اطلاعات کمتر ،خلاقیت بیشتر
چند نکته درباره اصغر فرهادی از لابلای حرف ها و نقل ها و گفت و گوها اصغر فرهادی کار گردان مطرح سینمای ایران این روزها با فیلم جدایی نادر از سیمین همه نگاهها را به خود جلب کرده است . بخش هایی از ویژگی ها و نظرات او را از لابلای حرف ها و اخبار و نقل قول ها این جا بخوانید:
/فرهادی فیلمسازی د ررده بزرگان سینما/
گفت :امسال جشنواره بی رونق است . بزرگان همه غایب اند .
گفتم : ولی اصغر فرهادی غایب نیست .
گفت : چهارشنبه سوری را دیده ای ؟
گفتم : نه . ولی با همان دوفیلم قبلی (رقص در غبار وشهر زیبا )،فرهادی دررده بزرگان سینما در آمده است .
گفت : واقعا ؟
گفتم : بزرگی نه به سن وسال است و نه به پیشینه دراز . بزرگی در نگاه معاصر پر دغدغه انسانی ،در نگاه شاعرانه ریزبین هنرمندانه است ...
(یادداشت کیومرث پور احمد درزمان اکران فیلم چهارشنبه سوری )
/نگاه اجتماعی فرهادی از کجا می آید ؟/
بسیاری از علاقه مندان سینمای فرهادی عاشق نگاه او به مسائل اجتماعی هستند . خود فرهادی درتازه ترین شماره همشهری جوان دراین باره گفته : حدس می زنم این نگاه اجتماعی که همواره بامن بوده از دوران نوجوانی ام نشات می گیرد وخواندن رمانها و داستانهایی با نگرش اجتماعی در آثار نویسندگانی چون صادق چوبک ،دولت آبادی ،آل احمد ،هدایت و....در ادامه آشنایی با ادبیات نمایشی جهان در دوران دانشگاه وخواندن آثار چخوف ،ایبسن ،ویلیامز ،پینتر و... مرا با درام و اهمیت جزئیات در شکل دادن آن آشنا کرد و مجموعه این آشنایی ها شاید مسیر مرا واضح تر کرد .
اصغر فرهادی کار گردان مطرح سینمای ایران این روزها با فیلم جدایی نادر از سیمین همه نگاهها را به خود جلب کرده است .
/ایفای نقش به جای دیگران/
نیما رییسی در یادداشتی که در چلچراغ نوشته از دوران همکاری با فرهادی و اجرای تئاتر خاطره جالبی را بازگو کرده است .او دریادداشت خود نوشته در یکی از این اجراها من دیر رسیدم و ده دقیقه به آغاز نمایش مانده بود .آن لحظه یادم است خانمهای گروه با چشمانی پر از اشک ایستاده بودند وفکر می کردند من به اجرا نمی رسم ونمایش به هم می حورد . اما وقتی رسیده بودم دیدم خود آقای فرهادی لباس های نقش من را پوشیده بودند ومی خواستند آن نقش را بازی کنند تا نمایش به هم نخورد .تامن را دید بدون هیچ عکس العملی لباسها را در آورد وبه من داد. پس از اجرا نیز من را بغل کرد وگفت : در دلم هرچه فحش بلد بودم بهت دادم . اما چه خوب که رسیدی و اجرا خوب شد .یعنی بهترین برخورد وعکس العملی که می شد دربرابر این اتفاق انجام داد.
/رقص در غبار /
فرامرز قریبیان درباره فیلم رقص در غبار ساخته اصغر فرهادی گفته :ما فیلم رقص در غبار را در کویری نزدیک یزد فیلمبرداری کردیم . اسم روستایی که ما آنجا کار می کردیم “کلانتر” بود و آقای فرهادی آنجا همیشه یاد فیلمهای وسترن می افتادند و بااین مسئله شوخی های مختلف می کردند.
/اکران مهجور رقص در غبار/
اگر این روزها و در اوائل دهه نود ،فیلم اصغر فرهادی در بیشترین سالن ها اکران می شود وبیشترین فروش ها را دارد باید عنوان کرد در اوائل دهه هشتاد ،فیلمهای نخستین آقای فرهادی در کمترین سینماها اکران می شدند وبالطبع کمترین فروش را داشتند .
/رقص درغبار در محاصره آثار سطحی/
در زمان اکران رقص در غبار در سال 82،خبر گزاری فارس می نویسد : متوسط فروش روزانه فیلمهای نمایش اول در تهران نشان می‌دهد فیلم «رقص در غبار» ساخته اصغر فرهادی و با بازی درخشان فرامرز قریبیان، در حالی در رتبه ماقبل آخر فروش فیلم‌ها قرار دارد كه تنها 3 سالن سینما را به خود اختصاص داده است.به گزارش خبرگزاری فارس در آن زمان ، فیلمهای «دختر ایرونی» و «چشمان سیاه» به ترتیب با متوسط فروش روزانه 6 و 4 میلیون تومان در رده‌های اول و دوم هستند. این دو فیلم به ترتیب 23 و 17 سالن سینمایی در تهران را در اختیار دارند. همچنین «دختری در قفس» با در اختیار داشتن 16 سالن سینما، روزانه بیش از یك میلیون تومان نمی‌فروشد. فروش روزانه فیلم «شب‌های روشن» در 4 سینما و در 3 روز اول نمایش نیز در حدود یك میلیون تومان است.
/از کار دررادیو تا آشنایی باطنز/
من قبلا در رادیو کار کمدی می نوشتم .همان ها باعث شد تا تلویزیون از من بخواهد تا کار بنویسم و من ناخواسته افتادم دراین مسیر ،کار طنز خیلی انرژی می برد و این جمله کلیشه ای که می گویند “ خنداندن سخت تر است را همان موقع دایره زنگی فهمیدم .{گفت وگو با پیمان قاسمخانی در چلچراغ}.
/شهر زیبا/
شهر زیبا ساخته بعدی اصغر فرهادی بود که در خرداد سال 83 در سینماها اکران شد .این فیلم البته سینماهای بیشتری از رقص در غبار داشت والبته تعداد سینماهایش فقط 8 سینما بود .در زمان جشنواره نیز این فیلم تنها فیلمی بود كه در سینمای مخصوص رسانه‌های گروهی، دو بار پخش شد و هر دو بار مورد استقبال خبرنگاران و منتقدان قرار گرفت.
همچنین «شهر زیبا» با كسب حدود 70 درصد آرا به عنوان پنجمین فیلم برگزیده تماشاگران در بین 30 فیلم بخش مسابقه سینمای ایران انتخاب شد.
فرامرز قریبیان، بابك انصاری، آهو خردمند و ترانه علیدوستی در این فیلم هنرنمایی كرده بودند كه هر چهار بازیگر در جشنواره گذشته فیلم فجر كاندیدای دریافت سیمرغ بودند. «شهر زیبا» كاندیدای دریافت 10 جایزه از بخش مسابقه بیست‌ودومین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر بود اما تنها یك سیمرغ بلورین برد كه آنهم مربوط به صدابرداری فیلم (حسن زاهدی) بود،
/هدیه تهرانی ،فرخ نژاد وعلیدوستی به روایت فرهادی /
چهارشنبه سوری از ساخته های تحسین شده فرهادی است که سه بازیگر مطرح یعنی هدیه تهرانی و حمید فرخ نژاد وترانه عایدوستی درآن حضور داشتند . خود فرهادی درباره هدیه تهرانی در فیلم گفته : تهرانی از لحظه ای كه طرح را برایش تعریف كردم كار را دوست داشت و برای رسیدن به نقش تلاش كرد.
فرهادی همچنین درباره حضور ترانه علیدوستی گفته : بعد از حادثه‌ای كه برای برادرش در حین فیلمبرداری اتفاق افتاد می‌خواستم كار را متوقف كنم اما علیدوستی با وقفه كوتاهی به فیلم بازگشت و برای من بسیار قابل احترام است كه او تا این اندازه برای كارش ارزش قائل است.
فرهادی درزمان اکران فیلم چهارشنبه سوری همچنین به بازی فرخ‌نژاد در فیلم اشاره كرده و گفته بود: فرخ‌نژاد با انرژی و جنس بازی كه داشت فیلم را تحت تاثیر قرار داد و بازی از جنس نابازیگرها ارائه كرد.
/فیلمی درباره دروغ/
فرهادی در مصاحبه دیگری با هوشنگ گلمکانی در ماهنامه فیلم درباره فیلم چهارشنبه سوری می گوید :درواقع در همه اتفاقها یک چیز مشترک وجوددارد : همه یا دارند دروغ می گویند یا دارند دروغ یکی دیگررا درست می کنند یا می گویند که ما فهمیدیم تو دروغ گفتی .
/درباره الی و دریا /
فیلم درباره الی نیزیکی از بهترین فیلمهای تاریخ سینمای ایران محسوب می شود .این فیلم هم فیلمی درباره دروغ و قضاوت است .درباره الی فیلم تکان دهنده ای است بابازی حیرت برانگیز بازیگران مشهورش . دریا دراین فیلم نقش اساسی ندارد . خود فرهادی دراین باره گفته :یک روز درحین فیلمبرداری فیلم درباره الی رفتم کنار دریا و خیره شدم به دریا ،احساس کردم که چیزی زیبتر از این وجود ندارد و این تصویر تکه ای از بهشت است . عصر همان روز بود که یکی دو تا از بچه های گروه نزدیک بود غرق بشوند . همه ما وحشتزده بودیم که به خیر گذشت .دوباره رفتم له ساحل ودیدم که همان تکه ای از بهشت ،می تواند وحشتناک ترین جای ممکن باشد . دریا این دو وجه را در خودش دارد. فکر می کنم در طبیعت این دریاست که بیشترین ظرفیت خیر و شر همزمان را دارد. (گفت وگو با سعید قطبی زاده در ماهنامه فیلم درزمان اکران فیلم درباره الی)
/بازی والیبال افشا کننده تعارض آدمها/
در بازی والیبال وقتی که الی بازی را ترک می کند توپ به سمتش می آید و او آن را به آرامی درزمین بازی می اندازد اما وقتی سپیده در چنین موقعیت مشابهی قرار می گیرد توپ را می اندازد بیرون . این چکیده ای از تعارض شخصیت سپیده با جمع در طول قصه است .او قبلاهم چنین کاری کرده آنجا که آتش قلیان مرد ها را می رزد دور . انگار اینجا هم دارد بازی را خراب می کند .به همین دلیل است که وقتی در پایان قصه سپیده تعریف می کند که ماجرای الی چه بوده ،ما جا نمی خوریم چون می دانیم که سپیده شخصیتی است که قواعد بازی را راعایت نمی کند .(بخش دیگری از مصاحبه فرهادی درباره فیلم درباره الی )
/اطلاعات کمتر ،خلاقیت بیشتر /
اصغر فرهادی فیلمسازی اش که در فیلمنامه های آثارش اعتقاد به دادن اطلاعات مفید ومختصر داشته است .خود اودراین باره گفته :من هرچه اطلاعات بیشتری درباره قصه های نانوشته درون فیلمنامه بدهم تخیل تماشاگررا محدود می کنم .این اطلاعات مفید ومختصر دایره خلاقیت تماشاگررا وسیع تر می کند .
/مختصر و مفید مسئله این است/
این کار گردان مطرح سینما حتی پس از پایان فیلمهایش به قاعده مختصر ومفید بودن نیز فکر می کند .فرهادی درزمان اکران فیلم درباره الی به نکته جالبی درباره فیلم چهارشنبه سوری اشاره می کند ومی گوید : یکی از تفاوتهای درباره الی با چهارشنبه سوری دراین نکته بود این بود که در پایان چهارشنبه سوری برای اینکه بگویم روحی از رابطه سیمین ومرتضی مطلع شده ،هم به فندکی اشاره کردم که روحی آن را قبلا در خانه سیمین دیده بود و حالا در ماشین مرتضی می بیند و هم به بوی عطری که روحی در خانه سیمین امتحان کرده بود . یعنی به دوتا نشانه اشاره کردم و الان که فکر می کنم یکی از نشانه ها کافی بود .
/الی چرااز علیرضا جداشد ؟/
اما چرا الی از علیرضا جدا شد؟ کار گردان فیلم درباره الی دراین باره گفته :از فرط علاقه به یکدیگر از هم دور شده اند .علیرضا یک شیفته محض است که عشقش اش به الی برای او ایجاد مزاحمت وعدم استقلال را در پی دارد .
/هرچه تنهاتر، بهتر/
من در زمان سریال داستان یک شهر حضور بیرونی بیشتری داشتم اما الان سه چهار سال است که اهل جمع نیستم و کنار کشیده ام .کاملا هم فکر می کنم ارثی است یا شاید برای همه همینطور است .اینکه سن بیشتر می شود به دنبال خلوت هستیم تا جمع . الان به سختی می توانم وارد یک جمع بشوم . هرچه تنها تر باشم برایم بهتر است .مثلا یک زمان دسته جمعی می رفتیم کوه ولی الان دنبال این هستم که درتنهایی ودر شب بروم کوه .(جدیدترین کفت وگوی فرهادی با چلچراغ)
/نظم و بی نظمی /
خودم دلم می خواهد این میزان نظمی که در کارم را دارم در بقیه قسمتهای زندگی هم داشته باشم .مثلا می خواهم دررانندگی آدم منظمی باشم که نیستم .مسیرها را همیشه اشتباه می روم سارینا (دختر آقای فرهادی )که سوار ماشین می شود می گوید می دانی از کدام مسیر ی خواهی بروی ؟آن قدر که کاررا دی می گیرم بقیه اتفاقات را جدی نمی گیرم .
/فقط چند نفر هستند که .../
این روزها در زندگی ام آدمهای زیادی هستند دفتر چه تلفنم پرو پیمان است . اما اگر شبی در یکی از خیابانهای تهران مشکلی برایم پیش بیاید چند نفر هستند که می توانم زنگ بزنم و مثلا بگویم :الومن تصادف کردم پاشین بیاین اینجا؟همیشه فکر می کنم فقط چند نفر هستند که راحتم به آنها زنگ بزنم .
سینما و تلویزیون تبیان
سینمای ما- محمد تاجیک
