تبیان، دستیار زندگی
شاید در مورد مادران و نقش¬شان در روحیه¬ی فرزندان بسیار شنیده یا خوانده باشید اما تاکنون چندبار از اهمیت «پدر» و نقش بی¬بدیل او در خانواده شنیده¬اید؟ جایگاهی که هیچ کس (حتی مادر) نمی تواند آن را پر کند...
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

پاسبان آرامش: پدر!


شاید در مورد مادران و نقش‌شان در روحیه‌ی فرزندان بسیار شنیده یا خوانده باشید اما تاکنون چندبار از اهمیت «پدر» و نقش بی‌بدیل او در خانواده شنیده‌اید؟ جایگاهی که هیچ کس (حتی مادر) نمی تواند آن را پر کند...


پدر و کودک
وظایف پدر در تربیت

در بین عوامل تربیتی، نقش پدر و مادر بیشتر است. از آن بابت که طفل با آنان رابطه وراثتی و بیش از هر عامل دیگری، رابطه محیطی دارد. وظیفه‌ی والدین، رشد و شکوفان کردن استعدادها و پرورش کامل ابعاد شخصیت فرزندان است. در این امر، مادران نقشی فوق العاده دارند اما پدران را وظیفه‌ای سنگینتر است.

پدر در طریق تربیت باید اقدام به تحکیم و تقویت ایمان فرزندان، آموزش راه و رسم زندگی، احترام به حفظ حقوق دیگران، و بهره‌مندی سالم و ارزنده از آزادی های اساسی نماید و ارزش حیات و اهمیت وظیفه را به فرزندان بیاموزد.

پدر وظیفه دارد زمینه‌ی اعتماد و امنیّت را برای فرزندان پدید آورد فرزندان باید او را مورد اتکای خود بشناسند. در موارد نگرانی و ترس، او را پناهگاه خود به حساب آورند و او را به عنوان مدفاع حقوق خود بشناسند یعنی دلگرم باشند که اگر ظلمی بر آنان رفت این پدر است که به مقابله برمی خیزد و از ایشان حمایت می کند.

حرمت گذاری

هر انسانی نیاز دارد که مورد احترام واقع شود و این نیاز باید در مرحله‌ی اول در خانه و توسط والدین ارضا شود. بچه ها باید احساس کنند که پدرشان دوستشان دارد، به استعدادهای آنها توجّه می کند، استقلال و آزادی‌شان را محترم می شمارد و برای خیر و صلاحش در طریق سعادتش گام برمی دارد.

رعایت عدالت

پدر در خانه مظهر قانون و عدالت است. این توقعی بحق است که فرزندان از او دارند.

تبعیض بین دختر و پسر توسط والدین، بازمانده‌ی آداب جنگل است که اسلام بر روی این تبعیض های جنسیتی خط بطلان کشید و تبعیض بین فرزندان را امری مردود و ناپسند شمرد.

یک پدر عادل می داند که تبعیض گذاشتن بین فرزندان، احساس خشم و کینه را جایگزین مهر و عاطفه‌ی بین فرزندان می کند و زمینه را برای مبارزه‌ی انتقام‌جویانه فراهم می سازد

دقت دین مبین اسلام در این مسأله به اندازه‌ای است که رسول گرامی اسلام (ص) فرمودند: اگر در حضور فرزندانت یکی را بوسیدی، حتماً دیگری را نیز ببوس.

جنبه الگویی پدر

پدر برای پسرش الگو و برای دخترش سند افتخار است. رفتار پدر باید به گونه‌ای باشد که ضمن دلگرم ساختن و امیدوار کردن فرزندان موجب غرور و ستایش آنان باشد. اخلاق، عزت نفس، صداقت، خیرخواهی، مهربانی و تعاون پدر باید به گونه‌ای باشد که برای فرزندان الگویی مناسب محسوب شود.

وقتی پدر حرفی می زند باید نشان دهد قاطعیت دارد.

وقتی حکمی می کند که عادلانه و براساس منطق است باید پیگیر آن باشد.

وقتی خطایی می کند باید بتواند اعتراف کند و برای فرزندانش، جا بیندازد که انسان جائزالخطاست.

و در امر و نهی که می کند باید حساب شده و اندیشیده شده عمل کند.

پدر و کودک

همچنین در مسائل دینی مثل عبادت، انجام فرائض مذهبی به وقت و به هنگام، مظهر وحدت در رفتار و گفتار، هماهنگی در قول و عمل و... باید الگوی مناسبی باشد. او همچنین باید مسلط بر نفس، با وجدان، خوددار و حافظ کیان خانواده باشد.

در رابطه با همسر

پدر خانواده در رابطه با همسرش باید به گونه ای باشد که در عین حال که عفت و تقوای فرزندان به خطر نیفتد، برای آنان درس و محرکی برای تشکیل خانواده و اداره زندگی باشد.

اینکه بگوییم در زندگی خانوادگی هرگز بین زن و مرد مشاجره‌ای رخ نمی دهد یک فکر ایده‌آل است که زوجی چون علی (ع) و فاطمه (س) برای این مقصد لازم است. در زندگی افراد عادی کم و بیش مشاجرات و اختلاف سلایق مطرح خواهد بود ولی آنچه مهم است نحوه‌ی کنار آمدن با آن و حل اختلافات به گونه ای مؤثر و مسالمت آمیز است.

پدر و مادر باید بدانند که اگر در مورد مسأله ای شدت اختلافشان، بالا گرفت باید در حضور فرزندان کوتاه آیند به دو دلیل: اول اینکه فرزندان (به خصوص در سنین پائین) با مشاهده‌ی اختلاف والدینشان، بسیار ناراحت شده و مسائل جزئی را بزرگ و وحشتناک می پندارند در نتیجه از این اختلافات احساس ناراحتی می کنند و دوم اینکه وقتی می بینند عزیزترین اشخاص زندگیشان، از یکدیگر ناراحتی دارند و مشاجره می کنند احساس یأس و ناامیدی و در کنار آن احساس ناایمنی می کنند و دنیا در مقابلشان تار و ناامن جلوه می کند.

وظیفه‌ی پدر در خانواده به تهیه‌ی آب و نان!! خلاصه نمی شود او وظیفه دارد به پرورش روان آنان نیز همت گمارد، از آفات و صدمات دورشان کند و نیز وظایف اساسی حیات را به آنان بیاموزد

در ابراز عاطفه

علیرغم اینکه مادر را به عنوان مظهر عاطفه می شناسیم، اما باید دقت داشت که پدران نیز لازم است گاهی به ابراز عواطفشان نسبت به فرزندان اقدام کنند که این ابراز عاطفه نتایج مفیدی برای هر دو طرف دارد یعنی: از یکسو فرزندان از این ابراز عشق احساس دلگرمی می کنند و از طرف دیگر خود پدر نیز از لحاظ عاطفی ارضا شده و با نشان دادن محبت خود به تخلیه‌ی عاطفی و هیجانی می رسد.

در اسلام به این مسأله توجه فراوانی شده است. مثلاً: روزی که پیامبر اسلام (ص) در جمع یارانشان بودند، نوه‌های خود –امام حسن (ع) و امام حسین (ع)- نزد ایشان می آیند. رسول اکرم (ص) ایشان را مورد محبت قرار داده و روی زانوی خود نشانده و بوسیدند. مردی از اعراب به ایشان اعتراض کرد و با غرور گفت: من از وقتی فرزندم به دنیا آمده او را نبوسیده‌ام! رسول رحمت (ص) از این مطلب بسیار ناراحت و خشمگین شدند و فرمودند: کسی که رحم و مهربانی ندارد مورد رحم (و لطف خدا) نیز واقع نمی شود.

پدر و کودک

در اجرای انضباط

فرزندان ما نیازمند به مقررات و ضوابطند. هم ناگزیرند و هم دوست دارند که بر طبق نظم زندگی کنند. زندگی آشفته و بی انضباط و در اصطلاح باری به هر جهت، خسته کننده و گیج‌کننده است.

پدر در خانه مظهر مقررات و قوانین است. البته باید توجه داشت که در برقراری نظم، ایجاد رعب و وحشت، خشم و کینه، ضرب و شتم، و به طور کلّی خشونت نه تنها فایده‌ای ندارد بلکه آنان را نسبت به پدر بدبین و کینه‌توز می کند. لذا فرزند شما باید برای داشتن نظم قانع شوند، فواید منظم بودن را بچشد و در طی مسیر رشد روانی خود مقررات را با جان و دل پذیرا گردد.

نتیجه گیری:

وظیفه‌ی پدر در خانواده به تهیه‌ی آب و نان!! خلاصه نمی شود او وظیفه دارد به پرورش روان آنان نیز همت گمارد، از آفات و صدمات دورشان کند و نیز وظایف اساسی حیات را به آنان بیاموزد.

فرآوری : فاطمه سادات رادفر

بخش خانواده ایرانی تبیان


منابع:

1- اصول تربیت اسلام و روش های آن- عبدالرحمن خلاوی

2- آئین تربیت- ابراهیم امینی

3- پرورش کودک از نظر اسلام- سیدجعفر شیخ الاسلام

4- اسلام و تربیت دختران- دکتر علی قائمی

مطالب مربتط :

نقش پدر در تربیت فرزندان 

مهربان و مقتدر چون پدر

پدران تبیانی، بخوانند!

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.