سرطان روده بزرگ؛ علل و علائم

روده بزرگ یا کولون، از اعضای دستگاه گوارش است که از آپاندیس شروع شده و به راست روده یا رکتوم ختم می‌شود و به شکل یک علامت سوال بزرگ، روده کوچک را احاطه می‌کند. طول کولون بین 100 تا 150 سانتی متر است و شاید به دلیل طول زیاد آن و عوامل متعدد دیگر، سومین سرطان شایع در دنیا و دومین سرطان کشنده پس از ریه می‌باشد.

وقتی ما غذا می‌خوریم، مواد مغذی و مفید قبل از رسیدن به روده بزرگ جذب شده و مابقی به عنوان مواد زائد وارد روده بزرگ شده و در آنجا تخمیر و سرانجام دفع می‌شوند. هر چه این مواد بیشتر در روده بزرگ بمانند، آب بیشتری از دست داده و دفع آن‌ها سخت‌تر می‌شود.

سرطان روده بزرگ

خوشبختانه اگر این سرطان زود تشخیص داده شود، یکی از قابل درمان ترین سرطان‌ها است. سرطان روده معمولا با ایجاد برآمدگی‌هایی به نام پولیپ در دیواره روده به وجود می‌آید. پولیپ ها خیلی شایع هستند، ولی بیشتر آنها به سرطان تبدیل نمی‌شوند، حتی اگر پولیپ های مشکوک زود تشخیص داده شوند، قابل درمان هستند.

رشد سرطان روده ممکن است سال‌ها به طول بیانجامد و تشخیص به موقع آن شانس بهبودی را به طور چشمگیری افزایش می‌دهد. بنابراین، انجام تست‌های دوره‌ای در افرادی که در گروه پرخطر قرار دارند، توصیه می‌شود.

علل سرطان روده بزرگ

هر چند علت دقیق بروز سرطان روده هنوز مشخص نیست، اما پزشکان چند عامل را مشخص کرده‌اند که خطر ابتلای فرد به این سرطان را افزایش می‌دهند:

- رسیدن به سن 50 سالگی یا بیشتر

- ابتلا به پولیپ های غیرسرطانی روده و راست روده در جداره داخلی این عضو

- سابقه خانوادگی ابتلا به این سرطان

- وجود فاکتورهای غیرطبیعی ژنتیکی

- کشیدن سیگار

- نوشیدن مشروبات الکلی

- داشتن رژیم غذایی پرچرب و کم فیبر

- برخی ویروس‌ها

- بیماری‌های حاد شکمی مثل ورم مخاط روده بزرگ و سندرم کرون‌

نشانه‌های سرطان روده بزرگ

تومورهای روده تا مراحل پیشرفته بدون علامت هستند و ممکن است در سایر بیماری‌های روده نیز مشاهده شوند. علائم بر اساس محل تومور تفاوت دارند.

تومورهای قسمت راست روده به دلیل قطر زیاد با ضعف، بی حالی، کم خونی و لاغری همراه است. ولی در قسمت چپ روده به دلیل قطر بسیار کم آن، احتمال انسداد شایع‌تر است و با علائمی مانند درد، خونریزی، اسهال، دل پیچه و نفخ همراه می‌باشد.

به طور کلی علائم این بیماری عبارت است از:

- اسهال، یبوست یا هر تغییری که در عادت دفع روزمره به وجود آمده و بعد از چند هفته به حالت اولیه برنگردد

- وجود خون در مدفوع یا مدفوع خیلی تیره رنگ

- کم خونی بدون علت

- درد شکمی

- انسداد روده‌ای

- کاهش وزن بی دلیل

- خستگی مداوم

عوامل جلوگیری کننده از سرطان روده بزرگ

تحرک و ورزش

تعدیل وزن و جلوگیری از چاقی

مصرف آسپیرین و داروهای ضد التهابیNSAID

رژیم غذایی پرفیبر از قبیل سبزیجات و میوه جات و سبوس گندم

مصرف کافی اسید فولیک و متیونین

مصرف کافی کلسیم

کاهش مصرف چربی از 40 درصد کالری روزانه به 30 درصد در روز

تشخیص سرطان روده بزرگ

- معاینه راست روده: در این معاینه، پزشک راست روده را معاینه می‌کند تا وجود هر گونه مورد را بررسی کرده و در صورت وجود مواد در داخل راست روده، آن‌ها را از نظر آغشته بودن با خون مورد بررسی قرار دهد.

- پروکتوسکوپی : در این روش از طریق دستگاه‌های خاصی به صورت مستقیم داخل راست روده و قسمت‌های تحتانی روده بزرگ مورد مشاهده قرار می‌گیرد. از طریق این روش، نیمی از سرطان‌ها قابل تشخیص هستند. در این روش ممکن است بیمار احساس فشار کند ،اما دردی را احساس نخواهد کرد.

- کولونوسکوپی: به کمک این روش با ابزارهای خاصی، مشاهده کلی روده بزرگ و راست روده ممکن می‌شود. در این حالت نیز فرد دردی را احساس نخواهد کرد.

- بیوپسی: در صورت وجود هرگونه توده در طول این قسمت‌ها نیاز است که بیمار تحت نمونه برداری از توده مذکور قرار گیرد تا در زیر میکروسکوپ از نظر وجود بافت یا سلول‌های سرطانی مورد بررسی قرار گیرد.

توصیه‌های تغذیه‌ای

- استفاده از غذاهای کم چرب، کم نمک و مصرف پنج وعده میوه و سبزیجات متنوع در روز

- استفاده از غذاهای تازه به جای غذای آماده

- عدم مصرف سوسیس، کالباس و دودی نکردن مواد غذایی مانند ماهی و برنج

- مصرف میوه، سبزیجات و حبوبات به علت دارا بودن فیبر و مقادیر مناسب از آنتی اکسیدان‌ها، ویتامین‌های A، B و C

- استفاده از نان‌هایی که با آرد سبوس دار تهیه شده‌اند مانند سنگک و تافتون، به جای نان‌های که با آرد سفید تهیه می‌شوند.

- استفاده از روغن‌های مایع و غیر اشباع مانند روغن زیتون، ذرت و آفتاب گردان به جای روغن‌های جامد و مارگارین

- افرادی که در خوردن گوشت قرمز زیاده روی می‌کنند، 13 تا 15 درصد بیشتر در خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ هستند

- زیاد مصرف کردن ماهی

- مصرف منیزیم و اسید فولیک کافی

همشهری

سایت پزشکان ایران

سایت دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مرکز تحقیقات سرطان – دکتر حمید سعیدی ساعدی، متخصص رادیوتراپی و انکولوژی

پارسی طب

سلامت نیوز