حسودی شاعری به لاک پشت!

سه نوجوان 15ساله 4 دهه پیش در دبیرستان مدرسه”‹ای در شهر کفری کردستان عراق دور هم جمع شدند تا سنگ بنای تغییر در شعر کردی را پایه‌گذاری کنند. هدف آن ها نوگرایی در شعر کردی و رها کردن شعر از قواعد کلاسیک بود. حالا یکی از آن نوجوانان 43 سال پس از این اتفاق برای حضور در همایش شاعران ایران و جهان به تهران آمده است. لطیف هلمت شاعر کرد عراقی که بیشتر از 20 مجموعه شعر دارد و مسیر متفاوتی را در دنیای کلمات طی کرده است. شاعری که عاشق زندگی است و به لاک‌پشت حسودی‌اش می‌شود، چون می‌تواند 750 سال عمر کند، شاعری که از دریچه خیال به دنیا نگاه می‌کند، سماع پری آسمانی را می‌بیند و با جهان به شیوه خودش برخورد می”‹کند.

هملت درباره شعر می گوید:

من تابع قواعد کلاسیک و مدرسه‌ای نیستم. آن هم قواعدی که هنوز می”‹گویند شعر ترکیبی از قافیه و عروض است. شعر برای من آمیزه”‹ای از تصویر و خیال است. تا آنجا که دشمن واقع‌گرایی هستم. چون واقعیت خودش وجود دارد و بازگو کردن آن هیچ لطفی ندارد. من وقتی به آسمان نگاه می‌کنم و می‌بینم از ستاره‌ها پری می”‹ریزد و  روی زمین سماع می‌کنند، شعر برایم اتفاق می افتد. و باید بدانیم، اگر خیال را از شعر بزداییم، چیزی باقی نمی‌ماند.

گروه «کفری» !

آن‌زمان در «کفری» عراق ما از دریچه زبان عربی با آثار مدرن دنیا آشنا می”‹شدیم. بر اساس ترجمه‌”‹هایی که به عربی صورت گرفته بود، شعرهای رمبو، تی‌اس الیوت، پوشکین و... را می خواندیم و مکاتب دادائیسم و سورئالیسم و غیره را می شناختیم. در کنار این”‹ها آثار شاعران عربی چون آدونیس، عبدالوهاب البیاتی، یوسف الخال، انص الهاج، محمود درویش، سمیح قاسم را می”‹خواندیم.

ما در 14 یا15 سالگی متوجه شعرهای این شاعران شدیم و شروع به خواندن آن‌ها کردیم، البته در همان زمان شاعران کرد میانسالی هم وجود داشتند که این شعرها را نخوانده بودند، خواندن همین شعر”‹ها باعث تحول شعر  و نگاه”‹مان به شعر شد. ما تحت تاثیر شاعران جهانی قرار گرفتیم، احساس کردیم که شعر کردی به وزن و قافیه محدود شده و مرتب دارد تکرار می‌شود، برای همین تصمیم گرفتیم گروهی تشکیل دهیم که نوپردازی کنند. سال 1967 این جریان به همراه فرهاد و احمد شاکلی شکل گرفت. ما سه نفر در کتابخانه دبیرستان «کفری» گروهی تشکیل دادیم و تصمیم به عوض کردن فضا گرفتیم. در سال 1970 اولین مجموعه شعرمن به نام «خدا و شهر کوچک ما» بر اساس همین تفکر منتشر شد.

در خیلی‌ جاها کتاب «خدا و شهر کوچک ما» را پاره کردند، مثلا به خود من می‌گفتند که این کتاب مزخرف چیست که نوشته‌ای، اما یک سال نگذشت که این کتاب در بازار نایاب شد و قیمت آن از 150 فلس به 25 دینار عراق رسید.

شعر کردی شعری است  سرشار از مضامینی چون جنگ و آوارگی. من الان کلی مجموعه شعرهای آمریکایی و اروپایی را می‌خوانم، ولی شعر کردی در مرحله‌ای است که هیچ‌کدام به پای آن‌ها نمی‌رسد.

شعر کردی خیلی چیزها به شعر جهان اضافه کرد. اما چون کردها را نمی‌شناسند در نتیجه شعرشان را هم نمی‌شناسند.

به نظرم شعر ایران و عراق (شامل شعرهای کردی، فارسی و عربی) در جایگاه بالاتری نسبت به شعرکشورهایی چون تاجیکستان، ازبکستان، هندوستان و پاکستان قرار دارد. در تمام این کشورها شاعری مثل فروغ ، سهراب ، شاملو و شاعران نوگرای کرد نمی‌توان یافت. هندوستان بعد از تاگور شاعری ندارد و در پاکستان بعد از اقبال لاهوری شاعری نداریم که هم‌پایه او باشد. همچنین در ترکیه بعد از ناظم حکمت شاعر در خوری نداشته‌ایم، البته این نظر شخصی من است که براساس مطالعه به آن رسیده‌ام.

ویژگی های شعر من

ببینید، پهلوان افسانه گیل‌گمش دنبال آب زندگانی می‌گردد،  همه‌ ما هم دنبال آب زندگانی هستیم و نمی‌خواهیم با زندگی مثل قهرمان گیل”‹گمش با زندگی خداحافظی کنیم. البته مردن یک حقیقت است و همه ما روزی خواهیم مرد، اما من از طریق شعرم زنده‌ام و این حس را منتقل می کنم.

عاشق زندگی هستم. شاید باور نکنید حتی به لاک پشت هم حسودی می‌کنم که می”‹تواند 750 سال زندگی ‌کند. بعضی وقت”‹ها از خودم می پرسم یک لاک پشت این همه سال را می‌خواهد چه”‹کار کند؟ من برای این شاعر نشدم که با آن ارتزاق کنم، همه زندگی‌ام را صرف شعر کردم و همه کتاب‌هایم را خودم چاپ کردم، اما از این‌که همه زندگی‌ام را صرف شعر کرده‌ام پیشمان نیستم و روز به روز اوج می‌گیرم. زندگی بدون شعر اصلا زیبا نیست. ما باید تلخی‌های زندگی را با شعر زیبا کنیم.