بوسه‌ای بر دستان پرتلاش
گرامیداشت روز کار و کارگری
از دیدگاه اسلام، كار و مسئولیت، امانتی است كه به انسان سپرده می‌شود و كسی كه چنین نگاهی به كار و مسئولیت داشته باشد و آنرا وسیله عزتمندی و سرمایه شكوفایی خویش بداند، از كار كردن احساس رضایت و خودشكوفایی می‌كند.
خداوند متعال انسان را موجودی چند بعدی خلق کرده است. یکی از ابعاد وجودی انسان حضور او در اجتماع و تعامل با سایر انسانهاست. این بعد از انسان اقتضا میکند برای رسیدن به نیازهای خود در اجتماع کار و تلاش کند و در کنار آن حقوق همنوعان خود را نیز رعایت کند. از این رو خداوند امکانات مختلف را برای انسان در اجتماع قرار داده تا او بتواند در سایه تلاش و کوشش خود این نیازها را برآورده کند. در قرآن کریم در این باره آمده است: "هو انشاکم من الارض و استعمرکم فیها"؛ او شما را از زمین ایجاد کرد و خواست تا آن را آبادان و عمران کنید(هود،آیه 61) انسان برای گذران زندگی به کارو تلاش نیاز دارد. از طرفی سستی و تنبلی نیز علاوه بر اینکه از نظر آیات و روایات نکوهش شده با فطرت و آفرینش انسان سازگار نیست.
کار به معنای عمل، تلاش و مسئولیت در هر محدوه‌ای که باشد عملی ارزشی محسوب می‌شود. انسان برای رسیدن به کمال و سعادت خود نیازمند تلاش و کوشش در مسیرهای مختلف و برآوردن نیازهای اصلی و اساسی خود است که بخش عمده آن از طریق کار به دست می‌آید. از دیدگاه اسلام، كار و مسئولیت، امانتی است كه به انسان سپرده می‌شود و كسی كه چنین نگاهی به كار و مسئولیت داشته باشد و آنرا وسیله عزتمندی و سرمایه شكوفایی خویش بداند، از كار كردن احساس رضایت و خودشكوفایی می‌كند و همین امر، مایه بهبود اخلاق و رفتار اداری او می‌گردد. انسان به گونه ای خلق شده که در سایه حضور در اجتماع، فعالیتهای اجتماعی و کار و تلاش رشد میکند و علاوه بر برخورداری از بدنی سالم و روحیه‌ای شاداب و پرنشاط، به هدف غایی انسانی دست می‌یابد. در چنین شرایطی است که روح انسانی او شکل می‌گیرد و می‌تواند در مسیر درست گام بردارد.
از دیدگاه اسلام، كار و مسئولیت، امانتی است كه به انسان سپرده می‌شود و كسی كه چنین نگاهی به كار و مسؤولیت داشته باشد و آنرا وسیله عزتمندی و سرمایه شكوفایی خویش بداند، از كار كردن احساس رضایت و خودشكوفایی می‌كند
همچنین انسانها برای بروز شکوفایی و استعدادهای خود نیازمند به کار و حضور در اجتماع هستند. کار یک رکن اساسی برای پیشرفت در هر جامعه ای محسوب می‌شود. در جوامع صنعتی بیشترین توجه به نیروی کار و تولید است و رمز پیشرفت صنعتی هر جامعه ای نیز توجه به این دو مقوله مهم اجتماعی است. استقلال یک کشور وابسته به افزایش بهره‌وری در بخش اقتصادی است که توجه به نیروی کار و تولید می‌تواند مهمترین گام برای رسیدن به این استقلال اقتصادی برای هر کشوری باشد. عزت یک کشور و ملت در سایه استقلال به دست خواهد آمد. جامعه‌ای که در آن محصولات وارداتی مورد استفاده قرار می‌گیرد و درآمد آن وابسته به ذخایر زیرزمینی است، به حسب ظاهر شاید جامعه‌ای آراسته و پیشرفته به نظر بیاید اما استقلال نخواهد داشت. عزت ملتی که دارای استقلال است فقط به وسیله کار و تولید به دست می‌آید.
کارگر در لغت به معنای کسی است که در یک کارخانه یا کارگاه یا ماشین یا بدون آن کار بدنی انجام می‌دهد و در قبال آن مزد می‌گیرد . کارگران جزو یک طبقه اجتماعی هستند و از نظر دین مبین اسلام دارای جایگاه محترم و ارزشمندی هستند.
تا جایی که کارگری که برای امرار معاش خانواده تلاش می‌کنند اجر جهاد کننده در راه خدا داده شده است و اگر در این مسیر از دنیا برود، شهید محسوب می‌شود. کارگر کسی است که براى پیشرفت، توسعهى تولید و بهبود وضع كار در كشور که در نهایت منجر به آبادانی و استقلال کشورش می‌شود، تلاش میکند. امام رضا (علیه السلام) می‌فرماید: کسی که دنبال روزی می‌رود تا آبروی خود و خانواده‌اش را حفظ کند، اجر و پاداشش از رزمنده‌ای که در راه خدا جنگ میکند بیشتر است 1.
زندگی بشر در گرو تعامل، تعاون، خدمت و استفاده متقابل از خدمات یكدیگر است كه یكی از راه‌های آن به کارگیری کارگران و افزایش تلاش و کوشش در جامعه است. قرآن برای كارگری، قوانین، حقوق، شرایط و آدابی بیان داشته تا حق كارفرمایان و كارگران به عنوان جامعه انسانی به طور دقیق مراعات گردد و حق گروهی در برابر گروه دیگر ضایع و تباه نشود.
برای داشتن جامعه کارگری سالم و کارآمد مسئولان نیز باید نکاتی را در اولویت برنامه‌های کاری خود قرار دهند برخی از این نکات عبارت است از:
رسیدگی به مشکلات کارگران، حل مشکل بیکاری، افزایش اشتغال و کارآفرینی، عدم به کارگیری نیروی کار خارجی
حفظ امنیت شغلی کارگران، ارتقای محصولات و تولیدات داخلی، نوآوری در بخشهای مختلف کاری، تامین نیازهای معیشتی کارگران، برقراری عدالت در میان اقشار مختلف کارگری
عزت یک کشور و ملت در سایه استقلال به دست خواهد آمد. جامعه‌ای که در آن محصولات وارداتی مورد استفاده قرار می‌گیرد و درآمد آن وابسته به ذخایر زیرزمینی است، به حسب ظاهر شاید جامعه‌ای آراسته و پیشرفته به نظر بیاید اما استقلال نخواهد داشت
با توجه به آنچه گفته شد، برای داشتن نظام کارآمد و جامعه‌ای سالم همراه با تولید و بهره‌وری، توجه به کار و نیروی کارگری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در این راستا رعایت عدالت در سطوح مختلف کارگری و تامین نیازهای کارگران نیز باید در اولویت کارهای مسئولان قرار گیرد. این امر در دولت جمهوری اسلامی از طریق وزارت رفاه و تامین اجتماعی تحقق پیدا میکند که جا دارد مسئولان توجه بیشتری به کارگران، بازنشستگان و ازکارافتادگان کنند و وسایل آسایش آنان را در حد معقول و مقبول فراهم آورند. کارگران نیز باید تمام تلاش خود را برای رفع وابستگی به کشورهای دیگر و آبادانی و حفظ استقلال کشور به کار برند.
پی نوشت
وسائل الشیعه، ج17، ص67
منصوره فراهانی
بخش اجتماعی تبیان
مقالات مرتبط
