تبیان، دستیار زندگی
خوش خلق سنگ، كاغذ، قیچى بیست وچهارمین جشنواره فیلم فجر براى اولین بار این موقعیت را فراهم كرد كه بازى نیلوفر خوش خلق (به آهستگى) و امین حیایى (ستاره ها) یك جا دیده شود. امین حیایى در طول چهار، پنج سال اخیر به آرامى به جایگاهى...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

گفت وگوى مشترك با امین حیایى و همسرش نیلوفر خوش خلق

سنگ، كاغذ، قیچى


بیست وچهارمین جشنواره فیلم فجر براى اولین بار این موقعیت را فراهم كرد كه بازى نیلوفر خوش خلق (به آهستگى) و امین حیایى (ستاره ها) یك جا دیده شود. امین حیایى در طول چهار، پنج سال اخیر به آرامى به جایگاهى كه استحقاق رسیدن به آن را داشته رسیده است. از سوى دیگر خوش خلق با بازى خوبش در «به آهستگى» استعداد خود را به شكل متفاوتى در سینماى ایران ثبت كرد. گفت وگو با امین حیایى و نیلوفر خوش خلق به عنوان زوجى كه بازى مى كنند و بازیگرى مهمترین مسئله شان است در حالى انجام مى شود كه شاید هر دو این بازیگران در یك جهش سمت و سوى كارشان و نقش هایى كه انتخاب مى كنند را تغییر دهند. این گفت وگو قبل از آن جهش را نشان مى دهد.


شما جاى من بودید مصاحبه با یك زوج هنرى را با چه سئوالى شروع مى كردید؟

امین حیایى: شما سئوال كنید ما جواب مى دهیم. ما كه از خودمان سئوالى نداریم.


ترجیح مى دهم با امین حیایى شروع كنم تا برسیم به نیلوفر خوش خلق و حرف هاى مشترك. به نظر من پرسوناى امین حیایى در فیلم «مهمان مامان» و كار با مهرجویى را به سادگى به دست نیاورده كه تن به كارهاى نازل مى دهد.

امین حیایى: نه این طورى نیست. بیشتر تفاوت نقش ها است چون من فیلمنامه را مى خوانم و روى نقش تعمق مى كنم. اگر نقش برایم جذاب باشد بازى مى كنم و البته كارگردان هم الان برایم خیلى مهم است و عنصرى است كه من در این مدت خیلى به آن اعتقاد پیدا كرده ام، چون منبع انرژى گروه است و حضورش بى تردید در كلیت كار تاثیرگذار است. مثلاً داریوش مهرجویى حضورشان در كار بسیار پررنگ و محكم بود. همین باعث مى شد من و كلاً همه گروه عاشقانه كار كنیم. تهمینه میلانى هم این ویژگى را داشت. به نظر من كارگردان باید در كار «آن» واقعى داشته باشد تا همه به او اعتماد كنند و به بهترین نحو كار كنند. كارهایى هست كه در آن كارگردان نه به خودش اعتماد دارد و نه به گروهى كه در نظر گرفته است. طبیعى است كه در این مواقع قطعیت لازم در كار شكل نمى گیرد.


تحلیل شما درست است اما چرا كسى كه چنین تحلیلى دارد كارنامه اش در سینماى ایران به دو دسته فیلم هاى ضعیف و خوب تقسیم مى شود.

امین حیایى: من شغلم بازیگرى است، حرفه دیگرى كه ندارم. تنها كارى كه انجام مى دهم سینما است. البته مدتى است موسیقى را هم شروع كرده ام كه به هر حال سدهایى سرراهش هست و باید صبر كنم تا شكل بگیرد. بگیر نگیر دارد و... به موسیقى علاقه دارم و دلم مى خواهد این كارم در جهتى باشد كه بتوانم در سینما گزیده كار كنم و با كارگردان هایى همكارى كنم كه به كارشان آگاهى و شناخت كامل دارند تا نتیجه این همه زحمتى كه كشیده ام بى ثمر نماند. به هر حال مسئولیت زندگى هم هست. ما در ایران مثل بازیگران هالیوودى دستمزدهاى آن چنانى نداریم. زندگى مان خیلى پر خرج است، ارتباطات مان هم زیاد است و اینها همه هزینه زیادى به همراه دارد. با توجه به این موضوع، من سعى دارم در میان هجوم فیلمنامه هاى ضعیف، این فیلم ها را انتخاب كنم. فقط تنها راهى كه داشتم این بود كه كار خودم را به نحو احسن انجام دهم و در نقش خودم كم و كسرى نگذارم.


خیلى از بازیگران مطرح سینماى جهان هم از این تجربه ها دارند اما تاثیر خودشان را در فیلم مى گذارند؟

امین حیایى: صد درصد، در این فیلم ها وقتى نقش اصلى باشم از جان و دل كار مى كنم. بازیگران و عوامل دیگر هم تحت تاثیر قرار مى گیرند و سعى مى كنند كارشان را بهتر انجام دهند و این در كارها مشهود است. ممكن است گروه كاملاً حرفه اى نباشد ولى سعى شان را مى كنند. بحث دیگر روابط صمیمانه است كه همیشه سعى مى كنم در گروهى كه كار مى كنم به وجود بیاورم تا همه بتوانند به راحتى و در كمال آرامش كارشان را انجام بدهند. چون معتقدم ما مثل یك خانواده هستیم كه یك ساعتى را با هم زندگى مى كنیم. همیشه با هم نیستیم اما به قول معروف «كوه به كوه نمى رسد آدم به آدم مى رسد.» در بعضى كارهاى جدیدم شاید از كلیت كار راضى نبودم اما معتقدم همان عشقى كه بین من و گروه بود به مردم هم منتقل شده است. حتى فیلم هایى كه خودم به آنها انتقاد دارم و فكر مى كردم مردم بدشان مى آید، اما برعكس دیدم واكنش مردم خوب بود و ارتباط برقرار كردند. احساس كردم تماشاگران من جدا از فیلم ها، نقش هاى من را دنبال مى كنند حالا اگر مثل «مهمان مامان» و «زن زیادى» عوامل، كارگردان و بازیگران حرفه اى باشند نتیجه بهترى حاصل مى شود. باید این را هم بدانیم این نوع كارگردان ها معدودند كه به این صورت كار كنند و این قدر مسلط باشند. شاید در سال دو كارگردان این طورى داشته باشیم بقیه یا تجربه ندارند یا در انتقال تجربیات شان موفق نبوده اند و نتوانستند به جایگاهى دست پیدا كنند و حالا تازه مى خواهند به آن موقعیت برسند.


شما كه در این گونه كارها حضور داشته اید فكر مى كنید اساسى ترین ایراد این تولیدات نازل به چه عاملى مربوط مى شود؟

امین حیایى: ببینید این كار از همان اول قرار بود كه مردم پسند باشد و براى مردم. صحبت كردیم كه یك كارى باشد كه مردم دوست داشته باشند و براى شان جذاب باشد چون واقعاً الان نیاز سینماى ما این است كه بتواند مردم را جذب كند. حتى اگر بخواهیم فیلم هاى هنرى را مورد توجه مردم قرار دهیم باید اول بتوانیم مردم را به سالن ها بكشانیم و جذب سینما كنیم بعد از طریق علاقه مندى هاى مردم تفكر و اندیشه را به آنها منتقل كنیم. یك موقع این تفكر خیلى خالص است مثل فیلم هاى جشنواره اى كه مخاطبش روشنفكران هستند و مردم با آنها ارتباط برقرار نمى كنند. معمولاً این فیلم ها در جشنواره هاى خارجى جایزه مى گیرند. ما باید ذائقه مردم را به سمتى ببریم كه به این شكل سینما هم نزدیك شوند و درك كاملى از آن داشته باشند و نظر داوران جشنواره هاى خارجى از نظر مردم ما چندان دور نباشد.


به طور طبیعى وقتى یك هنرمند كار خاص و قابل اعتنایى انجام مى دهد توقعات از او بالا مى رود، بعد از كارى مثل «مهمان مامان»، از بازى در كار گیشه اى وحشت نداشتید و اینكه چهره حرفه اى تان مخدوش شود و دیگر امثال «مهرجویى»ها دنبال شما نیایند؟

امین حیایى:من از سال 70 كه كارم را شروع كرده ام پله پله بالا رفتم و هر كارى كه انجام داده ام برایم یك تجربه بوده است. بازى در هر فیلمى چیزهایى به من یاد داده و هر كارى توانسته پله موفقیت براى كار بعدى ام باشد. این پله پله جلو رفتن باعث شده هیچ وقت ترسى نداشته باشم چون همه چیز برایم پیش آمده و موقعیت هایى كه یكى از پس دیگرى در مسیر من قرار گرفته همه متناسب با خودم بوده است. وقتى در كار مهرجویى بازى كردم تا چند ماه قبل از آن بیكار بودم یعنى كار نگرفتم و منتظر كار خوب بودم. تا چند هفته حالم بد مى شد تا اینكه بالاخره كار مهرجویى پیش آمد ولى من حاضر نیستم خانواده ام سختى بكشد كه حالا من مى خواهم كار خوب انجام بدهم. مردمى كه من را مى شناسند و دوست دارند مى دانند كه من حداقل نقش خودم را به بهترین وجه ممكن ایفا مى كنم حالا در هر فیلمى كه باشد و همین براى من كافى است. حالا هر چه بهتر باشم بازار كار برایم بیشتر مى شود. دوست دارم مخاطبانم هر چه بیشتر باشند و سعى مى كنم جذب مخاطب كنم. از هر دو قشر چه خاص چه عام. در ژانر كودك و فانتزى هم كار كرده ام و باز هم موفق بوده ام.

من كلاً به قسمت خیلى اعتقاد دارم. خیلى وقت ها كه از این اتفاقات برایم پیش آمده گفتم شاید واقعاً قسمت دوستان دیگر بوده و فكر مى كنم لابد حكمتى در بین بوده و الان هم كه خودم را رها كرده ام تا هر چه پیش آید، شاید خیلى شان در شرایط روحى من نبود و خیلى جاها واقعاً به نفعم بوده. الان هر چه پیش مى آید نگاه مى كنم اگر همه چیز مثبت است و خوب پیش مى رود و كار قابل انجام دادن است قبول مى كنم اما كارهایى كه در آن نه مى آید كه خب نه آمده دیگر، به همین راحتى. وقتى هم بروى داخل گود تازه قصه شروع مى شود. ببینید مهمترین چیز «هدف» است. هدف من فقط سینما نیست. هدفم این است كه آدم درستى باشم. براى اطرافیانم مفید باشم. تنها وابستگى من در زندگى اول خداست بعد همسرم. بنابراین اهدافم دلى و معنوى است. شهرت و محبوبیت را یك شبه به دست نیاورده ام اما زیاد برایم اهمیت ندارد و عادت كرده ام. من جوایزم را از خدا گرفته ام نه از بنده خدا. همین كه در زندگى ام آرامش دارم برایم كافى است.


مثل اینكه گفت وگو خیلى به سمت امین حیایى رفت؛ حالا ممكن است خانم خوش خلق شما كمى درباره موقعیت تان در سینما و زندگى دو بازیگر در كنار هم بگویید.

نیلوفر خوش خلق: آن موقع كه من با امین آشنا شدم اصلاً بازیگر نبودم و حتى فكرش را هم نمى كردم كه یك روزى بازیگر شوم. اولین كار من یك قسمت از سریال «روزگار جوانى» بود و بعد از آن هم در فیلم «مونس» هم بازى امین شدم كه آن موقع هنوز ازدواج نكرده بودم.


پس در حقیقت حیایى شما را كشف كرد.

امین حیایى:نه به خدا، خودش دختر با استعدادى است. من نیلوفر را در این كار رها كردم و خیلى به او سخت گرفتم تا وقتى وارد این كار مى شود اگر واقعاً با فكر و علاقه مند است بماند و محكم، با اندیشه و حس خوبى بیاید و نیلوفر اینها را واقعاً داشت و در كارهاى اخیرش خیلى بهتر هم شده است. یعنى جدیداً تعریف هاى زیادى از بازى هاى اخیرش شنیده ام. در این چهار فیلم اخیرش تنها بوده، تنها تمرین كرده و من فقط در حد روتوش كردن كارهایش موثر بودم ولى بازى خودش است. این را همه دیده اند. البته سرصحنه ها همراه من بوده است.

نیلوفرخوش خلق: این حضور در پشت صحنه ها خیلى موثر بود.

امین حیایى: بله خب كار من را دیده، روابطم را دیده، دوستى هایم را دیده، نوع كار كردن من را دیده و متوجه شده كه علت یا راز موفقیتى كه من به دست آورده ام چیست؟ و همان روش من را پیش گرفته است. الان زندگى مشترك ما این شده كه مكمل هم هستیم. یعنى من حاضرم كار گیشه اى- پول زا- انجام دهم تا نیلوفر بتواند با خیال راحت به سینماى حرفه اى بپردازد كه «به آهستگى» مازیار میرى، «اگه مى تونى منو بكش» شاهد احمدلو، «آتش بس» تهمینه میلانى و... از آن جمله اند و از این میان «به آهستگى» در جشنواره برلین هم حضور دارد.

نیلوفر خوش خلق: این گودى كه شما گفتید یك جاى دیگر هم معنى پیدا مى كند و آن موقعى است كه در پشت صحنه فیلم هاى امین حضور داشتم. در این شرایط چون بیرون گود هستى به روابط، بازى ها و... نگاه مى كنى و خودت را روتوش مى كنى. در حقیقت یك آموزشگاه واقعى است، همه این آموخته ها ملكه ذهنم شد و در كارهاى جدیدم خیلى به من كمك كرد ضمن اینكه مدام دنبال این بودم كه خودم را در نقش ها پیدا كنم و حس هایم را درست اجرا كنم.


شما وقتى مى خواستید نیلوفر خوش خلق را وارد سینما كنید احساس نكردید این كار یك ریسك است؟

امین حیایى: اتفاقاً سئوال خوبى پرسیدید. نه ریسك نبود چون نیلوفر دخترى مرفه و صاحب خانواده است، زندگى خوبى با شرایط عالى در خارج از ایران داشته و واقعاً از همه جا برید و آمد سراغ من. یعنى در یك شرایطى كه من زیر صفر بودم همراهم شد. موقعى كه نه شهرت آن چنانى داشتم نه وضع مالى و زندگى خوبى داشتم. روحیه ام خراب بود. فیلم «قرمز» را نتوانسته بودم كار كنم، چون كاملاً به هم ریخته بودم. پدر و مادرم بودند اما هیچ نزدیكى اى با آنها نداشتم و نیلوفر تنها همدم من بود و در همان روزها امتحانش را پس داد و دیدم واقعاً نیازمند چنین آدمى هستم كه من را فقط براى خودم مى خواهد و بعد از آن اگر كارى برایش انجام دادم فقط جبران محبتش بود. اینها واقعیاتى است كه بین خودمان بوده و تا به حال هم جایى بازگو نكرده ایم. من موقعى كه وارد حرفه بازیگرى شدم كسى را نمى شناختم. كمكى نداشتم و خودم سر صحنه ها یاد گرفتم و پیش رفتم. این طورى گلیم خودم را از آب بیرون كشیدم و براى نیلوفر هم دقیقاً یك چنین شرایطى بود و من فقط این وسط معرف بودم. آنقدر سر صحنه ها شور و شوق یادگیرى داشته ام كه توانسته ام تكنیك و حس را درك كنم و دوست داشتم براى نیلوفر هم همین شرایط باشد كه حالا نگویند امین از موقعیتش استفاده كرده و همسرش را بازیگر جا زده است.


از شهرت بگوییم، اوایل معمولاً دوست داشتنى است اما بعد از مدتى دردسرساز مى شود.

امین حیایى: بستگى دارد چطور به آن نگاه كنید. براى من- شهرت چون نوعى الگوسازى هم به دنبال دارد _ باعث مى شود كه بیشتر در خودم جست وجو كنم و یك نوع خودشناسى است كه ضعف هایم را برطرف و نقاط مثبتم را بیشتر كنم. آن وجه دردسرساز هم كه مى گویید، وقتى با مردم عادى خوب برخورد كنى مثلاً من از میان همین قشر هم دوستانى دارم، مشكلى پیش نمى آید اما بعضى از بازیگران در مقابل مردم گارد مى گیرند. در نتیجه الان طورى شده كه مردم قبل از آنها گارد مى گیرند و با دیدن شان واكنش خنثى یا منفى نشان مى دهند. این ارتباط دو طرفه است.


•مى رسیم به فیلم هایى كه شما در جشنواره دارید؟

نیلوفر خوش خلق: من از میان كارهایى كه امسال بازى كرده ام «به آهستگى» مازیار میرى را در بخش مسابقه، «آتش بس» تهمینه میلانى را در بخش مهمان و «آرامش در میان مردگان» مهرداد فرید را در بخش هاى جنبى جشنواره داشیم. در «به آهستگى» كه عازم برلین هم شده نقش اول زن را مقابل محمدرضا فروتن بازى كردم. فیلم با توجه به مضمون و ساختارش امیدهاى زیادى به موفقیت دارد. نقش من در این فیلم یك زن رنج كشیده اى است كه شوهرش او را براى كار در شهرى دیگر ترك كرده و با تنها بچه اش زندگى را به سختى اما با پاكدامنى در میان حرف هاى مردم مى گذراند. كار با مازیار میرى خیلى لذت بخش بود. ایشان فضاى بازى و ابراز خلاقیت از سوى بازیگر را به او مى داد. همان موقعى كه سناریو را خواندم عاشق این نقش شدم و مطمئنم اتفاقى خوبى براى فیلم مى افتد. در «آتش بس» هم نقش لاله دوست سایه _ مهناز افشار _ را بازى مى كردم كه در زندگى او دخالت مى كند و با حرف هایش باعث مى شود او با شوهرش _ محمدرضا گلزار _ درگیر شود. تهمینه میلانى كارگردان بسیار خوبى بود و بسیارى معتقدند این فیلم در كارنامه او بسیار متفاوت است. كار مهرداد فرید را هم فریدون جیرانى در جریانش بودند و من را تشویق كردند و گفتند كار خوبى مى شود.


مشخصاً معیار انتخابتان در این كارهاى اخیر چه بود؟

نیلوفر خوش خلق: نقش هاى خاص و متفاوت.


بازى در سینماى فمینیستى میلانى قاعدتاً براى شما كه زن هستید دوست داشتنى است اما از امین مى پرسم با توجه به تجربه كارى كه با تهمینه میلانى داشتید اینكه مرد همیشه در فیلم هاى ایشان محكوم است آزارتان نمى داد؟

امین حیایى: نه، «زن زیادى» را كه من بازى كردم چنین حسى نداشت و همه چیز خیلى برابر بود. نمى دانم شاید در فیلم هاى قبلى شان این طور بوده باشد اما الان به این تعادل رسیده اند.


امین حیایى از جشنواره امسال چه سهمى داشت؟

امین حیایى: من امسال سه جلد «ستاره ها»ى فریدون جیرانى را داشتم كه جلد اول آن- ستاره مى شود- در بخش مسابقه حضور داشت و جلد سوم آن- ستاره بود- را به همراه «شام عروسى» ابراهیم وحیدزاده در بخش مهمان داشتم. همچنین «نقاب» به كارگردانى كاظم راست گفتار را بازى كردم كه متاسفانه فعلاً توقیف شده است كه اى كاش در جشنواره حضور داشت چون خیلى فیلم گرم و گیرایى است. در سه جلد «ستاره ها» سه نقش متفاوتى را بازى مى كنم. در «ستاره بود» سردبیر یك مجله هستم كه این نقش فقط در حد یك سكانس بود. در «ستاره مى شود» مسئول هنروران را بازى مى كنم و اینجا تقریباً خودم هستم و در «ستاره است» مدیر تداركات را بازى مى كنم كه این یكى نقش كاملاً متفاوت و فوق العاده اى است.


بازى در سه جلد «ستاره ها» تلافى «قرمز» بود؟

امین حیایى: فیلمنامه ها را كه خواندم خوشم آمد. با فریدون جیرانى هم خیلى دوست داشتم كار كنم و وقتى این فرصت پیش آمد خوشحال شدم و معطلش نكردم.


و در آخر از علت توقیف «نقاب» بگویید و اینكه در حال حاضر مشغول چه كارى هستید؟

امین حیایى: فیلم «نقاب» در دبى فیلمبردارى شده و علت توقیف آن تم اثر است كه راجع به خیانت هاى زناشویى و زنان خیابانى است. موضوع فیلم در جامعه ما خیلى ملموس و واقعى است و من مطمئنم روزى كشور ما به آن حد از تكامل مى رسد كه طرح مشكلاتش ممكن باشد و «نقاب» و امثال آن هم كه به بررسى جامعه معاصر ایران مى پردازد اجازه اكران بگیرد. من الان مشغول بازى در «سنگ، كاغذ، قیچى» سعید سهیلى هستم و بعد از هشت سال دوباره با نیلوفر هم بازى شده ایم. این فیلم شاید متفاوت ترین تجربه دوران بازیگرى ما است و از ویژگى هاى بارز آن فیلمبردارى نو و بى نظیر علیرضا زرین دست است كه واقعاً كولاك كرده است.


لینک ها :

«حیایی» با شکلات می‏آید

امین حیایی سرود تولد می خواند