مواد لازم برای کار فرهنگی

در گوشه و کنار کشور عزیزمان، فعالیت های فرهنگی زیادی انجام می شود. اگرچه این فعالیت ها در حد توان و در راستای اهداف فرهنگی کشور انجام می شود اما قطعا در موازات تبلیغات سوء دشمن قرار نمی گیرد. به بیان دیگر فعالیت های ضد فرهنگی دشمن بسیار گسترده تر و قوی تر و همچنین منسجم تر و برنامه ریزی شده ترند.

به نظر می رسد انجام کار فرهنگی در جامعه مانند کارهای دیگر احتیاج به لوازم و شروطی دارد که بدون آنها، انجام این مهم میسر نیست. قطعا وقتی کاری شروع می شود از بدو تولد نیز آفاتی او را تهدید می کند.

در این مقاله قصد داریم برخی شرایط و لوازم و در کنار آن برخی آفات کار فرهنگی را مورد بحث و بررسی قرار دهیم.  پس با ما همراه باشید..

برای آنکه دیدگاه کامل‏تری نسبت به فعالیت‌های فرهنگی ارائه شود، از مثالی استفاده می‏کنیم. واحدهای تولیدی فراوان دست‏ اندر کار تهیه و تولید پوشاک هستند. با عبور سریعی از بازار لباس، این فراورده‏های متنوع به چشم می‏آید.

بر حسب سن و جنس افراد: لباس نوزاد، بچه‏گانه، پسرانه، دخترانه، مردانه، زنانه،...

برحسب نوع یا محیط استفاده: لباس روحانیت، لباس کار، لباس رزم، لباس احرام، لباس ورزش، کت و شلوار، لباس عروس، لباس عزا،. . .

بر اساس جنس لباس: لباس نخی، پشمی، چرمی، توری، ابریشمی،. . .

و برای کارکردهای ویژه قطعات خاصی مثل چفیه، دستکش، قنداق، ناف‏بند، پیش‏بند، شال‏گردن، عمامه، جوراب،...

1. این تنوع عجیب که در رنگ، جنس، مدل و اندازة لباس‏ها مشاهده می‏شود، پس از شناسایی انواع نیازها به صورت طبیعی پدید آمده است. اگر نیاز شدید انسان در سنین و طبقات مختلف به محصولات فکری و معنوی هم به‏خوبی درک شود، تنوع فراورده‏های فرهنگی بسیار افزایش می‏یابد. بنابر این قدم اول در ارائة یک اثر، شناخت نیازها است.

2. تأمین این نیازها در عرض یکدیگر صورت می‏گیرد و معمولاً تولید یکی از این محصولات، متوقف بر تولید دیگری نمی‏شود. هزاران واحد صنعتی کوچک و بزرگ بدون اطلاع از هم، به تولید این قبیل محصولات همت گماشته‏اند. از واحد کوچکی دارای یک عضو، که در گوشه اطاق با یک چرخ خیاطی ساده مشغول رفع نیاز خانه و همسایه‏ها است، تا واحدهای صنعتی عظیمی که صدها نیروی انسانی در آن مشغول فعالیت‏اند. هر کس به فراخور توان و امکانات خود به تأمین یکی از نیازها که بیشتر برای او اهمیت داشته، پرداخته است. در نیازهای فکری و معنوی هم همیشه لازم نیست مؤسسات عظیم، با طول و عرض و ارتفاع کلان مشغول به کار شوند. هر کس می‏تواند بخشی از نیازهایی را که مشاهده کرده و تشخیص داده است، با ایجاد یک واحد فرهنگی کوچک ـ حتی یک نفره ـ مرتفع سازد.

3. گر چه ابعاد اهمیت این مراکز صنعتی، مساوی نیست ولی هیچ کدام نباید به بهانة اهمیت فوق‏العادة دیگری تعطیل یا تحقیر شود. تولیدکننده کت و شلوار حق ندارد بر تولیدکنندة لباس نوزاد یا لباس زیر فخر فروشد. زیرا تولید لباس نوزاد نیز ضروری است. به همین صورت فعالیت استاد دانشگاه و مربی کودکان هر دو ضروری و محترم است و یکی بدون دیگری نتیجه‏بخش نیست. گاهی هم اثر و ارزش نهایی فعالیت مربی کودک از فعالیت استاد دانشگاه بیشتر است.

4. تأمین این همه نیاز از توان یک فرد و یا یک مجموعه، بسیار بزرگ‏تر است. هزاران مجموعة بزرگ و کوچک، نامدار و گمنام، در نقاط مختلف شهرها و روستاها در تلاش برای ارائة خدمات تولیدی و توزیعی هستند. نیازهای فرهنگی انسان‌ها هم هزاران متولی پرکار می‏خواهد. مادری که با فرزند خود گفتگو می‏کند، کسی که برای تذکر به دوستان خود ساعتی مطالعه، مشاوره یا گفتگو می‏نماید، شخصیتی که برای اهل محل یا خانواده و فامیل خود جلسه و کلاس تشکیل می‏دهد، امام جماعت مسجد، طلبه‏ای که در اردوی دانش‏آموزی شرکت می‏کند، محققی که کتاب می‏نویسد و.. . همه دست‏ اندر کار تولیدات فرهنگی هستند. به این ترتیب ما می‏توانیم بسیاری از فرصت‏های خود را با نگاه تربیتی، به تولیدات فرهنگی اختصاص دهیم، حتی مدت زمان کوتاهی که در اتوبوس کنار کودکی نشسته‏ایم.

5. گر چه ممکن است محدودیت‏های مالی، علمی و مهارتی موجب شود یک واحد تولید پوشاک با یک چرخ خیاطی ساده و در گوشه اطاق منزل آغاز به کار کند، ولی تنها در صورتی می‏توان این واحد کوچک را موفق دانست که در طی زمان، متناسب با افزایش دانش، مهارت و امکانات، دایره خدمات خود را گسترش داده باشد. آگاهی از آخرین دست‏آوردهای فن‏آوری روز و دانش فنی و استفاده از آن موجب می‏شود اولین سال تأسیس این واحد با سال‌های بعد، تفاوت چشمگیری داشته باشد. در تولیدات فرهنگی هم همین گونه است. اثری که از طلبه در سال‌های نخست طلبگی صادر می‏شود، با اثری که در سال‌های بعد عرضه می‏کند باید متفاوت باشد. احساس استغنا و قناعت به سطح موجود، موجب رکود برنامه می‏شود. تدریس و تبلیغ طلبه باید روز به‏روز «اصیل‏تر»، «عمیق‏تر» و «گسترده‏تر» گردد و در آن «دانش»، «تجربه»، «تدبیر» و «هنرِ» بیشتری تزریق شود.

6. تولیدات فرهنگی، هرچه عمق (کیفیت)، اصالت (صحت) و گستره (کمیت) بیشتری داشته باشد، مفیدتر است. لذا باید روز به‏روز با تحصیل توانمندی‏ها به این سه ویژگی بیافزاییم. برای افزایش عمق و اصالت این تولیدات، باید دانش‌های حوزوی را به بهترین کیفیت آموخت. برای افزایش گسترة آن نیز بهره‏گیری از هنر ضروری است. «هر پیامی، هر دعوتی، هر انقلابی، هر تمدنی و هر فرهنگی تا در قالب هنر ریخته نشود، شانس نفوذ و گسترش ندارد و ماندگار نخواهد بود و فرقی هم بین پیام‏های حق و باطل نیست.. . هنر یک شیوة بیان است، منتها این شیوة بیان از هر تبیین دیگر رساتر، دقیق‏تر، نافذتر و ماندگارتر است.»[1]

ادامه دارد ...

[1]. هنر از دیدگاه مقام معظم رهبری، حضرت آیه الله خامنه‏ای، صفحه 9.

منبع: پایگاه راه و رسم طلبگی

تهیه و فرآوری: محمد حسین امین - گروه حوزه علمیه تبیان