سیارک ها
- سیارك‌ها سیارات بسیار كوچكی هستند كه از صخره و فلز ساخته شده‌اند.
سیارك‌ها معمولاً اجسام نامنتظمی هستند و بر گرد خورشید حركت می‌كنند. هزاران سیارك در منظومه خورشیدی ما وجود دارند .
- بسیاری از آنها میان مدار مریخ و مدار هرمز مشتری قرار گرفته‌اند و گرد خورشید می‌گردند.
- دسته‌ای دیگر از آنها در مكان‌های دیگر منظومه خورشیدی یافت می‌شوند.
به نظر می رسد علت اینكه اغلب آن ها در فاصله ی مریخ و مشتری دیده می شوند این است كه احتمالاً
به سیارك‌هایی كه بر اثر نیروی گرانش سیاره‌ها در مداری گیر افتاده باشند «سیارك اسیر» می‌گویند. در این صورت سیاره مزبور به گرد سیاره بزرگ تر می‌گردد.
سیارك 234 Ida و قمر آن Dactyl
نزدیك‌ترین سیارك به زمین، توتاتیس نام دارد. سنگ آسمانی توتاتیس دارای حدود 8/ 4 كیلومتر طول و4 /2 كیلومتر عرض است. این سنگ آسمانی تقریبا هر چهار سال یكبار به دور ستاره خورشید می چرخد و مدار آن از درون مدار سیاره زمین به دور خورشید آغاز شده و به خارج از مدار سیاره مریخ، ختم می شود. از آنجا كه هم زمین و هم توتاتیس به طور دائم در حركتند، فاصله میان آن ها نیز بسیار متغیر است.
به طور معمول این سنگ آسمانی را می توان در مناطق بدور از نور شهرها، با كمك دوربین دو چشمی ساده نیز رصد كرد.
سیارك 2004 FH كه در مركز صفحه آنرا در حال حركت می بینید. شیئی كه به صورت نور درخشان از مقابل دوربین به سرعت عبور میكند یك ماهواره است.
در آغازین روزهای ژانویه ???? جوزپه پیاتزی ((? جولای ???? - ?? جولای ????)جرمی را در آسمان رصد نمود كه ابتدا یك دنباله‌دار به نظر می‌رسید ولی زمانی كه مدار آن به درستی تعیین گردید، مشخص شد كه سیاره بسیار كوچكی است، آنقدر كوچك كه آن را در رده جدیدی به نام سیارك‌ها دسته بندی كردند.
پیاتزی آن را سرس نامید. تا چند سال بعد سه سیارك جدید دیگر كشف شدند و تا پایان آن قرن، صدها عدد از آنها شناسایی شده بودند. تا به امروز تعداد این سیارك ها به چند صد هزار رسیده است و هنوز اكتشاف آنها ادامه دارد. تعدادی از سیارك ها چنان كوچكند كه از زمین قابل رؤیت نیستند اما بزرگترین آن ها همان سرِس است كه تاكنون شماره یك را بر پیشانی خود دارد.
نام گذاری سیارك ها
همین كه مدار سیاركی مشخص می‌گردد، عددی به ترتیب زمان كشف بدان نسبت داده می‌شود و به دنبال آن نامی می‌آورند . نام را معمولاً كاشف بر می‌گزیند مثلاً سرس-1. در آغاز نام های زنانه از اسطوره های یونان و روم انتخاب می‌شد. بعدها نام هایی از نمایشنامه های شكسپیر و اپراهای واگنر برگزیده شدند.
بسیاری از سیارك‌ها را كاشفان به نام های زنان، دوستان و حتی سگ ها و گربه‌های خود نامیدند. همواره نام هایی مونث به كار رفته‌است، جز در مورد چند سیارك كه مدارهایی نامتعارف دارند نام های مذكر نهاده شده‌است.
تصویر فوق : كمربند اصلی سیارك ها (نوار سفید )
ارزش اقتصادی
سیارك ها می‌توانند برای تأمین مواد و آب مورد نیاز برای ساخت تجهیزات فضایی و مداری به كار روند. هم‌اكنون بسیاری از مراكز پژوهشی مرتبط با فناوری فضایی در حال مطالعه امكان سفر به سیارك‌ها و برداشت از ذخایر طبیعی آنها هستند.
به تازگی و با كشف یخ آب بر سطح سیارك تمیس-??، ایده‌هایی به منظور برداشت آب از سیارك ها جهت تولید آب مصرفی فضانوردان و تأمین اكسیژن و هیدروژن توسط الكترولیز آب برای مصرف تنفسی و یا سوخت فضاپیماهای آینده مطرح شده است.
اگر مدار سفرهای فضایی آینده را بتوان به گونه‌ای طراحی كرد كه هر بار سیارك دارای ذخایر یخ آب در مسیر قرار داشته باشد می‌توان به سادگی تأسیسات لازم برای یك ایستگاه سوخت گیری فضایی را روی آن سیارك بنا نمود. تأسیساتی تمام اتوماتیك كه انرژی تابشی خورشید را توسط صفحات خورشیدی دریافت و به الكتریسیته تبدیل خواهد كرد، سپس با استفاده از این انرژی الكتریكی، یخ آب موجود در خرده سیارك را با یك اجاق مایكروویو ساده ذوب كرده و در ادامه آب حاصله را با یك دستگاه ساده الكترولیز به هیدروژن و اكسیژن خواهد شكاند.
در انتها هیدروژن و اكسیژن به دست آمده در مخازن جدا از هم ذخیره خواهد شد. این طرح هنوز در مرحله ایده قرار داشته و عملیاتی نشده است.
مرکز یادگیری سایت تبیان - گردآوری: فائزه آقاخانی
تنظیم: یگانه داودی
