عامل اصلی رضایت خاطر
انگیزه همان چیزی است كه اكثر ما احساس می‌كنیم به اندازه كافی دارای آن نیستیم، اما می‌دانیم كه وجود آن مهم است چرا كه به ما كمك میكند تا احساس رضایت خاطر كنیم، درباره خودمان احساس مسوولیت كنیم و بر زندگی خود مسلط باشیم. انگیزه یعنی تلاش برای رسیدن به هدف و شرط اساسی رشد شخصیت، رضایت خاطر و موفقیت است.
ما انسان‌ها برای پرورش رفتارهای جدید باید یاد بگیریم، اما برای عمل به آنچه یاد گرفته‌ایم نیازمند انگیزه هستیم. می‌توان گفت اهمیت انگیزه اگر بیشتر از یادگیری نباشد، كمتر هم نیست. معمولا افراد بی‌انگیزه وقتی دچار مشكل می‌شوند هیچ‌كاری نمی‌كنند چرا كه معتقدند نمی‌توانند كاری كنند یا شوقی به كار ندارند چون فكر میكنند نتیجه، ربطی به تلاش ندارد.برخی از آنان نیز از كارهای سخت گریزانند زیرا به توانایی خود شك دارند یا موفقیت را شانسی می‌‌دانند.
در آموختن انگیزه، خود تواناپنداری عامل مهم و موثری است. البته منظور از خود توانا پنداری، توانایی بالای یك فرد نیست بلكه پنداره‌ای است كه فرد در مورد دست یافتن به موقعیت مورد نظر دارد. وقتی فرد بتواند بر موقعیت غلبه یابد و مهارت‌های لازم برای دستیابی به هدف را در خود بیابد، به این باور می‌رسد كه توانمندی لازم برای انجام كارها را دارد.
معمولا افرادی كه خودتواناپنداری ضعیفی دارند، افرادی هستند تسلیم‌شونده كه دچار بی‌حسی و بی‌عاطفگی می‌شوند. این افراد گوشه‌گیرند و نمی‌توانند در موقعیت‌ها تاثیرگذاری خوبی داشته باشند، برای مثال آموزندگانی كه دارای خود تواناپنداری پایین هستند و از موقعیت‌هایی كه باید كار آموزشی را در آن به انجام رسانند اجتناب می‌ورزند یا وقتی از آنها پرسیده می‌شود كه در كلاس چه چیزی شما را مضطرب و متنفر میكند و چگونه بر آن مسلط می‌شوید بیان می‌‌دارند كه خواندن مطلب جلوی كلاس درس آنان را دچار احساس عصبانیت میكند و امیدوارند كه از آنها درسی پرسیده نشود.
برعكس افرادی كه توانمندی‌هایشان را باور دارند به‌خوبی در انجام فعالیت‌ها مشاركت میكنند به‌خصوص وقتی كه با مشكلی روبه‌رو می‌شـوند. برخلاف افـرادی كـه دارای خـودتواناپنــداری پایینی هستند و در برخورد با موقعیت‌های سخت و موانع، دچاراضطراب، تردد و گیجی می‌شوند افرادی با خود تواناپنداری بالا، این افكار و احساس‌های منفی را كنترل میكنند و می‌توانند بر وظیفه خود تمركز داشته باشند.
کودکان نیاز دارند كه بدانند چه كاری را باید انجام دهند نه این كه چه كاری را نباید انجام دهند. همچنین آنان دوست دارند بشنوند كه موجب خوشحالی والدینشان شده‌اند. كودكانی كه به آنها بی‌اعتنایی و بی‌توجهی می‌شود، نمی‌توانند حس كنند كه عزیز شمرده می‌شوند چراكه مورد انتقاد قرار گرفته و یاد می‌گیرند كه چه كاری را نباید انجام دهند، ولی نمی‌دانند چه كار را باید انجام دهند.
در واقع در تفسیر ارتباط میان خودتواناپنداری و انگیزه،علم روان شناسی بیان میكند كه وقتی خود تواناپنداری در فرد بالاست، وی برای انجام كارهای آموزشی متعهد است و برای پرورش توانایی‌ها و مهارت‌ها تلاش میكند، اما افرادی كه دارای خودتواناپنداری پایینی هستند، دچار اضطراب می‌شوند و به خود شك میكنند و در روبه‌رو شدن با مشكلات، عقب‌نشینی میكنند.
با تشویق و تحسین به كودكانمان انگیزه بدهیم
كودكان تشویق و تحسین را دوست دارند و تقریبا در مورد همه آنان این موضوع مصداق دارد كه تحسین و تشویق خیلی بیشتر از تنبیه و عیب‌جویی می‌تواند رفتاری را در كودك به وجود بیاورد كه بزرگسالان خواهان آن هستند. كودكان به چیزی بیشتر از تحسین و تمجیدی كه صرفا باعث لذت آنان می‌شود نیاز دارند. آنان نیاز دارند كه كسی برای آنها اهمیت و احترام قائل شود.
به این نیاز دارند كه بدانند چه كاری را باید انجام دهند نه این كه چه كاری را نباید انجام دهند. همچنین آنان دوست دارند بشنوند كه موجب خوشحالی والدینشان شده‌اند. كودكانی كه به آنها بی‌اعتنایی و بی‌توجهی می‌شود، نمی‌توانند حس كنند كه عزیز شمرده می‌شوند چراكه مورد انتقاد قرار گرفته و یاد می‌گیرند كه چه كاری را نباید انجام دهند، ولی نمی‌دانند چه كار را باید انجام دهند.
برخی والدین از تحسین و تشویق كودكان خود اكراه دارند چراكه مثلا بر این عقیده‌اند كه تعریف و تمجید، كودكشان را پرمدعا و ازخودراضی خواهد كرد یا فقط زمانی باید از كودك تعریف شود كه كاری دور از انتظار انجام داده باشد. در حالی كه نمی‌دانند تعریف و تمجید به معنای نشان دادن توجه و قدردانی است و كودكان با تعریف و تحسین به جا شكوفا می‌شوند.
والدین در تعریف و تمجید سازنده لازم است نكاتی را همیشه در نظر داشته باشند:
ـ كردار و عملكرد كودك را مورد تحسین قرار دهید نه خودش را چراكه كودكان نیاز دارند به خاطر همان چیزی كه هستند، صرف نظر از آنچه می‌توانند انجام دهند مورد تایید و پذیرش قرار گیرند.
ـ كودك را با صراحت و صادقانه مورد تحسین قرار دهید. برای گرفتن بهترین نتیجه، تمجید و تحسین باید رك و صریح ابراز شود بدون اما و اگر.
ـ تعریف و تمجید باید واقعی و صادقانه باشد، چراكه تمجید دروغین از كودكان نوعی اهانت ناخوشایند به او محسوب می‌شود و خودآگاهی كودك را زایل میكند.
ـ روش‌های فیزیكی را فراموش نكنید. تماس بدنی و حالت چهره (در آغوش كشیدن، لبخند زدن و بوسیدن) نیز می‌تواند بیانگر تحسین باشد.
بخش خانواده ایرانی تبیان
منبع : ویستا - نویسنده : معصومه اسدی
مقالات مرتبط :
