بالاترين مانع براي قرب به خدا
شکي نيست که وقتي عارف، عالم نباشد، يا راه به جايي نمي‌برد و يا نهايت، گليم خودش را آب بيرون مي‌کشد و چندان در هدايت مردم، اثر گذار نيست. در مقابل عارفي که عالم است و هم بهره علمي دارد و هم بهره معنوي، مي‌تواند دستگير جمع کثيري از انسانها شده و آنها را از ذلت حيوانيت به عزت انسانيت برساند.
اما علم، خود شمشيري است دو سويه، اگر درست بهره برداري نشود خطرناک خواهد بود. مثٌل علوم و فرآگيري آنها مانند دنيا و آخرت است، اگر کسي دنيا را وسيله و راه براي رسيدن به آخرت قرار داد، سود کرده و مسير تکاملش را پيموده است. در عوض آنکه دنيا را هدف قرار داد و وسيله بودن آن را فراموش کرد، همچون حشره‌اي است که به دور خود تار تنيده و وقتي به خود خواهد آمد که پيله مرگ آماده است و ديگر کاري از دست او ساخته نيست.
دخترم ! سرگرمى به علوم حتى عرفان و توحيد اگر براى انباشتن اصطلاحات است - كه هست - و براى خود اين علوم است ، سالك را به مقصد نزديك نمى كند كه دور مى كند ( العلم هو الحجاب الاكبر)
اکنون توصيه‌هاي عارفي را بخوانيد که عرفانش با علمش آميخته بود و تقوايش زبانزد خاص و عام... نامه امام خميني:
دخترم ! سرگرمى به علوم حتى عرفان و توحيد اگر براى انباشتن اصطلاحات است - كه هست - و براى خود اين علوم است ، سالك را به مقصد نزديك نمى كند كه دور مى كند ( العلم هو الحجاب الاكبر)، و اگر حق جويى و عشق به او انگيزه است كه بسيار نادر است ، چراغ راه است و نور هدايت (العلم نور يقذفه الله فى قلب من يشاء) (10) و براى رسيدن به گوشه اى از آن تهذيب و تطهير و تزكيه لازم است ، تهذيب نفس و تطهير قلب از غير او، چه رسد به تهذيب از اخلاق ذميمه كه رهيدن از آن بسيار مجاهده مى خواهد و چه رسد به تهذيب عمل از آنچه خلاف رضاى او جل و علا است ، و مواظبت به اعمال صالحه از قبيل واجبات كه در راس است و مستحبات به قدر ميسور و به قدرى كه انسان را به عجب و خود خواهى دچار نكند
دخترم ! عجب و خود پسندى از غايت جهل به حقارت خود و عظمت خالق است . اگر اندكى به عظمت خلقت به اندازه اى كه تاكنون بشر با همه پيشرفت علم به شمه اى از آن آگاه شده است تفكر شود، حقارت خود و همه منظومه هاى شمسى و كهكشانها را ادارك مى كند و عظمت خالق آنها را اندكى مى فهمد و از عجب و خود بينى و خود پسندى خود اظهار خجلت و احساس جهالت مى نمايد. در قصه حضرت سليمان نبى الله عليه السلام مى خوانيم آنگه كه از وادى نمل مى گذرد:
(قالت نمله يا ايها النمل ادخلوا مساكنكم لا يحطمنكم سليمان و جنوده و هم لا يشعرون ) (11)
نمله ، سليمان نبى با همراهانش را به عنوان (لا يشعرون ) توصيف كند و هدهد به او مى گويد:
(احطت بما تحط به )
من قائل بى خبر و بى عمل به دخترم مى گويم در قرآن كريم اين سرچشمه فيض الهى تدبر كن هر چند صرف خواندن آن كه نامه محبوب است به شنونده محجوب آثارى دلپذير دارد لكن تدبر در آن انسان را به مقامات بالاتر و والاتر هدايت مى كند (افلا يتدبرون القرآن ام على قلوب اقفالها) (12) و تا اين قفل و بندها باز نگردد و به هم نريزد، از تدبر هم آنچه نتيجه است حاصل نگردد. خداوند متعال پس از قسم عظيم مى فرمايد: (انه القرآن كريم فى كتاب مكنون لا يمسه الا المطهرون ) و سر حلقه آنها آنان هستند كه آيه تطهير در شاءنشان نازل گرديده .
تو نيز مايوس نباش ، كه ياس از اقفال بزرگ است ، به قدر ميسور در رفع حجب و شكستن اقفال براى رسيدن به آب زلال و سرچشمه نور كوشش كن . تا جوانى در دست تو است كوشش كن در عمل و در تهذيب قلب و در شكستن اقفال و رفع حجب ، كه هزاران جوان كه به افق ملكوت نزديكترند موفق مى شوند و يك پير موفق نمى شود.
قيد و بندها و اقفال شيطانى اگر در جوانى غفلت از آنها شود، هر روزى كه از عمر بگذرد ريشه دارتر و قوى تر شوند.
از مكايد بزرگ شيطان و نفس خطرناك تر از آن ، آن است كه به انسان وعده اصلاح در آخر عمر و زمان پيرى مى دهد و تهذيب و توبه الى الله را به تعويق مى اندازد براى زمانى كه درخت فساد و شجره زقوم قوى شده و اراده و قيام به تهذيب ، ضعيف ، بلكه مرده است .
منبع:
1- المحجه البيضاء، ج ص 45: علم نورى است كه خدا در دل هر كه بخواهد مى افكند
2-(نمل / 18) مورچه اى گفت : اى مورچگان به خانه هاى خود شويد، مبادا سليمان و سپاهيانش ناآگاهانه شما را پايمال كنند.
3-(محمد / 24) آيا در قرآن انديشه و تدبر نمى كنند يا بر دلهايشان قفل ها (زده شده ) است.
نامه امام خميني به فاطمه طباطبايي.
تهيه : محمد حسين امين - گروه حوزه علميه تبيان
