از ویژگی‏های حاج آقا نوراللَّه، موضع‏گیری و عملکرد مناسب در موقعیت‏های مختلف بوده است. در مقابل استعمار و استبداد به مناسبت از مبارزه فکری، تحریم اقتصادی، افشاگری و در صورت لزوم اقدام مسلحانه می‏کرد. امّا در موقعیتی که اقدام فرهنگی ضرورت داشته، از آن رویگردان نبوده، بدان می‏پرداخته است. از جمله فعالیت‏های او در زمانی که فعالیت تبلیغی مسیحیان در شرق گسترش یافته بود، تشکیل مجالس برخورد آرا و مناظره با مبلغان و رهبر آنها و ایجاد انجمن صفاخانه بود.

با کوشش او و برادرش آقا نجفی و رکن‏الملک شیرازی در محله ارامنه اصفهان انجمن صفاخانه را تأسیس و با حمایت نامبردگان مجله الاسلام را منتشر و مناظره هایی بین مسیحیان و مسلمانان ترتیب داد.

تأثیر این اقدام فرهنگی تا آن‏جا ادامه می‏یابد که نسخه‏های مجله در لندن و بعضی پایتخت‏های اروپایی و هم‏چنین مصر ، هند و حجاز، مورد استفاده در برخورد با آرای مسیحیان قرار می‏گیرد.

اقدام سیاسی دیگر مرحوم آقا نوراللَّه توجه به وحدت اسلامی و یک‏پارچه نمودن جامعه مسلمان در مقابل اجانب و استعمارگران بوده است. او بر روی وحدت شیعه و سنی خیلی تأکید می‏کرد و وحدت ایران و عثمانی را نوعی وحدت در مقابل قدرت‏های استعماری می‏دانست.

مرحوم حاج آقا نوراللَّه در مسافرتی که در سال 1329 به عراق داشت با علما دیدار کرد و طی اعلامیه‏ای خطوط سیاسی فکری وحدت اسلامی را این گونه تبیین نمود:

چون دیدیم که اختلافات فرقه‏های پنج‏گانه مسلمین، اختلافاتی که مربوط به اصول دیانت نیست موجب انحطاط دول اسلام و استیلای اجانب شده، به جهت حفظ کلمه جامعه دینیه و دفاع از شریعت محمدیه فتاوای مجتهدین عظام که رؤسای شیعه جعفریه هستند و مجتهدین اهل سنت، اتفاق نموده و بر وجوب تمسک به حبل اسلام چنان چه خداوند عزوجل در آیه شریفه می‏فرماید:

وَاعْتَصِموا بِحَبْلِ اللَّهَ جَمیعاً وَلاَ تَفَرَّقُوا و اتفاق شد بر وجوب اتحاد مسلمین در حفظ بیضه اسلام و نگاه‏داری جمیع مملکت‏های اسلامی از عثمانی و ایران از تشبّثات دول بیگانه و [...] ، متحد شد رأی ما جمیعاً برای حفظ حوزه اسلامیه بر این که تمام قوت و نفوذ خود را بر این خصوص مبذول داریم‏

با به قدرت رسیدن رضاخان، مذهب و ارزش‏های دینی به منزله نمادی از عقب ماندگی معرفی شد و واکنش‏هایی از طرف علما به همراه داشت. مرحوم حاج آقا نوراللَّه از جمله کسانی بود که به این مهم دست زد و رضاخانی را که هدفش قدرت‏نمایی و دیکتاتوری و مبارزه با دین بود با چالش جدی مواجه کرد. مرحوم حاج آقا نوراللَّه برای مقابله با رضاخان با تأسیس نوعی تشکیلات نیمه مخفی در پوشش اتحاد اسلام مبادرت ورزید. اهداف اتحاد اسلام دقیقاً مقابله با چیزی بود که رضاخان ماهیت حکومت خود را بر اساس آن بنا نهاده بود و آن مقابله با نفوذ فرهنگ و اقتصاد و سیاست مغرب زمین در ایران بود.

مرام نامه اتحاد اسلامی عبارت است از:

اقدام و سعی نمودن در ترقی مملکت.

در مرام‏نامه اتحاد اسلامی به خوبی، تمام امور و اصول یک مملکت اسلامی مورد تأکید قرار گرفته و نیز استقلال سیاسی، اقتصادی و فرهنگی یک مملکت اسلامی مورد تأکید واقع شده است.

منابع:

1. اندیشه سیاسی حاج آقا نوراللَّه.

2. رسائل مشروطیت، رساله مقیم و مسافر

3.فصلنامه علوم سیاسی

فرآوری: فریادرس گروه حوزه علمیه