اقدام پژوهی چیست؟

روش پژوهش در عمل یا اقدام پژوهی، در سال های اخیر، مورد توجه بسیاری از متفکران و متخصصان دست اندرکار پژوهش قرار گرفته است و درباره ی آن نظریه پردازی های زیادی صورت گرفته و نیز کتاب های فراوانی نگاشته شده است.

منطق روش پژوهش در عمل، همان منطق چگونگی انجام دادن پژوهش در عمل و اجرا است. این منطق که به خرد و دانش غیر رسمی عامه ی مردم بستگی دارد، میان پژوهشگران نیز شناخته شده است.

کورت لوین در سال 1994 مبادی اصطلاح «پژوهش در عمل» را ابداع کرد و فرایند اجرای آن را بر سه اصل بنیان نهاد:

برنامه ریزی – حقیقت یابی - اجرا

بی تردید، هر شیوه ای که برای اجرای پژوهش در عمل به کار گرفته شود به شدت تجربی است. زیرا پژوهشگر را وا می دارد که پدیده های مورد بررسی را به دقت مشاهده و به روشنی تعریف کند. درک موضوع پژوهش، تنها تشخیص روش مناسب برای انجام دادن کار نیست. بلکه بررسی روش های مختلف برای ایجاد آگاهی و خلق معرفت است. بنابراین، انجام دادن پژوهش های کیفی، نه تنها هرگز پایان راه نیست، بلکه به درستی آغاز راه است. چون، هر پژوهش در عمل، کاوشی است برای درک و ایجاد یک معنی، و ایجاد هر معنی زمینه یا جوّی را فراهم می آورد که مشکلات تازه و جدیدی شناسایی شوند.

این نوع دانش، برای پژوهشگران حیاتی است و به کمک آن می توانند داور حقیقت باشند، حکم بدهند و به قوانین یا اصول موضوعی، برای اثبات اعتبار چنین دانشی نیاز نداشته باشند.

امروزه، پژوهش در عمل، توسط پژوهشگرانی صورت می گیرد که در موقعیت های اجتماعی – آموزشی درگیری هایی دارند و هدفشان بالا رفتن فهم و استدلال در اوضاع و احوال پیرامون است. ذکر این نکته ی ظریف هم خالی از اعتبار نیست که بهترین حالت در این گونه پژوهش ها این است که با تشریک مساعی افراد درگیر انجام گیرد تا گروه های پژوهشگر کیفی، قدرت و اعتبار بیشتری به دست آورند.

بخش پژوهش های دانش آموزی تبیان، تهیه: سارا قیصرِی

تنظیم: نسرین صادقی