توانمندی های راهبری در حوزه

توانمندی راهبری و مدیریت تشکیلاتی در حوزه 4

سازمان یافتگی و هماهنگی رکن اساسی در یک جنبش یا تشکل است. گروها، تشکل ها و یا حرکت های به ظاهر متفرق زمانی می‏توانند به مفهوم جنبش نزدیک شوند که از نوعی توافق در زمینه استراتژی، تاکتیک و عملکرد برخوردار باشند. هر اندازه، ساختار وحدت بخشی بر گروه‌های انقلابی عصر ظهور حاكم باشد و نها هویت مشترك و انسجام درونی بالایی داشته باشند، درصد پیروزی و موفقیتشان بیشتر است. این پیوستگی و سازماندهی برعهده رهبر و مدیر گروه است. زیرا با رهبری است که سازمان یافتگی و برنامه ریزی قیام و نظم و ترتیب دادن كامل در پیش برد امور محقق می شود تا با بهره گیری از فرصت‌ها و سرعت در فراگیری و گسترش جنبش و استفاده بهینه از نیروهای انسانی و امكانات مادی زمینه تحقق اهداف ممکن شود.

پرواضح است كه لازمه راهبری و مدیریت موفق درسازمان‌های كوچك و بزرگ، مثل گروه ، هیأت مذهبی و یا انجمن های اسلامی، برخورداری از صفات و قابلیت‌های مطلوب است.(1)

1/ توانمندی برقراری ارتباط بخصوص ارتباط کلامی مخصوصا برای جذب و حفظ نیروها(حسن خلق، قدرت توجیه نمودن افراد با ایجاد انگیزه در افرد) به عبارت دیگر روحیه جذب حداکثری و دفع حداقلی.

حضرت موسی از خداوند متعال این گونه در خواست می کند:

«و احلل عقدةً من لسانى؛ یفقهوا قولى؛ عرض كرد پروردگارا ... گره از زبانم بگشا تا سخنان مرا بفهمند.»(2)

2/. توانمندی در جلب محبت و پذیرش و ایجاد اعتماد متقابل. چرا که اعتماد مهمترین ویژگی بارز كارهای گروهی موفق  است. گروه ها  بر اساس اعتماد متقابل پیشرفت می كنند.

امام‌ علی‌(ع) می‌فرماید: محبت‌ و لطف‌ بر رعیت‌ را در قلب‌ خود جای‌ ده‌ و بر نان‌ درنده‌ای‌خونخوار مباش‌ كه‌ خوردن‌ ن‌ها را مغتنم‌ شماری‌.(3)

3/. توانمندی در مواجهه کرامت مندانه با اعضا

حضرت علی(ع) درباره ضرت‌ درباره برخورد کرامتمندتنه و منصفانه مدیر می‌فرماید: با نان‌ فروتن‌ و نرمخو، و همواره‌ گشاده‌رو باش‌، و به‌ همگان‌ به‌ یك‌چشم‌ بنگر؛ خواه‌ به‌ گوشه چشم‌ نگری‌ و خواه‌ به‌ نان‌ خیره‌ شوی‌.(4)

4/. توانمندی شناخت افراد برای انتخاب دوستان و اعضای گروه

5/. توانمندی در جذابیت بخشی به فعالیت ها؛ رهبر گروه باید تلاش كند تا جوی سازد دوستانه و عاری از تنگ نظری كه در ن افراد بجای رقابت با هم در ارائه ایده های جدید از یكدیگر سبقت بگیرند.همچنین یك رهبر خوب بجای كنترل افراد، جریان امور را تسهیل، روحیه و انگیزه افراد  را تقویت و تصمیمات  گروه را به اجرا می گذارد.

6/. توانمندی در تحمّل دیگران بخصوص در زمانی که نظر مخالفی می دهند و این زمانی محقق می شود که به توانایی های اعضا ایمان داشته باشد و بداند که استعداد و نعمت های الهی میان بندگان پخش شده است(همه چیز را همگان دانند) بنابراین صبر و انتقادپذیری‌ از ویژگیهای‌ مهم‌ فرهنگ‌ فعالیت‌های‌ گروهی‌ است‌،

حضرت موسی(علیه السلام) برای توفیق در انجام رسالت خویش از خداوند متعال سعه صدر می‌خواهد:

«قَالَ رَبِّ اشْرَحْ لِی صَدْرِی. وَیَسِّرْ لِی أَمْرِی؛(5) پروردگارا به من شرح صدر قرار بده و امر(رسالت) را بر من سان گردان.»

و یاران خویش را برای تحقق وعده‌های الهی نیز به صبر سفارش می‌كند:

«قَالَ مُوسَى لِقَوْمِهِ اسْتَعِینُوا بِاللَّهِ وَاصْبِرُوا إِنَّ الأَرْضَ لِلَّهِ یُورِثُهَا مَنْ یَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ وَالْعَاقِبَةُ لِلْمُتَّقِینَ؛(6) موسى به قوم خود گفت: از خدا یارى بجویید و بر دشوارى ها شكیبا باشید كه این راه و رسم تقوا پیشگى است. زمینى را كه در دست فرعونیان مى بینید از آنِ خداست نه فرعون. خدا آن را به هر كس از بندگانش كه بخواهد به میراث خواهد داد و فرجام نیكو از آنِ تقواپیشگان است.»

7/. توانمندی شنیدن و فهم حرف های اعضا و استفاده از همه سلایق در روند بهتر امور

8/. توانمندی در فراهم آوردن امکانات (نرم افزاری و سخت افزاری) موفقیت برای همکاران هنگام مدیریت گروه ؛ به مثال جذب بوجه لازم از منابع مردمی و دولتی، جذب امکانات لازم،

9/. توانمندی در برخورد موفق با تحولات و تغییرات پیش بینی نشده(مسائل و برحه های بحرانی) ان حالت نیازمند آینده نگری است.(7)

10/. توانمندی اجتماعی بودن، اجتماعی عمل کردن

11/. توانمندی مدیریت سرمایه(زمان، امکانات) استفاده بهینه از امکانات و بهره گیری از زمان

امام علی می فرماید: ای‌ مالك‌، كارها را چنان‌ بر روزها تقسیم‌ كن‌ كه‌ روزانه‌ مطابق‌ برنامه‌،انجام‌ وظیفه‌ شود و امور بر اثر عدم‌ انضباط‌ و ترتیب‌، مختل‌ و آشفته‌نماند.(8)

15/. توانمندی حل مسئله و تفکر انتقادی برای انتخاب بهترین برنامه و بهترین پیشنهاد در کمترین زمان ممکن

امام علی: تو حق‌ داری‌ نظر مشورتی‌ خود را به‌ من‌ بگویی‌ و من‌ در آن‌ بیندیشم‌ وتصمیم‌ نهایی‌ را بگیرم‌؛ امّا اگر برخلاف‌ نظر تو تصمیم‌ گرفتم‌، باید از من‌ اطاعت‌ كنی‌.(9)

16/. توانمندی در دفاع از گروه و افراد تحت آن در مواجهه با دیگران؛ به طور مثال هرگاه با مشکلی مواجه شد مثلا مدیر مدرسه گیر داد باید بتواند به بهترین وجه ممکن از فعالیت های گروه و اعضای آن دفاع کند و مخاطب را توجیه کند. این مشکل بیشتر در فعالیت های سطح شهر و شهرستان و استان بروز می کند.

17/. و در نهایت مهمترین آنها که عبارت است حضور معنوی و هدایتی یک طلبه در جمع و گروه:

مقام معظم رهبری در این باره می فرماید:

«نقش روحانیون، نقش هدایت و دستگیرىِ معنوى است. همه به روحانى احتیاج دارند - همچنان‌كه به طبیب احتیاج دارند - و اگر روحانى در هر نقطه‌یى به وظایف خود عمل كند، آن‌جا را از لحاظ معنوى آباد خواهد كرد.»(10)

منابع:

1.      محمد حبیبی، ویژگی‌ها و خصایص مدیران فرهنگی، سایت - باشگاه اندیشه - به نقل از فصلنامه شورای فرهنگ عمومی.

2.      طه، یات:27-28

3.      نهج البلاغه، نامه53.

4.      نهج البلاغه، نامه 27.

5.      طه، یه: 25و26.

6.      اعراف، یه: 128.

7.      مادگی در برابر حوادث- حتی در صورت نسبی و در حد تشریفات- می تواند در صورت بروز فاجعه شرایط متفاوتی ایجاد کند، برای حفظ مادگی باید از تمام وقایعی که هنگام بروز فاجعه روی می دهد، درک صحیح و کاملی داشته باشیم.

8.      نامه53.

9.      نهج البلاغه، حکمت 321.

10.  بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامى در دیدار مسؤولان عقیدتى، سیاسى نیروى انتظامى، 1383/10/23

تهیه و تولید: سید مهدی موسوی - گروه حوزه علمیه تبیان