینابیع (چشمه ها) حكمت بر قلبش ریزش مى كند و از آنجا به زبانش ، و شاید ما تجربه كرده ایم .

همین طور است البته تجربه نمى خواهد مطلب حقیقت دارد. ولى من تجربه هم كرده ام تا آنجا كه بتوانید اخلاص پیدا كنید بقیه آن را از خدا بخواهید، به ائمه (علیهم السلام ) متوسل شوید.

حضور قلب در نماز

سوال : براى اینكه در نماز توجه و حضور قلب داشته باشیم چه باید كرد؟

جواب : باید انشاء الله با اطاعت خدا كم كم جهات ایمانى براى شما روشن شود.

یعنى وجدان كنید كه خدایى هست . نه این فقط بشنوید. شنیدن تنها چندان فایده اى ندارد، این كه آدم مطالب را بفهمد، غیر شنیدن است .

سوال : چگونه باید جهات ایمانى را وجدان كرد؟

جواب : از طریق بندگى خدا - یعنى باید عبادت خدا را كرد. باید به دستگاه خدا اخلاص پیدا كرد و كار را براى خدا انجام داد. حرف براى خداوند زد، حركت براى خدا كرد. در این صورت ، آنچه دیگران نمى فهمند شما مى فهمید. (5)

شرط مقبولیت نماز ((نماز خواندن یا معلق بازى ))

سوال : خواندن نماز در پنج وقت بهتر است یا جمع كردن بین آنها؟

ج : این موضوعات از جزئیات است و زیاد مهم نیست ، آنچه اصل است و روح نماز است این است كه اگر دیدید نماز شما مورد قبول است یا نه از این جا تجربه كنید كه اگر دیدید نماز شما جلو دروغ و فساد و منكرات را مى گیرد، بدانید نماز شما مقبول است ، كار نماز این است ، همان طور كه آتش مى سوزاند و آب خاموش مى كند نماز هم انسان را از منكرات نجات مى دهد. آن زمانى كه انسان به فكر منكر افتاد اگر دید نمازش مانع دروغ گفتن اوست ، به او گفت ، تو كه نماز مى خوانى ، عبادت خدا را مى كنى ، این كار را نكن ! و این كار را نكرد، بداند نمازش مورد قبول است .

(( ان الصلوه تنهى عن الفحشاء و المنكر (6) )) در كلمات حضرت امیر (علیه السلام ) آمده است : (( مثل الصلوه مثل الحمه على باب الرجل )) مثل نماز، مثل حمام در خانه است ، انسانى كه پنج مرتبه در شبانه روز حمام مى رود آیا بدن او آلوده است .

این نماز را هم اگر كسى آن گونه كه باید آن را انجام دهد، روحش را از كثافات و معصیت ها تطهیر مى كند، اگر دیدید از معاصى پاك شدید، دروغ نمى گویید، خیانت نمى كنید، كلك و حقه بازى را كنار گذاشتید، بدانید نماز خوانده اید، وگرنه بدانید معلق بازى كرده اید، نماز نخوانده اید. (7)

مراقبت از نماز

سوال - مراقبت در نماز یعنى چه ؟

ج - محافظت در نماز در این است كه به اوقات نماز اهتمام ورزید، یك مراقبت و محاسبه اى هم مال آدم است . و آن این است كه انسان در هر شبانه روز فكر كند كه امروز از صبح كه حركت كرده ایم تا به حال كه مى خواهیم بخوابیم چند كار خوب كرده ایم و چند كار بد كرده ایم . این مراقبت مربوط به انسان است اگر دید امروز خرابى هاى شما كمتر است خوشبخت شوید. اساس كار خود شماست .

خانواده ها و فامیل هاى شما وقتى به شما نگاه مى كنند، دلشان مى خواهد كه مثل شما باشند، خیال نكنید كه فقط خودتان درست شده اید، این دار و دسته اى كه با شما هستند همه وضعشان عوض مى شود.

به خصوص اگر پدر و مادر هم داشته باشید، پدر و مادر شما هم خوشحال مى شوند آخر از یك انسانى كه خرابى ندارد، خدمتگزار است ، به درد مى خورد، كسى بدش مى آید؟ این چنین انسانى ، ناراحتى ندارد، همه ناراحتى مال چاقوكش ها و شیاطین و توطئه گران است .

دو عمل مهم

اگر این دو كار را انجام دهید، خیلى پیشروى كرده اید:

یكى این كه نماز را اول وقت بخوانید و دیگر اینكه دروغ نگویید. خیال نكنید ضرر مى كنید. ان شاء الله مورد توفیقات خدا هم واقع مى شوید، و آن وقت اگر این كارها را كردید، فهم شما هم عوض مى شود.

یعنى درك دیگر پیدا مى كنید. الان شاید نتوانید این مطالب را از ما قبول كنید ولى وقتى خودتان به آن رسیدید قبول مى كنید.

منبع: کتاب صراط حمید

1- سلوك معنوى ، ص 116.

2- رجوع كنید به وسائل الشیعه ، ج 3، ص 19، روایت 8

3- سوره عنكبوت ، آیه 29.

4- رجوع كنید به عده الداعى ، ص 222 و بحار الانوار، ج 70، ص 249

5- این گفتگوى صمیمانه در سال 1360 ه ‍ ش در دیدار برخى از برادران پاسدار با حضرت آیت الله بهاءالدینى انجام گرفته است .

6- سوره عنكبوت ، آیه 29.

7- رجوع شود به وسائل الشیعه ، ج 3، ص 19، روایت 8.

تهیه و تنظیم : محمد حسین امین گروه حوزه علمیه تبیان