راهی برای تحول جان

به ما گفته‌اند: قرآن بخوانید و ثواب ببرید. این، اعتقاد ماست، امّا باید دید: ثواب چیست؟ گیرِ ما همین جاست. مکرّر گفته شده است که: ثواب، نخود و کشمش نیست که در جیب آدم بریزند؛ باغ مصّفا و قصر مجلّلی نیست که درِ آن را باز کنند و بگویند: بفرمایید، استراحت کنید؛ بلکه ثواب عبارت است از: تحوّل روحی، موهبتی معنوی؛ ثواب، یعنی انقلاب، جنبش و اهتزاز، دگرگونی و صیرورت، از چیزی به چیز دیگر تبدیل شدن می‌گویند:(صارَ التُّرابُ ورداً؛ خاک گُل شد).

به ما گفته‌اند: قرآن بخوانید و ثواب ببرید. این، اعتقاد ماست، امّا باید دید: ثواب چیست؟ گیرِ ما همین جاست. مکرّر گفته شده است که: ثواب، نخود و کشمش نیست که در جیب آدم بریزند؛ باغ مصّفا و قصر مجلّلی نیست که درِ آن را باز کنند و بگویند: بفرمایید، استراحت کنید؛ بلکه ثواب عبارت است از: تحوّل روحی، موهبتی معنوی؛ ثواب، یعنی انقلاب، جنبش و اهتزاز، دگرگونی و صیرورت، از چیزی به چیز دیگر تبدیل شدن .

می‌گویند:(صارَ التُّرابُ ورداً؛ خاک گُل شد). اول خاک بود، حالا دگرگون شد، لطیف و خوشبو شد. این صیرورت است و انقلاب. قرآن می‌خواهد درباره‌ی ما چنین تأثیری بکند؛ جان و روح ما را دگرگون سازد؛ زلزله در ارکان وجود ما بیفکند. می‌فرماید: «... وَ تَرَی الْأَرْضَ هَامِدَةً فَإِذَا أَنزَلْنَا عَلَیْهَا الْمَاء اهْتَزَّتْ وَرَبَتْ وَأَنبَتَتْ مِن کُلِّ زَوْجٍ بَهِیجٍ؛ (سوره‌ حج، آیه‌ی 5.) زمین را می‌بینی [در زمستان] مرده و خاموش است. باران بهاری که بر آن بارید تکان می‌خورد و به جنبش در می‌آید و اهتزاز در آن پیدا می شو و بالا می‌آید و گل‌ها و لاله‌های شاداب از خود می‌رویاند.»

باران، کارش این است. قرآن می‌خواهد همین کار را بکند! زمین قلب ما که از زمین خاکی مرده‌تر نیست؛ آب حیات قرآن نیز از آب باران کم اثرتر نیست!! آب باران به زمین مرده که می‌رسد زنده‌اش می‌کند؛ آب قرآن نیز که به زمین جان ما می‌رسد، باید زنده‌اش بکند!

«وَ آیةٌ لهم الارضُ المیتةُ؛ از جمله نشانه‌ای [الطاف و عنایات] خدا برای انسان‌ها، زمین مرده است.» که: «أحییناها؛ زنده‌اش می‌کنیم.»

«و أخرجنا منها حباًّ ...؛ از دل زمین دانه‌ها را بیرون می‌آوریم.»

«و جعلنا فیها جَنّات من نخیلٍ و أعنابٍ و فجّرنا فیها مِنَ العیون؛ (سوره‌ی یس، آیات 33 و 34) باغ و بوستان‌ها در آن به وجود می‌آوریم و چشمه‌ها از آن می‌جوشانیم.»

یعنی، ما می‌خواهیم روی قلب شما نیز این گونه اثر بگذاریم. زمین مرده وقتی خود را در معرض باران قرار داد، به ثواب می‌رسد؛ ثواب او همان تحوّلی است که پیدا می‌کند و مبدّل به باغ و بوستان و چشمه‌های جوشان می‌شود.

زمین قلب شما نیز اگر آنچنان که باید در معرض قرآن قرار بگیرد و آب حیات بخش او را در اعماق خود نفوذ بدهد، زنده می‌شود و منبع فضائلِ اخلاق و محاسن اعمال می‌گردد و آن ثواب به معنای واقعی تلاوت قرآن است که نصیبش می‌شود وگرنه تنها تلاوت و ختم قرآن، بدون تأثر از آن، منظور اصلی الهی را تأمین نخواهد کرد، چنانکه می‌بینیم نکرده است.

بخش قرآن تبیان

منبع :

صفیر هدایت، سید محمد ضیاء آبادی