تبیان، دستیار زندگی
دوره قبل از تشكیل سلسله های فراعنه از 4000 تا 2950 سال قبل از میلاد به طول انجامید كه آثاری از آن دوره در منطقه نگارا واقع در دلتای نیل باقی مانده است .
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

حکومت 30 ساله فراعنه بر مصر


دوره قبل از تشكیل سلسله های فراعنه از 4000 تا 2950 سال قبل از میلاد به طول انجامید كه آثاری از آن دوره در منطقه نگارا واقع در دلتای نیل باقی مانده است .


نگاهی كوتاه به تاریخ فراعنه مصر

در این دوره ، شهر ممفیس پایتخت آینده فراعنه در محلی كه رود نیل به دلتا تبدیل می شود ، تاسیس شد.دوره مسینیت از 2950 تا 2635 سال قبل از میلادسلسله های اول و دوم فراعنه توسط منس پادشاه اساطیری بنیانگذاری شد. وحدت مصر علیا و مصر سفلی را به منس نسبت می دهند.فراعنه از این پس تاجی به نام پشنت را بر سر می گذاشتند كه نشانه وحدت مصر علیا و مصرسفلی بود.فراعنه این سلسله های نخستین در منطقه آبیدوس در مصر علیا مدفون شده اند.دوره سلسله های قدیم از 2635 تا 2140 سال قبل از میلاد كه با تاسیس سلسله سوم فراعنه آغازشد.جوزر شناخته شده ترین فرعون این سلسله است كه ممفیس را به عنوان پایتخت انتخاب كرد.معمار و پزشك وی ایم هوتپ نخستین هرم زاویه دار را در منطقه سقاره ساخت .سلسله چهارم فراعنه برای سلطنت خئوپس ، كفرن و میكرینوس سه فرعون این سلسله شهرت دارد.سه هرم مشهور یا اهرام ثلاثه جیزه در نزدیكی شهر قاهره كنونی در جریان دوران سلطنت آنها بنا گردیدند.مجسمه ابولهول از آثار دوره خئوپس است . مصر در دوران سلسله فراعنه چهارم به استان هایی تقسیم شد و اداره هر یك از این استان ها به یك حاكم سپرده گردید. در دوران این سلسله پرستش خدای تپاه ممفیس جای خود را به پرستش خدای خورشید ره داد.دوران سلسله های فراعنه قدیم با سلسله ششم فراعنه و سلطنت پرآشوب ملكه نیتیكرت به پایان رسید.این ملكه پس از همسرش كه قربانی یك توطئه شد ، به تخت سلطنت مصر نشست .براساس افسانه ها ، وی قاتلان همسرش را پس از یك ضیافت باشكوه در نیل غرق كرد.نخستین دوره انتقالی از 2140 تا 2022 سال قبل از میلاد طول كشید.این دوران بسیار پرآشوب بود ، سلسله های متوالی فراعنه یكی پس از دیگری منقرض شده و سلسله جدیدی حكومت را در دست می گرفت .دوره سلسله های فراعنه میانه از 2022 سال قبل از میلاد آغاز شد و در 1784 سال قبل از میلاد خاتمه پذیرفت .در این دوره ، مصر علیا و مصر سفلی وحدت خود را پیرامون پایتخت جدید شهرتبس در مصرعلیا تجدید می كنند.فراعنه بسیاری تحت نام سسوستریس به تخت سلطنت مصرمی نشینند.

فراعنه از این پس تاجی به نام پشنت را بر سر می گذاشتند كه نشانه وحدت مصر علیا و مصرسفلی بود.

در معبد قدرتمند كارناك خدای آمون ظهور می كند كه پرستش آمون و ره خدای خورشید در هم می آمیزد.تا دوره سلسله فراعنه میانه مصریان به سنگ سیلكس وفادار مانده بودند و سلاح و ابزار خود را با این سنگ می ساختند و در این كار مهارت بسیار داشتند.آنها از فلزات گرانبها و مس برای تزیین استفاده می كردند.در دومین دوره انتقالی كه از 1784 تا 1543 سال قبل میلاد به طول انجامید ، هیكسوس ها یكی از اقوام سامی نژاد تحت فشار اقوام هند و اروپایی ازمناطق خود رانده شده و به مصر حمله كردند.هیكسوس ها مصر را اشغال نموده و شهر آواریس واقع در دلتای نیل را پایتخت حكومت خود كردند.معبد دیرالبحری در دره شاهان یادگار دوران سلطنت ملكه هاتشپ سوت است .مصر در هنگام سلطنت برادرزاده وی توتموسیس سوم صاحب بزرگترین قلمروی خود شد.قلمرو مصر تا پادشاهی میتانی در حدود سوریه كنونی گسترش یافت.سپس نوبت به سلطنت فرعون ها آمنوفیس چهارم و آخناتون در حوالی 1348 سال قبل از میلاد می رسد ، اخناتون به همراه همسرش نفرتی تی سلطنت می كرد.اخناتون و نفرتی تی به اتفاق تلاش كردند تا پرستش خدای واحد آتون را در مصر ترویج كنند اما راهبان خدای آمون حرف آخر را می زدند.

نگاهی كوتاه به تاریخ فراعنه مصر

دوران سلطنت آنها به تحریك راهبان آمون با آشوب پایان گرفت .فرعون جدید تحت فشار راهبان آمون نام خود را از توتانخاتون به توتانخامون تغییرداد.وی در سن 18 سالگی به طرز مشكوكی درگذشت و فرمانده ارتش مصر هورم هب به عنوان فرعون بر تخت سلطنت مصر علیا و مصر سفلی نشست.

سلسله نوزدهم فراعنه مصر توسط رامسس اول بنا نهاده شد.پس از وی پسرش ستی اول فرعون شد اما شهرت سلسله نوزدهم فراعنه مدیون رامسس دوم پسر ستی اول است كه از 1292 تا 1213 سال قبل از میلاد فرعون مصر بود.

رامسس دوم ساختمان ها و معابد بسیاری را از جمله معبد ابوسمبل كه در نزدیكی سدكنونی اسوان واقع شده را ساخت این معبد به عنوان یادگار جنگ با اقوام هیتی ساخته شد.به عقیده برخی از مورخان حضرت موسی هم عصر رامسس دوم بوده است.از 1069 تا 664 قبل از میلاد سومین دوره انتقالی به وجود آمد.اقوام ناشناسی از راه دریا به مصرحمله كردند و سلسله های تانیس و ساییس را در منطقه دلتای مصر تاسیس نمودند.سپس نوبت به اشغال مصر توسط اقوام حبشی یا كوشیت ها رسید.دوره آغاز زوال سلسله های فراعنه مصر از 664 تا 332 سال قبل از میلاد به طول انجامید.آشوربنی‌پال پادشاه آشوریان در 662 قبل از میلاد مصر را اشغال كرد.پسامتیك اول ، شاهزاده ساییس در منطقه دلتای مصر سلسله فراعنه ساییت بیست و ششمین سلسله فراعنه مصر را تاسیس كرد وآشوریان اشغالگر را از مصر بیرون راند.در سال 525 قبل از میلاد كمبوجیه پادشاه هخامنشی مصر را تصرف كرد.

اخناتون و نفرتی تی به اتفاق تلاش كردند تا پرستش خدای واحد آتون را در مصر ترویج كنند اما راهبان خدای آمون حرف آخر را می زدند.

بار دیگر در سال 343 قبل از میلاد مصر توسط اردشیر دیگر پادشاه سلسله هخامنشیان پارس اشغال شد.سپس نوبت به اسكندر پادشاه مقدونی رسید كه در سال 332 قبل از میلاد مصر را تصرف نماید.در پی مرگ اسكندر مقدونی امپراتوری وی به سرعت تجزیه شد.بطلمیوس یكی از سرداران وی كه حاكم مصر بود سلسله فراعنه بطالمه مصر را تاسیس كرد و شهر جدیدالاحداث اسكندریه را به عنوان پایتخت تعیین كرد.سلسله فراعنه بطالمه آخرین و سی امین سلسله فراعنه مصر است.آخرین ملكه این سلسله كلئوپاترا هفتم در سال 31 قبل از میلاد با زهر مار خودكشی كرد و با مرگ وی تاریخ طولانی سلسله های فراعنه مصر خاتمه یافت و مصر نیز به یك ایالت رومی تبدیل شد.

بخش تاریخ تبیان


منبع: جام جم آنلاین-بهرام افتخاری