راه مقابله با خجالت کشیدن!

روح چونان جسم آدمى بیمار مى شود، آفت زده مى گردد، خسته مى شود، زنگار مى گیرد. روح آدمی از جسم بسیار حساس تر است چرا که جنس آن لطیف تر است و بسیار اثر پذیر است مخصوصا در این زمانه آهن و دود و سرگشتگی های آدمی آفت های روحی بیشتر از آفت های جسم است تا آنجا که ریشه بیشتر بیماری های جسمی هم در بیماری های روحی نهفته است . و مبتلایان به این دردها دربه در  به دنبال راهی برای رهایی از آن ها و آرامش روح و روان خود هستند .

امام علی علیه السلام آن اسطوره تقوا و انسانیت قرن ها پیش این آفت ها را شناسایی کردند و به مردم در جهت رفع آن ها رهنمون دادند رهنمودهای آسمانی که درمان حقیقی در پی دارد نه داروهایی که با تأثیر موقتی خود هزار و یک اثر سوء نیز از خود بجای میگذارند.

در این مجال گوشه ای از رهنمودهای والای ایشان را می آوریم باشد که روح خود را آفت زدایی کنیم .

1- قال على علیه السلام :

«إن هذه القلوب تمل کما تمل الابدان فابتغوا لها طرائف الحکم » ؛

همانا این روح هاى شما چونان بدن هاى شما خسته و افسرده مى شوند، براى درمان آنها از کلمات زیبا و حکمت آمیز استفاده کنید (حکمت 91 المعجم المفهرس.)

هرگاه ناراحت و افسرده اید، روح و روان را با شنیدن یک نوار اخلاقى، از یک استاد خودساخته ى اخلاق، دگرگون و شاداب سازید

در خدمت عارف پاک باخته اى زانو زده سخنان زیبا و پرجاذبه اخلاقى، عرفانى بشنوید. اشعار زیبا و حکیمانه اى را مطالعه کنید یا بشنوید.

مهم ترین راه درمان روان

امام در رهنمود دیگرى، قرآن و آشنائى با معارف گرانسنگ آن را درمان انواع بیماری هاى روانى معرفى مى کند زیرا که مباحث در راستاى شناخت روح و روان و روش هاى درمان بیماری هاى روانى است.

2- قال على علیه السلام :

«و تعلموا القرآن فانه احسن الحدیث، و تفقهوا فیه فانه ربیع القلوب» ؛ (خطبه 6:110 نهج البلاغه المعجم المفهرس)

"قرآن را بیاموزید که بهترین گفته هاست، و در قرآن فراوان بیاندیشید که بهار دلهاست" شنیدن آیات قرآن و مطاله و ارزیابى مطالب آن از نظر ""گفتار درمانى"" فوائد و آثار فراوانى دارد .

دامنه بیماری های روحی بسیار گسترده است و در ابعاد مختلف قابل بحث و بررسی امام علی علیه السلام در موارد مختلف رهنمودهایی دارند که ما به فراخور بحث خواهیم آورد .

راه مقابله با خجالت کشیدن

یکى از بیماری هاى روانى که ممکن است مشکلات اخلاقى در روابط اجتماعى براى جوانان پدید آورد خجالت کشیدن افراطى است

(البته بسیارى خجالت مى کشند و در هر کارى و در هر اجتماعى شرکت نمى کنند، هر حرفى را نمى زنند که نوعى خویشتن دارى و حفظ نفس است و. مى تواند پسندیده باشد و تا حدودى بخصوص براى بانوان لازم است.)

اما خجالت کشیدن افراطى که عامل انزواطلبى و کناره گیرى از جامعه مى شود، براى جوانان خطرساز است و مى تواند آنان را از روابط اجتماعى دور نگه داشته و تبدیل به انسانهاى خود محور و ایده آل گرا نماید.

روانشناسان تربیتى مى گویند: اگر جوانان دچار حالت "خجالت کشیدن افراطى" شدند یکى از راههاى درمان آن، کشاندن آنها به زندگى اجتماعى و شرکت دادنشان به مراسم عمومى و اجتماعات گوناگون در مناسبت هاى سیاسى است، تا روح انزواطلبى در زندگى اجتماعى تعدیل شود.

3- قال على علیه السلام:

«و الزموا السواد الاعظم فان ید الله مع الجماعه» ؛ "به جمعیت هاى بزرگ بپیوندید زیرا دست خدا با جماعت است" (خطبه 7:127 نهج البلاغه المعجم المفهرس)

خطرات انزواگرایى

پس از طرح ضرورت زندگى اجتماعى، به خطرات انزواگرائى و تنهائى مى پردازد و هشدار مى دهد که انسان هاى تنها و خودمحور به کمال اخلاقى نخواهند رسید. و در انواع مشکلات درهم شکسته خواهند شد .

4- قال على علیه السلام:

«و ایاکم و الفرقه، فان الشاذ من الناس للشیطان کما ان الشاذ من الغنم للذئب» (خطبه 8:127 نهج البلاغه المعجم المفهرس) ؛

"از تنهائى و پراکندگى بپرهیزید، زیرا انسان تنها طعمه ى شیطان است چونان که گوسفند تنها طعمه ى گرگ مى باشد"

پس نوجوان یا جوانى را که دچار خجالت افراطى است باید به اجتماعات کشاند، تا در اجتماعات شرکت کند، در میان دوستان و آشنایان متنی بخواند، در روابط اجتماعى خانوادگى، مهمانها را پذیرائى کند تا به تدریج خجالت کشیدن او تعدیل شود.

نباید مدام خجالتی بودن او را متذکر شد چرا که این امر در وی نهادینه می شود و به طور غیر مستقیم و سپردن مسئولیت به وی باید در امور مختلف شرکتش داد .

فرآوری :محمدی

بخش نهج البلاغه تبیان 

منبع : راه مقابله با مشکلات جوانی از دیدگاه نهج البلاغه

محمد دشتی