شعر با شعور نیازمندیم

سعید بیابانکی: برای نسلی که پایه‌های فلسفی دیگر کشورها در آن رسوخ کرده و همچون جوانان سال 42 که انقلاب را به وجود آوردند با انقلاب خیلی ملموس نیستند، باید به شیوه‌ای تازه‌ گفتمان کرد و این گفتمان در تمام مباحث سیاسی، فرهنگی و هنری احساس می‌شود.

سعید بیابانکی گفت:

شعر در زمان مبارزات انقلاب و جنگ، نیاز به شعار داشت تا بتواند شور حماسی را در شنونده برانگیزد، اما شعر امروز نیاز به شعور دارد.

این شاعر ادبیات دفاع مقدس و انقلاب گفت: وظیفه اصلی شعرانقلاب، امروز هدایت و حفظ ارزش‌های انقلاب است و این شعر باید آرام و محجوب باشد تا بتواند در روح و روان نسل سوم اثر کند.

وی افزود: برای نسلی که پایه‌های فلسفی دیگر کشورها در آن رسوخ کرده و همچون جوانان سال 42 که انقلاب را به وجود آوردند با انقلاب خیلی ملموس نیستند، باید به شیوه‌ای تازه‌ گفتمان کرد و این گفتمان در تمام مباحث سیاسی، فرهنگی و هنری احساس می‌شود.

بیابانکی با بیان اینکه بیشترین اتفاقی که در شعر بعد از انقلاب رخ داد، حضور شخصیت خود امام خمینی(ره) به عنوان رهبری شاعر بود، گفت: امام نوعی گفتار تازه ‌را در جامعه ترویج داد که تحکم‌آمیز نبود و بوی صمیمیت و صفا می‌داد. این ادبیات ساده و صمیمی آرام آرام در شعر انقلاب هم نفوذ کرد؛ به طوری که از حیث زبان باید شعر انقلاب را شعری ساده نامید که به لایه‌های زیرین اجتماع نیز نفوذ کرد؛ درست مثل ادبیات امام خمینی (ره).

این شاعر تاکید کرد: انقلاب ایران در سال57 بیشتر یک انقلاب فرهنگی بود تا یک انقلاب سیاسی که قدرتی بیاید و قدرت دیگری برود.

وی ادامه داد: وقتی چنین اتفاقی در یک کشور روی می‌دهد، آنچه بیشتر از هرچیز تحت تاثیر قرار می‌گیرد، فرهنگ است. این زبان تازه در نوع گفتار مردم کوچه و بازار و حتی دولتمردان هم تاثیر ‌گذاشت. چنانچه تا پیش از این، نگاه سلطنتی و شاهنشاهی دولتمردان جامعه را به دو طیف ارباب و رعیت تقسیم کرده بود؛ مثل اینکه رعیت به طور ژنتیکی تربیت شده بود برای فرمانبرداری.

بیابانکی توضیح داد: با توجه به اینکه امام شاعر بود و کلام و واژه‌ها را خیلی خوب می شناخت، امروز نگران نیستیم که آیا تفکر امام و حتی شخصیت سیاسی و مذهبی ایشان در شعر معاصر دیده می شود یا خیر. و یا اینکه آیا اشعاری در مدح ایشان سروده می‌شود و تفکرشان تا چه اندازه در شعر امروز تبلور داشته است؛ چرا که اندیشه امام خمینی (ره) در شعر امروز جاری و ساری است و شعر انقلاب با اندیشه‌های امام در هم تنیده شده است.

این شاعر در پایان گفت: شعر قبل از انقلاب نه به لحاظ ماهیت و نه به لحاظ موضوع قابل قیاس با شعر بعد از انقلاب نیست. در شعر انقلاب به مضامین و مفاهیم تازه‌ای چون ایثار، شهادت و مظلومیت و مقاومت پرداخته شد و حتی جایگاه و تعبیر از دین در شعر انقلاب با گذشته بسیار متفاوت شد. حتی نگاه شاعران به مقوله انتظار بسیار عمیق و اندیشمندانه شد که تمام این تحول و پویایی شعر انقلاب مدیون حضور امام خمینی (ره) است؛ چنانچه اگر ایشان نبودند، امروز چیزی به نام شعر انقلاب نداشتیم.

شعری از سعید بیابانکی:

خاکبوس همه ی شهیدان

پی نوشت: 

* : این بیت را محمدسعید میرزایی به این غزل هدیه کرد .

فرآوری: مهسا رضایی

بخش ادبیات تبیان

منابع: خبرگزاری مهر، وبلاگ سنگچین