میوه‌هایی با طعم چای !

این روزها کشاورزان منتظر درآمدن آفتاب از پشت ابرهای تیره‌ای هستند که بر آسمانشان سایه انداخته و خستگی را بر تن آنها باقی می‌گذارد. کشاورزان که جزو زحمتکش‌ترین اقشار ایران اسلامی هستند و در سخت‌ترین شرایط همواره کم توقع بار تولید کشور را بر دوش کشیده‌اند در این ایام، روزهای خوبی را پشت سر نمی‌گذارند. از واردات محصولات خارجی که داد برخی از مسوولان را هم در آورده تا قیمتهای خرید تضمینی و گاها هم باقی ماندن محصول روی دستشان و... همه فضای ناامیدی را در این بخش حاکم کرده است. جدای از محصولاتی چون برنج، گندم و برخی میوه‌ها، چایکاران این روزها را به سختی پشت سر گذاشتند.

190هزار تن چای تولید داخلی کشورمان که از 15 سال گذشته در انبارها نگهداری شده، طی هفته‌های اخیر به دلیل گذشت زمان و نداشتن قابلیت مصرف کود می‌شود، در حالی که برای تولید هر کیلوگرم چای خشک، پنج کیلوگرم برگ‌ سبز چای استفاده ‌شده که 380 میلیارد تومان بار مالی داشته است.

190 هزار تن چای سنواتی تولید داخلی از سال‌های 75 تا 78 نفروخته باقی مانده است که 52 هزار تن از این میزان در اختیار سازمان تعاون روستایی است و بر اساس مصوبه‌ی دولت باید سازمان چای بر فروش آن یا کمپوست‌ (دفن به شیوه‌ی بیولوژیکی) تصمیم‌گیری و نظارت کند. درحالیکه تجار بازار تهران به بهانه‌ی خارج‌کردن چای و واردات به ازای آن، بحث صادرات این محصول به هند را مطرح کرده‌اند، علی محرر - رییس سازمان چای کشور از تعطیلی انبارهای چای سنواتی خبر داده و اعلام کرده است که اجازه نمی‌دهد هیچ چای سنواتی وارد بازار شود.

مسئولان مربوطه در این بخش وجود چای سنواتی را موجب ضرر مردم و چایکاران عنوان و تصریح می‌کنند که امحای این محصول در استان گیلان صورت گرفته و سایر مراکز نیز تعطیل می‌شوند  و ابراز امیدواری کرده‌اند که با تعیین تکلیف چای سنواتی، چای داخلی به جایگاه واقعی خود بر‌گردد.

این روزها متاسفانه بازار طلای سبز کشورمان مانند سایر محصولات از نابسامانی‌هایی رنج می‌برد؛ وضعیتی که اگر برای بهبودش فکری نشود می‌تواند اشتغال و معیشت خانواده‌های زیادی را تحت تاثیر خود قرار دهد.  به دلیل اشباع‌بودن بازار از چای وارداتی، چای تولید داخلی خریدار ندارد و این محصول مورد بی‌مهری است که به ناچار تولید می‌شود . علاوه بر این در شرایطی که چایکاران برای فروش روزانه محصول خود با مشکل مواجه هستند و علیرغم اینکه قیمت‌های خرید تضمینی جوابگوی هزینه‌های تولید و پرداخت دستمزد کارگران نیست، همین قیمت‌های ناچیز هم با تاخیر به آنها پرداخت می‌شود؛ مطالبات چایکاران بابت برگ سبز چای از تیرماه تاکنون پرداخت نشده و سازمان چای 12 میلیارد تومان به کشاورزان بدهکار است.

همه این مسائل سبب شده است که صنعت چای ایران دوره تلخی را پشت سر می‌گذارد که در تاریخ صد ساله این صنعت بی‌سابقه بوده است. در حالی که تولید چای خشک در کشور به شدت کاهش یافته، بازار مصرف در اختیار قاچاقچیان قرار گرفته است و بیش از 60 درصد مصرف داخلی از این طریق وارد کشور می شود.

تولید چای خشک در سال 1376 بیش از 70 هزار تن، درسال 1377 بیش از 64 هزار تن و در سال 1378 بیش از 67 هزار تن بوده است اما این میزان در سال 1379 رو به کاهش گذاشت و هم اکنون حتی با آمار اعلام شده از سوی رئیس سازمان چای کشور با کاهش بیش از 40 هزار تنی روبرو است.

در واقع بازار متزلزل تولید چای و واردات چای های خارجی به کشور هر روز صنعت چای داخلی را در گرداب فرو می برد و این درحالی است که کشورهای دیگر تولیدکننده چای، از ایران به عنوان یکی از بزرگترین کشورهای مصرف کننده چای، سود زیادی را به دست می آورند.

همچنین در این سالها تولید برگ سبز چای متاثر از واردات چای خشک گرفتار بی کیفیتی شده است و چایکاران تنها از روی اجبار به کشت برگ سبز چای ادامه می دهند، البته دولت سعی کرده با خرید تضمینی برگ سبز چای درجه یک با قیمت560 تومان و درجه دو 290 تومان به کشاورزان کمک کند. اما این موضوع نه تنها موجب تشویق کشاورزان نشد بلکه در تمام این سالها چایکاران از نرخ خرید تضمینی ابراز نارضایتی می کنند و اینکه این قیمتها جوابگوی هزینه زندگی آنها نیست به همین جهت کشاورزان در کنار کشت چای به کارهایی مانند دامپروری و نوغان داری روی آورده اند.

قاچاقچیان و واسطه‌ها و دلالان هم طبق معمول همیشه، از شرایط موجود برای این محصول نهایت استفاده را کرده‌اند به طوریکه هم اکنون از کل مصرف 100 هزار تنی چای خشک در کشور حدود 60 تا 70 هزار تن به صورت قاچاق به کشور وارد می شود؛ در واقع بیش از نیمی از چای های موجود در کشور قاچاق است. اما موضوع عدم رعایت بهداشت در چای های قاچاق در کنار این نظریه که چای های قاچاق همان چای های خارجی با اسانس های غیربهداشتی هستند که در کشورهای همسایه بسته بندی می شوند، سلامت مصرف کنندگان ایرانی را در خطر قرار داده است.

همه این مسائل می‌طلبد که مسئولان با عزمی جدی و نگاهی ملی به موضوع نگریسته و برای ساماندهی به این شرایطی گامهایی قاطع بردارند چرا که کشاورزان همواره و در طول سالهای متمادی نشان دادند که برای تولید کشور و خودکفایی آن از جان مایه می‌گذارند و اینکه ما به راحتی دسترنج آنها را بعد از سالها تبدیل به کود کنیم علاوه بر ایجاد بی‌انگیزگی در آنها، موجب زیانهایی به منابع کشور می‌شود. احتمالا میوه درختانی که از چای‌های کود شده تغذیه شده‌اند، طعم چای و دسترنجی دو چندان می‌دهند.