حذف روزه از دین، آری یا خیر!

روزه عبادتی است که جزو شریعت ادیان ابراهیمی است و نشانه هایی از آن در همه کتب مقدس این ادیان یافت می شود اما این امر در مسیحیت کنونی، روزه به عنوان یک عبادت واجب شمرده نمی شود و جنبه اختیاری دارد که این امر هم جزو تحریفاتی است که متأسفانه دامنگیر مسیحیت شده است.

قرآن کریم در آیه 183 سوره بقره از روزه سخن به میان آورده است: یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَیْكُمُ الصِّیامُ كَما كُتِبَ عَلَى الَّذینَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ(بقره، 183) مطابق این آیه، روزه فریضه ای الهی است که همچنانکه بر سایر امتها واجب بوده است بر مسلمانان واجب شده است. عبارت "کتب علی" که نشانه واجب بودن روزه است را قرآن هم برای روزه مسلمانان به کار برده است و هم برای روزه اقوام سابق تا بفهماند که همانطور که روزه برای پیشینیان واجب بوده بر ما هم واجب است.

روزه در ادیان گذشته

با مراجعه به روایات نکاتی جدیدتر در ارتباط با روزه در ادیان سابق در می یابیم. در روایتی آمده است که شخصی یهودی نزد پیامبر می آید و از ایشان می پرسد که چرا روزه بر امت تو سی روز واجب شده و بر امتها بیشتر از آن بوده است. پیامبر جواب این سوال او را می دهند اما ما از سوال آن یهودی می فهمیم که امتهای پیشین هم روزه می گرفتند و مدت روزهای آن هم طولانی بوده است و روزه شان هم بنا به دستور الهی بوده نه صرفا آداب و رسوم قومی. در روایتی دیگر آمده است که روزه ماه رمضان برای مردم عادی در امتهای سابق واجب نبوده و مخصوص انبیاء الهی بوده ولی خدا بر امت اسلام شرافت داد و این روزه را بر پیامبر و امت او واجب گردانید.

آنچه به طور کلی از آیات قرآن و روایات فهمیده می شود آن است که هرچند روزه امتهای سابق در ماه رمضان نبوده است اما آن امتها هم روزهای معینی از سال را به امر خدا روزه می گرفته اند. بنابراین توقع داریم در دین مسیحیت هم حکم شرعی خاص برای روزه وجود داشته باشد. اما مطالعه برخی منابع ما را به نکاتی مخالف با این امر راهنمایی می کند.

مستر هاکس در "قاموس کتاب مقدس" ضمن بیان آنکه حواریون و مومنان در اوایل دوارن مسیحیت روزه های فراوان و سخت می گرفته اند با اینحال در انتهای مطلب خود درباره روزه می نویسد: "حواریون امری بر حتمیت و وجوب آن نفرموده اند." در موسوعه الکتاب المقدس نیز می خوانیم: "در عهد جدید توصیه ای برای روزه نیامده و تنها فهمیده می شود که امری است اختیاری که شخص مسیحی مومن هنگام گرفتاری بدان پناه می برد و با نماز و تذلل همراه است."

اما آنچه تا کنون از قرآن و منابع دیگر اسلامی دریافته بودیم آن بود که روزه در ادیان الهی سابق وجود داشته است و بلکه واجب بوده است با این گفته ها سازگار نیست. آیا ممکن است که روزه در دینی مثل یهودیت واجب بوده باشد اما در دین مسیحیت واجب نباشد؟

قرآن کریم از قول مسیح علیه السلام می گوید:

وَ مُصَدِّقاً لِما بَیْنَ یَدَیَّ مِنَ التَّوْراةِ وَ لِأُحِلَّ لَكُمْ بَعْضَ الَّذی حُرِّمَ عَلَیْكُمْ وَ جِئْتُكُمْ بِآیَةٍ مِنْ رَبِّكُمْ فَاتَّقُوا اللَّهَ وَ أَطیعُون‏

" تورات حاضر را تصدیق مى‏كنم و پاره‏اى از چیزهایى را كه بر شما حرام شده حلال مى‏كنم. با نشانى از پروردگارتان نزد شما آمده‏ام. از خداى بترسید و از من اطاعت كنید"(سوره آل عمران، آیه50)

آن چیزهایی که بر یهودیان حرام شده بود و عیسی علیه السلام آن را حلال کرد عبارت بودند از اموری که مطابق آیه 160 سوره نساء: فَبِظُلْمٍ مِنَ الَّذِینَ هادُوا حَرَّمْنا عَلَیْهِمْ طَیِّباتٍ أُحِلَّتْ لَهُمْ  به خاطر ظلم و ستم یهود، پاره‏اى از نعمتهاى پاكیزه را كه بر آنها حلال شده بود تحریم كردیم ولى با ظهور حضرت مسیح علیه السلام و به شكرانه ایمان به این پیامبر بزرگ، آن ممنوعیتها برداشته شد مانند برخی ممنوعیتهای ویژه در خوردن که موارد آن در آیه 146سوره انعام آمده است؛ اما به شکل کلی، حضرت مسیح شریعت و دین تازه ای نیاورده است. مسیح علیه السلام بر قلبهای قاسی یهودیان زمان خود مرهمی از عطوفت نشاند و با تحریفات به وجود آمده در دین الهی یهود مبارزه جدی نمود اما در مسائل اصلی شرعی هیچ تغییری نداد و دین مسیح در حقیقت همان دین یهود است با پاره ای از اصلاحات و رفع تحریفها. در انجیل متی هم از قول مسیح می خوانیم که "گمان نکنید که آمده ام قانون شریعت یا انبیای سابق را باطل سازم بلکه در حقیقت به شما می گویم که تا زمانی که آسمان و زمین هست هیچ نقطه و جزئی از قانون شریعت باطل نمی شود مگر آنکه کامل برآورده شود...(انجیل متی باب 5 عبارات 17 به بعد)

عیسی هم خود در بدو تولد ختنه شد و در دوران حیات بر حفظ شریعت یهود مواظبت می کرد. حواریون نیز تمام آداب و رسوم شریعت یهود را رعایت می کردند و همه روزه به معبد می رفتند، آیین موسی علیه السلام را مانند دیگر یهودیان احترام می کردند و تنها چیزی که آنان را از یهودان ممتاز می کرد اعتقادشان به این بود که عیسی علیه السلام همان موعودی است که در کتب انبیای بنی اسرائیل به ظهور او بشارت داده اند.

بنابراین عیسی علیه السلام به دنبال آوردن دین جدیدی نبوده اند و از نظر قانون شرع، پیرو دین موسی علیه السلام بوده است. لذا آنچه در تعالیم فعلی دین مسیح می یابیم که در آن روزه به شکل مستحبی و دلبخواه در آمده است، جزو تحریف هایی است که دامنگیر مسیحیان شده است.

این امر تنها مختص به روزه نیست بلکه متأسفانه این سرنوشت تلخ سراغ بسیاری از احکام شریعت الهی یهود آمده است به گونه ای که امروزه فرقه های مهم سه گانه مسیحی هیچ کدام به شریعت عمل نمی کنند چون معتقدند که مرگ مسیح به شریعت پایان داده است. (مسیحیان به خلاف مسلمانان گمان می کنند عیسی مسیح به صلیب کشیده شده و کشته شده است.)

منابع:

قرآن کریم، ترجمه مرحوم آیت الله مشکینی

من لایحضره الفقیه، شیخ صدوق، ج2، ص73

وسائل الشیعه، شیخ حر عاملی، ج10، ص240

کتاب مقدس

الفرقان فی تفسیر القرآن، آیت الله صادقی تهرانی، ج5، ص149

تفسیر نمونه، ج2، ص560

مسیحیت شناسی مقایسه ای، محمدرضا زیبایی نژاد، انتشارات سروش

قاموس کتاب مقدس، مستر هاکس، مدخل روزه

موسوعه الکتاب المقدس، مدخل الصوم