کنترل ترافیک هوایی

ATC یکی از سامانه هایی است که طبق قوانین هواپیمایی بایستی بر روی هواپیما نصب گردد، وظیفه آن ارتباط با رادار کنترل زمینی و دادن اطلاعات شناسایی به طور کاملا خودکار می باشد. با این سیگنال رادار زمینی جهت کنترل ترافیک هوایی به طور جداگانه با تک تک هواپیماها در ارتباط بوده و می تواند فضای کشور را کنترل نماید. این سامانه طبق  شکل دارای یک فرستنده و یک گیرنده سیگنال، یک آنتن در بالا و یک آنتن در پایین و یک پانل کنترل در کابین خلبان می باشد. قبل از شروع هر پرواز کنترل زمینی یک کد چهار رقمی به هر پرواز اختصاص می دهد که خلبان آنرا می بایستی در پنل کنترل به توسط دو کلید گردان که در زیر پنل دیده می شود انتخاب نماید، حال اگر در پنل کنترل که در شکل آمدده سویچ گردان انتخاب حالت از STB به XPDR قرار داده شود رادار زمینی قادر به ایجاد ارتباط خودکار با هواپیما و شناسایی آن خواهد بود لذا این هواپیما روی صفحه رادار زمینی دیده خواهد شد.

این کار با ارسال سیگنال در فرکانس 1030 مگاهرتز از سوی رادار زمینی و جواب آن در فرکانس 1090 مگا هرتز از سوی هواپیما انجام می شود. سویچ IDENT روی پنل زمانی مورد استفاده قرار می گیرد که رادار زمینی بعلت شلوغی ترافیک هوایی نیاز به شناسایی یک هواپیمای خاص داشته باشد که در این صورت از خلبان درخواست می کند و خلبان با فشار آن سوییچ سیگنال دیگری به رادار زمینی ارسال و علامت شناسایی آن هواپیما در صفحه رادار زمینی از دیگر هواپیماها قابل تفکیک خواهد بود.

سامانه ATC دارای سیر تکاملی مخصوص به خود است، در انواع اولیه که به آن حالت A گفته می شود فقط کد چهار رقمی ارسال می گردید، در نوع جدیدتر آن علاوه بر کد چهار رقمی ارتفاع هواپیما نیز ارسال می شد که به آن حالت C گفته می شد و در نوع پیشرفته که نصب آن در ایران بر روی هواپیماهای مسافری اجباری است و به آن حالتS گفته می شود علاوه بر کد چهار رقمی و ارتفاع هواپیما یک کد 24 بیتی نیز ارسال می گردد. این کد به صورت اختصاصی به هر هواپیما داده می شود که حاوی اطلاعات علامت ثبت هواپیما و کشورد صاحب هواپیما می باشد، همچنین رادار زمینی قادر است جهت حرکت هواپیماهایی که مجهز به این سامانه هستند را نیز تشخیص دهد.

با توجه به اهمیت، این سامانه به صورت دوگانه نصب گردیده که در هر لحظه یک سامانه در حال کار است و در صورت خرابی می توان روی دیگری سویچ کرد. در صورت بروز مشکل در ارسال ارتفاع که این امر توسط رادار زمینی به هواپیما تذکر داده خواهد شد با کلید دیگری می توان منبع سیگنال ارتفاع را تعویض نمود که این کلید نیز در شکل دیده می شود، توسط کلید گردان می توان در صورت لزوم از ارسال ارتفاع خودداری نمود.

بر روی دستگاه گیرنده – فرستنده تعدادی چراغ قرمز جهت اعلام خرابی در آنتن بالا، پایین، خود دستگاه و یا پانل کنترل و یک کلید جهت تست و چراغ سبز که نشانگر سلامت کل سامانه هنگام تست است قرار دارد.

در صورت خرابی سامانه چراغ زردی در پنل این امر را به خلبان اعلام می نماید تا خلبان با انتخاب منابع دیگر از سامانه سالم برخوردار باشد. روی کلید گردان نیز یک کلید فشاری امکان تست از کابین خلبان را میسر می سازد که روشن نشدن چراغ زرد یاد شده و نوشته شده PASS در نمایشگر علامت صحت عملکرد می باشد.

منابع:

ساختار هواپیماها، احمد قریبیان

سامانه های اویونیک هواپیما،رضا علمداری