بازی ،شوخی نیست

اهمیت بازی در زندگی کودک آن چنان آشکار است که نیاز چندانی به استدلال در این زمینه نمی باشد. بازی نه تنها برای حرکت اندامهای گوناگون بدن، پرورش عضلات و صرف انرژی اضافی ضروری است بلکه یاری دهنده کودک در شناخت محیط و تسلط بر آن است. علاوه بر آن بازی موقعیتهای مناسب را برای سنجش و توانایی های خود در اختیار کودک می گذارد و به وی می آموزد که چگونه میان واقعیت و تخیل تفاوت بگذارد.

کودک بدون بازی به خصوص بازی های همگانی خودخواه و خودمحور و خود رای می گردد در حالیکه بازی های گروهی به کودک شیوه ایجاد روابط اجتماعی با بیگانگان و حل مساله و مشکلات ناشی از آن را فرا می گیرد. به طور کلی نقش های گوناگونی که کودک در بازی های گوناگون بر عهده می گیرد وی را یاری می دهد تا به تدریج مناسب ترین نقش را برای ایجاد مطلوبترین رابطه با دیگران بیابد.

همچنین باید گفت که بازی از بهترین عوامل پرورش اخلاق در کودک است. هر چند کودکان ارزشهای اخلاقی را در خانه و مدرسه می آموزند اما این ارزشها در بازی است که حقیقت یافته و برای کودک مفهوم می گردد و تنها در این صورت است که وی خود را ملزم به رعایت آن می داند.

کودک در بازی یاد میگیرد که چنانچه خطایی از او سر زند همبازی ها،  بسیار سختگیر تر و بی گذشت تر از بزرگسالانند و از این رو می توان گفت کودک در بازی بهتر از هر موقعیت دیگر رعایت مقررات، موازین و سلوک گروهی را فرا گرفته و صداقت و راستی از خود نشان می دهد.

بازی کردن یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های دوران خردسالی را تشکیل می‌دهد. شما شاید از کنار کودکی که مشغول بازی کردن است رد شوید و اطمینان یابید که او اوقات خوش و لذت‌بخشی را می‌گذراند. با این وجود، اهمیت این مسئله فراتر از اینهاست. دلیل این اهمیت در آن است که بازی عنصر سازنده مهارت‌های عقلانی کودک را تشکیل می‌دهد. والدین باید بدانند که کودک آنها از طریق بازی به توسعه مهارت‌های اجتماعی، مهارت‌های حل مشکلات و همچنین مهارت‌های فردی می‌پردازد.

والدین باید اطمینان یابند که کودکشان با کودکان دیگر بازی می‌کند. این مسئله مهم است؛ زیرا بازی با کودکان دیگر به رشد مهارت‌های اجتماعی و عاطفی کودک کمک کرده و همچنین در یادگیری مهارت‌هایی چون مذاکره مثمرثمر واقع می‌شود. کودک از طریق بازی با کودکان همسن خود، شریکی استفاده کردن از وسایل و گفت‌وگو کردن را یاد می‌گیرد. به درستی می‌توان گفت که بازی بخش جدایی‌ناپذیر یادگیری است. کودک با استعدادی ذاتی و اصرار برای یادگیری چیزهای جدید از طریق کاوش، به‌دنیا می‌آید. به‌عنوان مثال، هنگامی که کودک نوپا راه رفتن را آغاز می‌کند، دیگر دوست ندارد او را بغل کنند. او می‌خواهد راه برود. همانطور که کودک رشد می‌کند، والدین هم باید آرام‌آرام مهارت‌های جدیدی را به کودک بیاموزند و همچنین از طریق بازی، چیزهای جدیدی را به او آموزش دهند. این زمانی است که بازی به فعالیت مهمی در دوران خردسالی تبدیل می‌شود.

کودکان از طریق بازی، نه تنها مهارت‌های جدید بسیاری را یاد می‌گیرند، بلکه اعتماد به‌نفس آنها نیز بهبود می‌یابد.

بازی در دوران خردسالی به این دلیل مهم است که کودک را برای مدرسه رفتن آماده می‌کند. درگیر شدن در فعالیت‌های گوناگون بازی کردن، به کودک در پرورش مهارت‌های اجتماعی و زبانی کمک می‌کند. هنگامی که کودک در خانه درگیر بازی‌های عملی و فعالیت‌های دستی می‌شود، مهارت‌های گوش دادن و استدلال کردن در او بهبود می‌یابد. فعالیت‌های بازی چندحسی بسیاری وجود دارند که به کودک یاد می‌دهند تا مهارت‌های گوناگون را از طریق لمس کردن، دیدن و شنیدن یاد بگیرد.

بازی کردن در دوران خردسالی مهم است، زیرا به رشد فیزیکی کودک کمک می‌کند. امروزه، چاقی به مشکلی شایع در میان کودکان تبدیل شده است. بازی کردن در فضای باز از چاق شدن کودکان در دوران خردسالی پیشگیری می‌کند. بازی در فضای باز به تغذیه مناسب در کودک کمک کرده و مهارت‌های حسی- حرکتی او را هماهنگ می‌سازد. جدا از حرف زدن با کودک، آواز خواندن، شعر خواندن و قصه گفتن نیز در رشد مهارت‌های زبانی مفید واقع می‌شود.

آواز خواندن با کودک یا همراه شدن با او در بازی‌هایی که دربردارنده بازی با کلمات ریتمیک است به رشد مهارت‌های زبانی

کودک کمک شایانی می‌کند. متخصصان عقیده دارند که پرورش مهارت‌های زبان شفاهی در دوران خردسالی ضروری بوده و حتی از آموزش شناخت کلمات و صدای حروف اهمیت بیشتری دارد. به‌عنوان پدر یا مادر، باید بدانید که صحبت کردن با کودک به او کمک می‌کند تا زبان را سریع‌تر یاد بگیرد. بازی کردن، مهارت‌های ریاضی کودکان را توسعه داده و بهبود می‌بخشد. کودکان در مراحل اولیه رشد، مفاهیم ریاضی را درک می‌کنند. به‌عنوان والد کودک، شما مسئول رشد این مهارت در آنها هستید؛ باید آنها را درگیر فعالیت‌هایی چون شمارش تعداد اشیای درون یک کیسه، آموزش ارتباط‌هایی چون کوچک و بزرگ، کوتاه و بلند، کم و زیاد و... کنید.

کودکان از طریق بازی، نه تنها مهارت‌های جدید بسیاری را یاد می‌گیرند، بلکه اعتماد به‌نفس آنها نیز بهبود می‌یابد. اما باید به این موضوع اشاره کرد که والدین باید یاد بگیرند که به علایق کودکانشان احترام گذاشته و اجازه دهند که در طول بازی آنها هدایت بازی را برعهده داشته باشند. بازی به رشد روابط سالم و بلندمدت کودک و والدین کمک می‌کند. علاوه بر این، به والدین کمک می‌کند تا از فرایند تفکر کودک خود آگاهی یابند.

پاسخ این سوال به مرحله ای از رشد كه كودك در آن قرار دارد بستگی دارد. از آنجا كه بازی ابزاری است كه كودك برای شناخت و یادگیری پیرامون دنیای اطرافش از آن بهره می برد، مهارتهایی كه او تا كنون به دست آورده و هم اكنون مشغول تمرین كردن بر روی آنها است، بهترین راهنما برای انتخاب مناسبت ترین فعالیتها و بازیها هستند.

**سعی كنید از سن كودك راهنمایی بگیرید. به عنوان مثال، یك كودك دو ماهه از بازی با اشیا متحركی كه با باد یا حركت هوا حركت كنند، لذت خواهد برد؛ اما یك كودك 15 ماهه به هیجان بیشتری نیاز دارد (مثلا یك سرویس آشپزخانه اسباب بازی را می توانید برای او انتخاب كنید).

بازی كردن مهمتر از اسباب بازی است؛ دقت كنید اهمیت زمانی كه كودك صرف بازی می كند و میزان لذتی كه از بازی كردن می برد، صرفا وابسته به نوع و تعداد اسباب بازیهایش نیست. بازی كردن یك فعالیت مفرح و شاد است كه شامل افراد، اشیا و حركات است. هر كاری، از پرتاب كردن حبابهای كف صابون به طرف همدیگر تا آب پاشی در حمام یا استخر و یا حتی تعقیب كردن همدیگر و دویدن دنبال هم در اتاق، می تواند یك بازی خوب محسوب شود. بنابراین سعی کنید که:

شما هم با او بازی كنید: روی زمین بنشینید و با كودك بازی كنید؛ شما بهترین اسباب بازی كودك خود هستید! و اگر كودك بتواند با شما بازی كند، لذت و شادی بیشتری برای او به همراه خواهد داشت. هنگام بازی كردن با كودك خود صحبت كنید تا توانایی تكلم او را نیز افزایش دهید.

* زمانی او را به بازی دعوت كنید كه شاد و سرحال باشد:

كودك بیمار، خسته یا گرسنه ممكن است حوصله بازی كردن نداشته باشد.

* وقتی كه كودك شما به اندازه كافی بازی كرد، بازی را متوقف كنید:

آستانه تحریك برای هر كودك، متفاوت است. هنگامی كه به نظرتان می رسد كودك شما خسته و بی حوصله شده است، بازی را تمام كنید.

*برای كودك امكان بازی به تنهایی و همچنین با دیگران را فراهم كنید:

هر دو نوع بازی (تنها یا با دیگران) برای كودك مفید است.

* اجازه دهید كه كودك، خودش نوع بازی یا فعالیت را انتخاب كرده و آن را هدایت كند: شما می توانید بازیها، چیزها یا گزینه های جدید را در اختیار او قرار دهید، اما كودك شما باید خودش و مطابق میلش انتخاب كند. بعلاوه، بازی برای تفریح است و اگر كودك شما تنها در یك كار مهارت داشته باشد، همان تفریح كردن و خوش گذراندن است!

فرآوری: مریم عطاریان

 گروه خانواده ایرانی تبیان

منابع:

همشهری آنلاین

نی نی سایت همراه با تغییرات