تبیان، دستیار زندگی
تركیب اوقات فراغت در روایات ما بكار نرفته است. چرا كه دستور العمل دین راجع به فعالیتهای لازم زندگی به گونهای تنظیم گردیده است كه مانع ایجاد هرگونه فراغت و بیكاری می گردد. ...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

اوقات فراغت خود را چگونه پر كنیم؟

اوقات فراغت خود را چگونه پر كنیم؟

تركیب اوقات فراغت در روایات ما به كار نرفته است. چرا كه دستور العمل دین راجع به فعالیت های لازم زندگی به گونه های متفاوتی تنظیم گردیده است كه مانع ایجاد هرگونه فراغت و بیكاری می گردد و اصولاً دین به فراغت و بیكاری با دیدی بسیار منفی نگریسته و از آن، به شدت منع و نهی نموده و در صورت رعایت دستورالعمل های دینی از ایجاد فراغت و بیكاری عملاً جلوگیری نموده است.

سعی كنید، وقت خود را به چهار قسمت نمایید. بخشی را برای مناجات، بخشی را برای زندگی و معاش، بخشی برای معاشرت با برادران دینی:

«سَاعَةً تَخْلُونَ فِیهَا لِلَذَّاتِكُمْ فِی غَیْرِ مُحَرَّمٍ وَ بِهَذِهِ السَّاعَةِ تَقْدِرُونَ عَلَى الثَّلَاثَةِ سَاعَاتٍ ... وَ اسْتَعِینُوا بِذَلِكَ عَلَى أُمُورِ الدِّینِ»

بخشی را برای لذات حلال كه به سبب این بخش، می توانید از عهده بخش های دیگر برآیید و در پایان حدیث فرمودند: برخورداری از لذت های حلال را معونه و یاور خود، در دینداری قرار دهید.

امیرالمؤمنین(ع) ذیل این آیه كه می فرماید: نصیب خود را در دنیا ترك و فراموش نكن، فرمودند:

«لَا تَنْسَ صِحَّتَكَ وَ قُوَّتَكَ وَ فَرَاغَكَ وَ شَبَابَكَ وَ نَشَاطَكَ أَنْ تَطْلُبَ بِهَا الْآخِرَةَ»

تندرستی، توانایی، فراغت و جوانی و نشاط خود را كه ابزار كسب آخرت است، فراموش نكن.

اشاره به این كه لذت ها و تفریحات حلال و آنچه موجب تندرستی و نشاط می شود (كه ورزش، مصداق تمام عیار آن است) سبب راغب شدن به اصلاح و تربیت و بهره مندی از ربوبیت الهی و كسب سعادت در آخرت است.

اوقات فراغت خود را چگونه پر كنیم؟

تفریحات سالم و فعالیتهای جسمانی

از دیدگاه دین در كنار پرداختن به امور عبادی و كار و تلاش و دیگر وظایف فردی و خانوادگی باید با تفریحات سالم و فعالیت های جسمانی مفیدی كه نشاط لازم را در ما ایجاد نموده و ما را به دستورات دینی راغب می كند، اوقات فراغت را از زندگی خود دور نماییم تا ضمن رعایت بهداشت تن و اندام، بستر تربیت جان و روان را نیز فراهم آوریم و از سلامت و تندرستی جسم به عنوان ابزار تربیت روح بهره بگیریم.

چنانكه رسول خدا(ص) به امیرالمومنین(ع) فرمودند:

«یَاعَلِیُّلَاخَیْرَ...فِیالْحَیَاةِإِلَّامَعَ الصِّحَّة»

یا علی! زندگی كه در آن تندرستی و سلامت نباشد، خیر و نفعی، ندارد چرا كه تندرستی و سلامت، به انسان ها نشاط و توانی عنایت می كند كه به كمك آن میتوانند، رنج گذشت از دلخواه ها و صبوری در قبال ناگواری ها را متحمل شوند.

به همین دلیل رسول خدا (ص) فرمودند:

«الْعَمَلُ فِی الْفَرَح‏» در هنگام نشاط و شادی كه نوعا در جسم سالم و توانا حاصل است، می توانیم به آنچه موظفیم، عمل نماییم.

«الصِّحَّةِ أَفْضَل النِّعَم»

سلامت بدن از بهترین نعمت های الهی است.

در دعا می خوانیم:

اوقات فراغت خود را چگونه پر كنیم؟

«اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ أَعْطِنِی السَّعَةَ فِی رِزْقِی وَ الصِّحَّةَ فِی جِسْمِی وَ الْقُوَّةَ فِی بَدَنِی عَلَى طَاعَتِكَ وَ عِبَادَتِك»

خدایا محمد و آل محمد(ع) را بشارت بده و به من وسعت رزق و سلامت جسمانی و نیروی بدنی عنایت كن تا آن را صرف اطاعت و بندگی تو كنم.

تندرستی و توان جسمانی، ابزار طاعت و بندگی

در دعا می‌خوانیم:

خدایا به من سلامت و توانایی جسمانی عطا كن زیرا این امر، ابزار طاعت توست كه اگر به من عنایت كنی، می توانم از این ابزار در مسیر بندگیت، بهره بگیرم و در دعای نورانی دیگر می خوانیم:

«أَحْسِنْ مَعُونَتِی فِی ... النَّشَاطِ وَ الْفَرَحِ وَ الصِّحَّةِ حَتَّى أَبْلُغَ فِی عِبَادَتِكَ وَ طَاعَتِكَ الَّتِی یَحِقُّ لَكَ عَلَى رِضَاكَ‏»

خداوندا مرا به سبب نشاط و سرور و تندرستی كه ابزارهای اطاعت و بندگی و گذشت و تحمل در دل شرائط است، یاری ده تا بتوانم به سبب آن ها، ترا آن گونه كه شایسته است اطاعت و عبادت كنم.

و چه زیباست كه امام سجاد(ع) می فرمایند:

خدایا نمیدانم در كدام حالت، بیشتر به شكرگذاری و حمد تو، موظف تر میباشم. در هنگام صحت و تندرستی كه رزق را بر من گوارا می كند و

«نَشَّطْتَنِی بِهَا لِابْتِغَاءِ مَرْضَاتِكَ وَ فَضْلِكَ، وَ قَوَّیْتَنِی مَعَهَا عَلَى مَا وَفَّقْتَنِی لَهُ مِنْ طَاعَتِك»

مرا در كسب رضایت و فضل تو، با نشاط می گرداند و بر اطاعت از تو در آنچه توفیقم می دهی، توانا و قادر میكند.

چرا كه سلامت جسم و تندرستی و توانایی بدن، ابزار طاعت و وسیله گذشت در دل شرایط است.

امیرالمومنین(ع) فرمودند:

«زَكَاةُ الصِّحَّةِ السَّعْیُ فِی طَاعَةِ اللَّه»

زكاتی كه در ازای تندرستی باید پرداخت شود، به كار گرفتن آن در مسیر طاعت و بندگی است.

اوقات فراغت خود را چگونه پر كنیم؟

فراغت و بیکاری، مانع دینداری

ابن عباس میگوید: هر گاه توجه رسول گرامی اسلام(ص)، به کسی معطوف می شد، از اطرافیان می‌پرسید:

«هَـلْ لَهُ حِرْفَةٌ فَإِنْ قَالُوا لَا قَالَ سَقَطَ مِنْ عَیْنِی قِیلَ وَ كَیْفَ ذَاكَ یَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ لِأَنَّ الْمُؤْمِنَ إِذَا لَمْ یَكُنْ لَهُ حِرْفَةٌ یَعِیشُ بِدِیه»

آیا آن شخص شغل و حرفه ای دارد یا نه؟ اگر پاسخ منفی میشنید، میفرمود: از چشمم افتاد و هنگامی كه اطرافیان میپرسیدند: چرا؟ می فرمود: زیرا مؤمن اگر شغل و كار مناسب نداشته باشد، با فروش دین خود و تعدی از حریم دینداری، زندگی خواهد نمود.

لذا در حدیث آمده است:

«إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُحْتَرِفَ الْأَمِینَ»

خداوند انسان امینی را كه دارای حرفه است و به آن اشتغال دارد، دوست دارد.

چرا که:

«من الفراغ تكون الصبوة»

میل به لذت های كودكانه (غیر عاقلانه) از فراغت و بیكاری سرچشمه میگیرد.

و چه زیباست تعبییر امام صادق(ع) که میفرمایند:

«الْمُهْمِلُ لِا َوْقَاتِهِ فَهُوَ صَیْدُ الشَّیْطَانِ لَا مَحَالَة»

کسی که اوقاتش را بیهوده میگذراند، به ناچار در دام شیطان، گرفتار می شود.

و در حدیث دیگر میخوانیم:

«لِلْمُؤْمِنِ ثَلَاثُ سَاعَاتٍ سَاعَةٌ یُنَاجِی فِیهَا رَبَّهُ وَ سَاعَةٌ یُحَاسِبُ فِیهَا نَفْسَهُ وَ سَاعَةٌ یَخْلُو فِیهَا بَیْنَ نَفْسِهِ وَ لَذَّتِهَا فِیمَا یَحِلُّ وَ یَجْمُلُ»

مومن، زندگیش سه بخش دارد، بخشی برای مناجات با پروردگار، بخشی برای محاسبه نفس و بخشی دیگر، برای لذت های حلال و نیكو. پس با عنایت به دستورات دینی، امورات زندگی باید چنان تنظیم شود که فرصتی به عنوان اوقات فراغت و آسایش، حاصل نشود تا لازم باشد با انواع برنامه ها که در بسیاری موارد با احکام دین منافات دارد، آن ها را پر نموده و پوشش دهیم.

مرکز یادگیری - گردآوری: یگانه داودی

تنظیم: مریم فروزان کیا