چرا جوانان شعر را دوست ندارند؟

ولی‌الله فتحی^* شاعر و نویسنده :

کم فروش بودن مجموعه های شعر چند علت دارد. اول این که امروزه، خواندن شعر کمی برای مردم ثقیل و مشکل شده است و بیشتر به خواندن داستان و رمان رغبت دارند. به نظرم این موضوع از مساله فرهنگ سرچشمه می‌گیرد. اگر بچه‌ها را از دوره دبستان تا دبیرستان، بیشتر با زبان فارسی و میراث کهن آن آشنا کنند، شعر و نظم را فراموش نخواهند کرد.

متاسفانه عامل آموزش در زمینه فرهنگ کم‌رنگ شده و کودکان، نوجوانان و جوانان ما بیشتر به جای این که با شعر و عرفان آشنا شوند، به داستان رو می‌آورند. مضاف بر این که در شرایط فعلی، خوانش شعر نو و آزاد که راحت‌تر از شعر کلاسیک است، بیشتر است. در حالی که زبان اصلی ما، شعر آهنگین و غزل است.

شعر نو برگرفته از اشعار اروپایی به ویژه شعرهای فرانسوی است چون نیما به عنوان پدر شعر نو فارسی، مدتی در فرانسه بوده و تحت تاثیر ادبیات آن‌ها قرار گرفته است. ما در شعر کهن فارسی نزدیک به 300 وزن داریم. برخی از وزن‌ها ساده و برخی سخت و مشکل هستند. به نظرم عده‌ای که نتواستند در این وزن‌ها شعر بگویند، به شعر نیمایی رو آوردند. جالب است که به جای این که غربی‌ها در شعر از ما تقلید کنند، ما از آن‌ها تقلید کردیم.

البته شعر‌های آزاد خوبی هم در سال‌های اخیر سروده شده است که بسیار خوب و با کیفیت هستند. من هم چند مجموعه شعر آزاد دارم و در این زمینه اشعار زیادی سروده‌ام. به هر حال خوانش اشعار قدیمی، مقداری برای مردم ثقیل شده و نیازمند تشویق و ترغیب است که این مهم از موضوعات فرهنگی و از وظایف آموزش و پرورش و دیگر دستگاه‌های فرهنگی کشور است.

بسیاری از شعرهای آزاد امروزی، معنی ندارند و بی‌مفهوم‌اند. به نظرم شعر نو اصلا، شعر نیست. یک پدیده ادبی است. برخی از این قطعات ادبی حالت تغزلی و ریتمیک یا آهنگین دارند. ولی از برخی از این قطعات نمی‌توان هیچ معنی و مفهومی استنباط کرد و نیاز به حضور خود شاعر است. برخی از اشعار سپید در قالب‌های شکسته سنتی سروده می‌شوند. به نظرم در حال حاضر اقبال نسبت به غزل و دیگر قالب‌های کلاسیک در حال رشد است و مردم کم کم به سمت این قالب‌ها برمی‌گردند.

من به همه شعرها احترام می‌گذارم. حتی به آن‌هایی که معنی ندارند. ولی این که جوانان ما امروز کمتر به سراغ شعر می‌روند به این دلیل است که چیزی دستگیرشان نمی‌شود. اقبالی که از شعری مانند بنی‌آدم سعدی می‌شود به دلیل مفهومی که است که در ورای شعر نهفته است و این مفهوم جز از آموزه‌های دینی و سخنان ائمه برگرفته نشده است. شعر باید چیزی داشته باشد که انسان را به وجد بیاورد و از عالمی به عالم دیگر ببرد.

^*ولی الله فتحی(فاتح) متولد سال 1320 در فرزیان از توابع الیگودرز استان لرستان است.  تاکنون از این شاعر مجموعه شعرهای «شبی با دریا»، «از کیش تا تهران»، «کتاب عشق»، «سبز غزل»، «زرد غزل» و «سرخ غزل» و ... منتشر شده‌اند.