بازار فاركس خوب یا بد؟
از سال 1876 میلادی تا آغاز جنگ جهانی اول طلا پشتوانه پول و عامل ثبات قیمت ارز بود، سپس در سال 1944 به موجب توافقنامه bretton wood، نرخ پول هر كشوری در برابر دلار سنجیده و ارزش هر 35دلار معادل 1 اونس طلا در نظر گرفته شد.
در سال 1971 این توافقنامه باطل شد، زیرا به علت رشد تجارت بینالملل، دلار آمریكا كه قابل تبدیل به طلا نبود، سرمایههای كلانی را ایجاد كرد و نرخ ارزهای تعیین شده را كاملا بی ثبات نمود ، بنابراین قرار بر این شد كه ارزها با توجه به عرضه و تقاضای بازار تعیین شوند و این نقطه آغازین بازار فاركس بود.سرانجام در دهه 80، پیدایش رایانهها موجب گسترش بازارهای بینالمللی در آسیا، اروپا و آمریكا شد. از سال 1998 اینترنت، دسترسی مردم عادی را به این بازار راحتتر كرد و خرید و فروش از طریق اینترنت مورد استقبال فراوان معاملهگران كشورها قرار گرفت.
فاركس مخفف كلمه Foreign Exchange و به معنای بازار جهانی خرید و فروش ارز و مجموعهای است كه در آن مبلغ مشخصی از پول براساس ارز رایج كشور به ارز رایج كشور دیگر با نرخ مشخص و توافق شده و در تاریخ معین توسط تعدادی معاملهگر تبادل میشود. لذا با توجه به اهمیت ارز در فعالیت های تجاری، عده ای یك جریان را به وجود آوردند تا به واسطه آن از فرصت تفاوت نرخ ارزها به نفع خود استفاده كنند.
فاركس مركز ثابت و جای فیزیكی خاصی ندارد و در واقع شبكهای به هم پیوسته از مراكز مهم مالی و بورس جهان است. اولین قدم برای آغاز فعالیت در بازار فاركس انتخاب یك كارگزار است كه واسطه بین بازار و معاملهگران میباشد مكانیزم انجام معاملات به این صورت است كه معاملهگران از طریق نرمافزاری كه كارگزار در اختیار آنها قرار میدهد؛ سفارش خود را به كارگزار منتقل میكنند و كارگزار موظف به انجام آن میباشد. برای انجام معاملات ارزی مشتری باید با یك كارگزار قرارداد بسته و مبلغی را به عنوان سپرده در بانكی كه كارگزار مشخص میكند، سپردهگذاری كند. این سپرده به عنوان پشتوانه انجام معاملات میباشد و به نام خود مشتری تحت تصرف او می باشد. در بازار فاركس ارزها به صورت جفتی معامله میشوند، مانند EUR و USD و بخش عظیمی از معاملات ارزی در بازار فاركس مربوط به خرید و فروش نقدی و لحظهای ارز (SPot) میباشد
تعلل بانك مركزی در ارائه دستورالعمل به موقع و موثر سبب گسترش فعالیت های هرمی و تعطیلی این بازار شد مهمترین مراكز فاركس در كشورهای (نیوزلند، استرالیا، ژاپن، سنگاپور، بحرین، آلمان، سوییس، انگلستان، آمریكا) قرار دارد. امروزه سیستم فاركس تحسین همگان را برانگیخته، هرچند معاملات در بازار فاركس در گذشته از بزرگترین امتیازات بانكهای انحصاری محسوب میشد، در حال حاضر به لطف سیستم تجارت الكترونیك فراگیر شده همچنین در حال حاضر بازیگران این بازار علاوه بر بانكها شركتهای چندملیتی، تاجران، شركتهای بیمه، شركتهای صادرات و واردات، صندوقهای بازنشستگی، سفتهبازارن، كارگزاران و اشخاص حقیقی هستند.
در مورد اعتبار و جهانی بودن این تجارت میتوان گفت حدود 300دانشگاه معتبر در سراسر جهان به صورت تخصصی این رشته را تدریس می كنند كه از زیرشاخههای IT محسوب میشود، حدود 30 كانال تلویزیونی به صورت زنده اخبار و وقایع این تجارت را پوشش میدهند كه یكی از معتبرترین آنها نیز از طریق اینترنت قابل دسترسی است.
این بازار در مقایسه با سایر بازارها دارای مزایایی است كه در ذیل به تعدادی از آنها اشاره میشود: 1 - ایمنی در دادوستد: در این بازار معمولا نقل و انتقال بهصورت بدهكار و بستانكار شدن حساب معاملهگران، كارگزاران و بانكها انجام میشود. 2 – عدم محدودیت زمانی: عدم یك مكان فیزیكی، بازار فاركس را به یك بازار 24ساعته تبدیل كرده است. 3 – عدم پرداخت هزینه بالا جهت معامله: كارگزاران بازار كمیسیون دریافت نمیكنند، بلكه اختلاف قیمت خرید و فروش به عنوان درآمد آنها محسوب میشود. 4 - خرید و فروش لحظهای: در بازار فاركس فقط با یك كلیك طبق قیمت همان لحظه میتوانید اقدام به خرید و فروش نمایید 5 - سود در تمامی شرایط: نه تنها با بالا رفتن نمودار قیمتها، كه حتی با پایین آمدن آن نیز میتواند سود به دست آورد. فقط كافیست كه جهت و روند قیمتها درست تشخیص داده شود.
6 - رشد تجارت الكترونیك: كارگزاران الكترونیكی 11% تبادلات بازار فاركس را به خود اختصاص دادهاند. دایره معاملات روزانه بزرگترین بانكها مانند دویچه بانك، باركلی بانك، یونیون بانك سوئیس، سیتی بانك فزاینده بوده است.
7 - جلوگیری از خروج سرمایه: انتقال سرمایه به خارج از كشور به خصوص انتقال سرمایه همراه با اقامت صاحبانشان، به گونهای است كه به طور معمول برگشت پذیری مجدد به كشور خیلی سخت و حتی غیرممكن است لذا افراد میتوانند از داخل كشور ، از طریق بورسهای بینالمللی به انجام معاملات خود بپردازند .
8- قوانین انعطافپذیر سیستم معاملاتی: یك معامله در فاركس میتواند به صلاحدید معاملهگر از قبل برای زمان خاصی تعیین شود، به این ترتیب هركس میتواند برای فعالیتها و معاملات آینده خود از قبل برنامهریزی داشته باشد.
9- تازگی اطلاعات: اخبار به طور پیوسته در اختیار معاملهگران قرار داده میشود.
10- امكان توقف معامله: به لحاظ ماهیت الكترونیكی این بازار، میتوان در هر لحظه معامله را خاتمه دهد. بدان معنی كه پس از رسیدن به سود مورد نظر یا شروع ضرر احتمالی، از معامله خارج گردد.
11- معامله با سبدی از ارزها: با توجه به مزایای حاصل از این بازار، بانك مركزی باید شرایط لازم برای گسترش مبادله در این بازار را توسعه دهد. توجه به این بازار در كشور ما در دو زمینه بانكداری الكترونیك و بورس میتواند فرصتهای بسیاری را در جهت افزایش بازدهی ایجاد نماید.