معضل بازار حبابی طلا و سکه

حتما همگی با افزایش بی رویه قیمت طلا در این ایام مواجه شده اید. مسئله ای که این تصور را ایجاد می کند که بازار طلا حبابی شده است. در این نوشتار در یک بررسی اجمالی به این مطلب می پردازیم

به نظر میرسد که افزایش بی رویه قیمت طلا  قصد توقف ندارد و بازار داخلی طلا را با بی نظمی مواجه کرده است.البته نوسانات قیمت طلا در بازارها و بورس‌های بین‌المللی اتفاق تازه‌ای نیست اما از سال 2007 به بعد (ورشكستگی بورس‌های بین‌المللی و بحران مسكن امریكا و اروپا) سرمایه‌گذاران دنیا به بازار امنی كه تولید آن بازار كم ولی مصرف آن زیاد است، روی آوردند.

بازار داخلی همواره قیمتی بالتر از بازارهای جهانی داشته ومی توان با بررسی عوامل داخلی علت این امر را بررسی کرد.

در اعیادی مانند نوروز و شعبان مصرف طلا در بازار داخلی افزایش پیدا می‌كند و قیمت طلا از قیمت‌های بین‌المللی بالاتر می‌رود. به این اتفاق "حباب قیمتی " می ‌گویند.

علی فخرموحدی مدیر عامل صندوق توسعه صادرات طلا و جواهر با بیان اینكه بازار فلزات گرانبها و نیمه ‌گرانبها از جمله بازارهایی بود كه سرمایه‌گذاران بین‌امللی به آن روی آوردند، گفت: این افراد سرمایه‌های خود را از سال 2007 به بعد به بازار طلا هدایت كرده‌اند. از این تاریخ به بعد قیمت طلا روند صعودی داشته است.

موحدی در بخش دیگری از سخنان خود انتشار اخباری از جمله حذف چهار صفر از پول ملی و همچنین كاهش نرخ‌های سود تسهیلات و سپرده‌های بانكی را موجب گسترش جو روانی موجود در بازار طلا و جواهر دانست و افزود: برخی افراد گمان می‌كنند با حذف صفرها از پول ملی ارزش پول كشورمان كاسته می‌شود و دیگر امكان خرید طلا و ... وجود نخواهد داشت درحالی كه این تصور اشتباه است.

به عبارتی سخنان اقتصاددانان در یك ماه اخیر مبنی براینكه تضعیف ریال و كاهش نرخ سود سپرده‌ها موجب ضرردیدن سپرده‌گذاران در سال جاری خواهد شد موجب شده كه مردم سپرده‌های خود را به سمت بازار سرمایه و طلا هدایت كنند.

وی در ارتباط با وضعیت موجود بازار طلا و جواهر و حباب چندهزار تومانی در بازار، اظهارداشت: بعد از اجرای طرح تحول اقتصادی (هدفمندی یارانه‌ها) فضایی در جامعه بوجود آمده كه عده‌ای منتظر هستند چه اتفاقاتی در اقتصاد می‌افتد تا سوار موج جریانات جدید شوند و بهره‌برداری‌های خود را از این وضعیت انجام دهند.

عده‌ای سرمایه‌های كلانی در اختیار دارند و با هدایت آن به بازارهای مختلف موجب افزایش قیمت می‌شوند (همان اتفاقی كه برای بازار مسكن رخ داد) الان این افراد سرمایه‌های خود را به بازار طلا آورده‌اند.

به گفته وی اقدامات دولت و بانك مركزی و همچنین بازنگری در قوانین از مهمترین راهكارهای كنترل بازار طلاست. با حراج سكه نمی‌توان قیمت‌ها را واقعی كرد بانك مركزی باید در راهكار خود تجدیدنظر نماید.

در حالیکه کارشناسان بر وجود حباب در بازار طلا تاکید دارند دکترعباس هشی، کارشناس مالی و حسابرس معتمد بورس نظر دیگری دارد. به عقیده وی افزایش تقاضا و محدودیت عرضه طلا و سکه در بازار داخلی موجب شده است تا با اینکه دولت هر از گاهی با حراج سکه از طریق بانک کارگشایی طرف عرضه را مجاب کرده، با این حال این افزایش عرضه تاثیر چندانی در کاهش یا تثبیت قیمت سکه و طلا نداشته است. همچنین تفاوت قیمت طلا و سکه در بازار با نرخی که فروش این فلز توسط بانک مرکزی دارد انگیزه لازم را برای برخی افراد فراهم ساخته تا با توجه به سود حاصل از این تفاوت قیمت نسبت به خرید سکه و طلای عرضه شده توسط نظام بانکی اقدام کرده و به این طریق نیز سود بیشتری به دست آورند. با این شرایط نمی‌توان شرایط کنونی حاکم بر بازار سکه و طلا را ناشی از حباب این بازار قلمداد کرد؛ چرا که عرضه و تقاضا به تعادل نرسیده است.

به عبارتی شکل‌گیری انتظارات تورمی ناشی از اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها و تصورات مردم در زمینه افزایش قیمت‌ها، مباحث مطرح در زمینه حذف صفر از پول ملی و... موجب شده است تا اکنون صاحبان سرمایه‌های خرد که خرید و احتکار کالاها را راهکار مناسبی برای حفظ قدرت خرید پول خود نمی‌دانند، در تلاش برای حفظ و افزایش ارزش پول خود به خرید سکه و طلا هجوم آورند چرا که شرایط نگهداری طلا نسبت به سایر کالاهای سرمایه‌ای آسان‌تر بوده و از سوی دیگر محدودیتی برای خرید تعداد اقلام سکه و طلا وجود نداشته و هر کس می‌تواند بنابر میزان سرمایه خود نسبت به خرید و نگهداری این کالا اقدام کند. این امر موجب شده است تا با افزایش تقاضا در بازار سکه و طلا قیمت‌ها نیز سیر صعودی پیدا کند. اعلام بسته سیاست‌های پولی و بانکی توسط بانک مرکزی و کاهش نرخ سود سپرده‌ها موجب شده است تا صاحبان سرمایه که انتظار کسب سود بیشتری نسبت به سود پرداختی بانک‌ها را از محل سرمایه‌گذاری سپرده‌های خود دارند به خرید طلا و سکه روی آورند چرا که قیمت این فلز گرانبها از شهریور ماه سال گذشته تا‌کنون سیر صعودی داشته است.

وقتی سازمان امور مالیاتی نسبت به دریافت مالیات از حقوق‌بگیران کمترین اغماضی نشان نداده و در مقابل دریافت مالیات از صنف طلا فروشان کوتاه می‌آید این امر بیانگر مقاومت این بخش در مقابل دستگاه‌های اجرایی بوده و تبعیض در پرداخت مالیات‌ها و فرار مالیاتی را بیشتر می‌کند. این امر ناشی از تجربه شکل‌گیری اقتصاد بسته و تقویت روز افزون افرادی است که به شیوه زیر زمینی به فعالیت اقتصادی می‌پردازند. از سوی دیگر مردمی که نگران کاهش قدرت خرید سرمایه‌های خود بوده و کسب سود بیشتر از محل سرمایه‌گذاری داریی‌هایشان را دنبال می‌کنند بازار طلا و سکه را به‌عنوان مامن خوبی برای سرمایه‌های خود تلقی کرده و با این شرایط سپرده‌های مردم به جای سوق یافتن به سمت بخش‌های تولیدی در بخش‌های دلالی و واسطه‌گری به کار گرفته می‌شود.

تا اینجا با دیدگاه دو کارشناس درباره وجود یا عدم وضعیت حبابی در بازار طلا آشنا شدیم. اما سوال این است که با فرض پذیرفتن حالت حبابی در بازار تکلیف چیست؟

فعالان بازار طلا و سکه افزایش عرضه انواع سکه بهار آزادی را بهترین راه برای شکستن حباب قیمت سکه طلا می دانند.

اگرچه رییس کل بانک کارگشایی از ادامه عرضه روزانه انواع سکه بهار آزادی و شمش طلا در این بانک خبر داده است اما کارشناسان و فعالان در بازار طلا معتقدند باید علاوه بر افزایش مجاری عرضه سکه بهار آزادی متناسب با نرخ جهانی شیوه عرضه انواع سکه بهار آزادی در بانک کارگشایی نیز تغییر کند.

رییس اتحادیه کشوری طلا و جواهر با اشاره به نامتناسب بودن تقاضا با عرضه انواع سکه بهار آزادی گفت : باید زمان و میزان عرضه انواع سکه بهار آزادی افزایش یابد تا قیمت کاذب آن از بین برود.

محمد کشتی آرای حباب قیمت سکه تمام بهار آزادی را حدود 15 هزار تومان دانست و بر لزوم هوشیاری افرادی که با خرید سکه قصد سرمایه گذاری در این زمینه را دارند تاکید کرد.

رییس اتحادیه طلا وجواهر شمیرانات نیز با تاکید بر ضرورت افزایش عرضه انواع سکه بهار آزادی برای شکستن حباب قیمت آن گفت: باید در بانک کارگشایی ضمن افزایش زمان عرضه انواع سکه بهار آزادی در نحوه آن نیز تغییر ایجاد شود.

کیومرث امیریان پیشنهاد کرد علاوه بر بسته های یکصد قطعه ای ، بسته های دویست ،‌ سیصد و پانصد قطعه ای نیز در جلسات حراج بانک کارگشایی عرضه شود تا سریعتر بر بازار اثر بگذارد.

رییس اتحادیه طلا و جواهر شمیرانات عرضه انواع سکه بهار آزادی با نرخهای جهانی در صرافی های مجاز و صرافی بانکها را نیز در شکستن حباب قیمت سکه بهار آزادی موثر دانست.

فرآوری: ریحانه حمیدی فر

بخش اقتصاد تبیان

منابع:1-همشهری

2-خبرگزاری فارس