حذف عادت های ناخوشایند

ترك عادت آسان نیست. عادت‌ها اغلب با خلق و خوی افراد و سبك زندگی آنان پیوند خورده‌اند و ترك آنها ممكن است از نظر جسمی، روانی و رفتاری با آثار و پیامدهایی همراه باشد. حتی ممكن است روند عادی زندگی فرد را به كلی برهم بزند. چنین پیامدهایی به خوب یا بد بودن عادت‌ها وابسته نیست.

همان طور كه ترك ورزش مرتب و روزانه برای ورزشكاران، خستگی، خمودگی و كسالت روحی رفتاری یا اضطراب در پی دارد، ترك سیگار نیز برای سیگاری‌ها بیقراری، عدم تعادل رفتاری و بدخلقی را به دنبال دارد. با این حال ترك عادت‌های بد اولویتی است كه اغلب بدعادت‌ها از آن آگاهند، اما برای ترك عادتشان توانا نیستند. در مقابل روش‌های شناخته شده‌ای برای ترك عادت‌ها وجود دارند كه پیروی از آنها شانس موفقیت را بالا می‌برد.

پیش از اقدام برای ترك یك عادت باید آن را شناسایی كرد. باید فهمید عادتی كه به آن مبتلا هستیم چه دلایلی دارد، از پرداختن به آن چه منفعتی را طلب می‌كنیم و آثار آن در زندگی ما چه هستند. برخی عادت‌ها وسواس‌گونه و بی‌خاصیتند در مقابل عادتی مانند‌مصرف سیگار و مواد دخانی برای دریافت نیكوتین و آرامش عصبی ناشی از آن تكرار می‌شود. برخی عادت‌ها در رفتار یا گفتار فرد مشاهده می‌شوند. ممكن است كسی بدخلقی، ناخن‌خشكی، بددهنی، بدقولی یا یك رفتار ناخوشایند خاص را در شرایط ویژه از خود بروز دهد؛ مثل پرخاشگری هنگام تنگی وقت یا استرس.بالطبع این عادات دلایلی دارند كه باید در ساختار فكری و روانی فرد یا نوع نگرش وی جستجو كرد.

عادت‌هایی هم هستند كه محصول شرایط محیطی‌اند و با از بین رفتن شرایط بروز عادت به مرور و گاه غیرآگاهانه از روند زندگی حذف می‌شوند. دیگر این كه هیچ یك از شیوه‌های علمی و روان‌شناسی ترك عادت بر دیگری مزیتی ندارد بلكه هر كسی باید متناسب با روحیه و توانایی خویش شیوه‌ای را برگزیند كه به نظرش عملی است و با پیگیری آن به نتیجه مطلوب می‌رسد. بالطبع در صورت عدم موفقیت در یك شیوه می‌‌توان روش‌های دیگر را به كار گرفت. فراموش نشود اصل اول برای ترك عادت‌های بد، اراده محكم است.

جایگزینی

روش جایگزینی یا پاسخ متضاد بر استفاده از یك رفتار نامربوط هنگام تحریك به انجام عادت مبتنی است، به این معنا كه فرد در مقابل نیاز فكری و جسمی برای تكرار عادتش كاری دیگر انجام می‌دهد و به عادتش بی‌اعتنایی می‌كند. برای مثال خوردن یك آب‌نبات، جویدن آدامس یا تناول خشكبار هنگام تمایل به مصرف یك نخ سیگار. این رفتار از موفق‌ترین شیوه‌های ترك عادت محسوب می‌شود چرا كه از نظر روان‌شناسی به هر تحریك پاسخی می‌دهد و آن را ارضا می‌كند ولی نه پاسخ همیشگی كه تكرار عادت بد است.

شكیبایی

ترك یك باره یا شكیبایی شیوه‌ای برای ترك عادت‌هایی است كه فرد معتاد از آن به ستوه آمده. افرادی هم كه اراده قوی دارند، می‌توانند از این شیوه استفاده كنند؛ به این معنا كه فرد یك عادت را به یك باره ترك می‌كند و در برابر وسوسه انجام آن از خود مقاومت نشان می‌دهد.

تغییر محیط

عادت‌هایی كه از محیط ناشی می‌شوند با این روش به صورت موفق ترك می‌گردند. برای مثال خروج از محیط‌های استرس‌زا، اجتناب‌ از قرار گرفتن در یك موقعیت خاص كه عادتی ناپسند را در فرد موجب می‌شود یا رفتن به مسافرت. نمونه دیگر وقتی است كه فرد به دلیل تنهایی، ماندن طولانی در یك مكان مانند خانه، قرار گرفتن در تاریكی و... عادت‌های ناخوشایندی از خود نشان می‌دهد و اجتناب از قرارگیری در چنین موقعیت‌هایی دور شدن از تمایل به رفتار ناپسند را موجب می‌شود.

خودآگاهی

روش خودآگاهی بر شناخت عادت‌ ناپسند و درك ضرورت ترك آن مبتنی است. در این روش فرد ناهنجاری‌های ناشی از رفتار ناخوشایندش را تجزیه و تحلیل می‌كند و دلایل محكم روانی، رفتاری، شخصیتی، حیثیتی یا عقلانی برای ترك عادت می‌یابد. دلایلی كه آنها را باور دارد و از این‌رو برای ترك عادت انگیزه و قدرت روحی می‌یابد. در حقیقت روش خودآگاهی بر ایجاد آمادگی آگاهی ذهنی و روانی برای ترك عادت تاكید دارد.

بخش خانواده ایرانی تبیان

منبع : جام جم آنلاین

مقالات مرتبط :

هیجان به میزان لازم

سیاهچال افکار منفی

یاد بگیرید تا صبور باشید