تبیان، دستیار زندگی
در این قسمت به شرح مفصلی از واکنش های جا به جایی یگانه و جابه جایی دو گانه خواهیم پرداخت ....
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

انواع واکنش های شیمیایی

انواع واکنش های شیمیایی

اهداف درس

آشنایی با واکنش جا به جایی یگانه

آشنایی با واکنش جابه جایی دوگانه

شرح درس

در مقاله گذشته، در مورد انواع مختلف واکنش های شیمیایی شرح دادیم و به بررسی دقیق برخی از آنها پرداختیم.

در این قسمت به شرح مفصلی از واکنش های جا به جایی یگانه و جابه جایی دو گانه خواهیم پرداخت.

واکنش های جا به جایی یگانه (ساده):

آن دسته از واکنش های شیمیایی که در آن یک عنصر با یک ماده ی مرکب واکنش داده که در نهایت، یک عنصر جدید آزاد شده و یک ماده مرکب جدید ایجاد می شود.

عنصر جدید + ترکیب جدید → ترکیب + عنصر

در این دسته از واکنش ها همواره فلز جانشین کاتیون در ماده ی مرکب می شود. و همواره نافلز جانشین آنیون در ماده مرکب می شود.

این واکنش ها را به 4 دسته ی اصلی به شرح ذیل تقسیم بندی می کنند:

  1. a ) واکنش نمک و فلز

 فلز جدید + نمک جدید → نمک + فلز

این واکنش هنگامی رخ می دهد که فلز کاهنده تر و در سری الکترو شمیایی بالاتری باشد. و نمک اکسنده تر و در سری الکتروشیمیایی پایین تر می باشد.

  1. b ) واکنش نافلز فعال با نمک

 نافلز جدید + نمک جدید → نمک + نافلز فعال

که نافلز فعال، فعال تر از نافلز موجود در نمک می باشد.

به طور کلی این واکنش هنگامی رخ می دهد که نافلز اکسنده تر و در سری الکتروشیمیایی پایین تری باشد تا بتواند نافلز نمک که خاصیت اکسندگی کمتری دارد را از نمکش خارج کند.

  1. c ) واکنش فلزات با آب

گاز هیدروژن + هیدروکسید فلز → آب + فلزات

  1. d) واکنش بعضی از فلزات با اسیدها

گاز هیدروژن + نمک → اسید + برخی از فلزات

چنانچه فلز موجود در این واکنش، ظرفیت متفاوتی داشته باشد، در واکنش با اسید، با ظرفیت کمتر شرکت می کند.

واکنش های جابه جایی دو گانه:

به واکنش بین دو ماده ی مرکب گفته می شود که باعث تولید دو ماده ی مرکب جدید می شود.

نمک 4 + نمک 3→ ( aq) نمک 2 +( aq) نمک 1

توجه کنید که در این گروه از واکنش ها، یا جای کاتیون ها در موارد مرکب با هم جا به جا می شود یا جای آنیون ها، این دسته از واکنش های شیمیایی به صورت ذیل طبقه بندی می شوند؛

  1. a) واکنش نمک ها که به صورت محلول هستند. که در این حالت یکی از نمک های تولید شده، حتماً به شکل رسوب است.
  2. b) وکنش اسید و باز (خنثی شدن)

انرژِی + آب + نمک → باز + اسید

انرژِی + آب + نمک → اکسید فلز + اسید

انرژی + آب + نمک → باز + اکسید نافلز

  1. c) واکنش نمک و باز که در پایان باز جدید تولید شده نامحلول است و به صورت رسوب ظاهر می شود:

باز جدید + نمک جدید → باز + نمک

آب + نمک جدید→ باز + اکسید نافلز

  1. d) واکنش نمک و اسید

اسید جدید + نمک جدید → اسید + نمک


مرکز یادگیری سایت تبیان - تهیه و تنظیم: نوربخش