آنتی‌اکسیدان و رادیکال آزاد چیست؟
آنتی‌اکسیدان‌ها مواد مغذی در غذاها هستند که می‌توانند از تخریب بدن جلوگیری کنند؛ در واقع آنتی‌اکسیدان‌ها باعث خنثی کردن رادیکال‌های آزاد می‌گردند.
رادیکال‌های آزاد، مولکول‌هایی هستند که فاقد پوسته ی الکترونی کامل می‌باشند و همین مساله باعث افزایش عکس العمل شیمیایی نسبت به سایرین می‌شود.
اگر در معرض تماس دود تنباکو و تشعشع باشید، رادیکال‌های آزاد شکل می‌گیرند. در انسان، مهم‌ترین رادیکال آزاد، اکسیژن می‌باشد.
هنگامی که مولکول اکسیژن(O2) در معرض تشعشع قرار گیرد، یک الکترون از دیگر مولکول‌ها بر می‌دارد و موجب تخریب DNA و دیگر مولکول‌ها می‌گردد. برخی از این تغییرات موجب بیماری‌ها می‌شود.
مشکلاتی از قبیل: مشکلات قلبی، از کار افتادن عضلات، دیابت و سرطان همگی در اثر این رادیکال‌های آزاد به وجود می آیند. آنتی‌اکسیدان‌ها باعث افزایش قدرت سیستم ایمنی می‌گردند و در نتیجه میزان عفونت را در بدن کم می‌کنند. استرس، سیگار کشیدن و آفتاب سوختگی باعث کاهش اثر آنتی‌اکسیدان‌ها می‌گردد.
آیا آنتی‌اکسیدان لازم و ضروری است؟
بله. شما در طول روز با مقدار زیادی استرس برخورد می‌کنید. اگر آنتی‌اکسیدان‌ها نباشد، بدن شما آسیب‌های جبران ناپذیری را دریافت خواهد کرد.
رادیکال‌های آزاد و بیماری‌ها
رادیکال‌های آزاد و استرس ناشی از آن می‌تواند باعث بروز برخی بیماری‌ها شود، از جمله: بیماری چشم(Macular Degeneration)، آلزایمر، سرطان، آب سیاه(Glaucoma)، بیماری قلبی، پارکینسون و آرتریترادیکالهای آزاد، مولکول‌هایی هستند که فاقد پوسته‌ی الکترونی کامل می باشند و همین مساله باعث افزایش عکس‌العمل شیمیایی نسبت به سایرین می‌شود
انواع ویتامین‌ها و عناصر دارای آنتی‌اکسیدان
ویتامین A و کاروتنوئیدها: هویج، کدو، بروکلی، سیب‌زمینی شیرین، گوجه فرنگی، هلو، زردآلو، کلم و طالبی از منابع این ویتامین می‌باشد.ویتامین C: مرکبات، فلفل سبز، بروکلی، سبزیجات برگ سبز، توت فرنگی و گوجه فرنگی از منابع این ویتامین می‌باشد.
ویتامین E: آجیل، دانه ها، غلات کامل و با سبوس، سبزیجات برگ سبز، روغن سبزیجات و روغن زیتون از منابع این ویتامین می‌باشد.
سلنیوم: ماهی، گوشت قرمز، تخم مرغ، حبوبات، مرغ و سیر از منابع این ماده ی معدنی می‌باشد.
فیتوکمیکال‌ها شامل: سویا، انگور بنفش، انار، قره قاط، چای
لیکوپن‌ها: لیکوپن‌ها گوجه فرنگی و فرآورده‌های آن، انگور صورتی و هندوانه
لوتئین‌ها شامل: سبزیجات برگ سبز از قبیل: کلم، بروکلی، کیوی، کدو و اسفناج
لیگنان‌ها شامل: دانه بذرک، دانه جو، چاودار
ویتامین هایی که شبیه آنتی‌اکسیدان عمل می‌کنند: کوآنزیم Q10 و گلوتاتیون
آنزیم های آنتی‌اکسیدانی که در بدن ساخته می‌شوند: سوپراکسید دیس موتاز(SOD)، کاتالاز و گلوتاتیون پراکسیداز.
یکی از بهترین راه‌ها برای سلامتی، این است که مواد غذایی ای که باعث افزایش قدرت سیستم ایمنی بدن می‌شود را مصرف کنیم.
10 نوع غذای دارای آنتی‌اکسیدان
غذای سالم، غذاهای محتوی مقدار زیادی آنتی‌اکسیدان مانند: میوه‌ها و سبزیجات، غلات کامل و سبوس دار و گوشت بدون چربی برای حفاظت سیستم ایمنی و مبارزه با عفونت ها و بیماری‌ها لازم می‌باشد.
هنگامی که سرما خورده اید و یا آنفلوآنزا گرفته‌اید، این غذاها را بیشتر مصرف کنید: سیر، قارچ، سبزیجات برگ سبز، آجیل و دانه ها، توت‌ها، ماهی، شکلات، ماست، خرمالو، مرغ و گوشت بدون چربی.
1- سیر: محققان نشان داده اند که سیر دارای خاصیت آنتی باکتری و آنتی ویروس می‌باشد. نشان داده شده است که سیر تولید گلبول های سفید را تحریک می‌کند و می‌تواند همانند یک آنتی‌اکسیدان در بدن عمل کند.
مقداری سیر را در سوپ مرغ بریزید تا به درمان سرماخوردگی و آنفلوآنزا کمک کند. سیر را می توانید ریز ریز کنید و در سالاد خیار، گوجه فرنگی و پنیر بریزید.
2- قارچ: قارچ یک اسلحه ی خوب برای درمان سرماخوردگی، آنفلوآنزا و دیگر عفونت ها(آنتی ویروس، آنتی باکتری و ضد سرطان) می‌باشد.
3- کاروتنوئیدها(مانند بتاکاروتن): یکی از آنتی‌اکسیدان‌های مهم می‌باشند که عملکرد سیستم ایمنی را بالا می برند. کاروتنوئیدها در سبزیجات زرد، نارنجی و سبز یافت می‌شود. مهم است که از انواع سبزیجات مختلف استفاده کنید، چرا که کاروتنوئیدها با همدیگر در تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کنند.
4- آجیل: محصولات غنی از پروتئین، ویتامین و عناصر مغذی می‌باشند که غنی از آنتی‌اکسیدان‌هایی نظیر امگا3، ویتامین E و عنصر مغذی روی می‌باشند. محققان به این نتیجه رسیده اند که خوردن آجیل باعث کاهش بیماری‌های مزمن می‌گردد.
5- توت ها: توت ها منبع غنی از ویتامین C و بیوفلاونوئید و فیتوکمیکال می‌باشند. این ها به عنوان آنتی‌اکسیدان عمل کرده و سلول‌ها را از صدمات و جراحات دور نگاه می دارند.
یک لیوان توت فرنگی دارای بیشتر از 100 میلی گرم ویتامین C می‌باشد(چیزی نزدیک به 1 لیوان آب پرتقال). توت های سیاه غنی از بیوفلاونوئید می‌باشند. برای بالا بردن سیستم ایمنی، بهتر است یک کاسه پر از انواع توت ها مصرف کنید.
هنگامی که سرما خورده اید و یا آنفلوآنزا گرفته اید، این غذاها را بیشتر مصرف کنید: سیر، قارچ، سبزیجات برگ سبز، آجیل و دانه ها، توت‌ها، ماهی، شکلات، ماست، خرمالو، مرغ و گوشت بدون چربی
دیگر محصولات غنی از امگا3، عبارتند از: گردو، روغن بذرک و دانه بذرک.
7- کاکائو: یکی از غذاهایی است که موجب افزایش سیستم ایمنی بدن می‌گردد. پودر کاکائو و کاکائوهای فاقد شیرینی در سلامتی و ایمنی بدن دخالت دارند. مصرف کنندگان کاکائو باعث کاهش بیماری قلبی می‌شوند و همچنین کلسترول خوب را افزایش می‌دهند و از تخریب رگ های خونی در دیابتی ها جلوگیری می‌کنند.
8- ماست: در ماست، لاکتوباسیلوس وجود دارد که از روده در مقابل بیماری‌های معده - روده محافظت می‌کند و همچنین باعث افزایش مقاومت در برابر بیماری‌های عفونی(مانند: سرماخوردگی) و حتی سرطان می‌گردد.
یک واحد ماست(1 لیوان) دارای بیشتر از 30 گرم پروتئین، کمی شکر و غنی از کلسیم می‌باشد.
9- خرمالو: یکی از خوشمزه ترین میوه ها می‌باشد که در فصل سرماخوردگی بسیار مفید است. خرمالو، دارای ویتامین A و C می‌باشد که این ویتامین ها برای خوب عمل کردن سیستم ایمنی مفید می‌باشند. 1 عدد خرمالو دارای نصف مقدار مجاز ویتامین A می‌باشد.
از دیگر منابع ویتامین A می توان به کدو تنبل، سیب زمینی شیرین، اسفناج و کدو مسما اشاره کرد.
از دیگر منابع ویتامین C می توان توت فرنگی، کیوی، پرتقال، انبه و طالبی را نام برد.
10- غذاهایی که محتوی مقدار زیادی پروتئین می‌باشند: (مانند لوبیا)، دارای مقدار زیادی عنصر روی می‌باشند که تولیدات گلبول سفید را افزایش می‌دهد و می‌تواند با عفونت ها بجنگد.
دیگر منابع عنصر روی، آجیل و سریال های غنی شده هستند.
دارو درمانی بهتر است یا مصرف آنتی‌اکسیدان؟
تحقیقات آزمایشگاهی نشان داده است که آنتی‌اکسیدان‌ها می‌توانند جلوی بروز سرطان را بگیرند. اطلاعات به دست آمده، کم است و احتیاج به مطالعات گسترده ای می‌باشد.
تحقیقات دیگری در دانشگاه واشنگتون در سال 2001، نشان داده است که: بیمارانی که آنتی‌اکسیدان مصرف می‌کنند و به همراه آن از درمان با ویتامین B3 نیز بهره می برند، موجب افزایش کلسترول خوب(HDL) نمی شوند. این در حالی است که افرادی که آنتی‌اکسیدان مصرف نمی کنند، افزایش کلسترول خوب در آن ها مشهودتر است. بنابراین، این موضوع که آنتی‌اکسیدان می‌تواند از بیماری قلبی جلوگیری نماید، را ثابت نکرد.
برای همین موسسه ی قلب آمریکا و موسسه ی دارویی اعلام کردند که تا وقتی که رژیم غذایی شخص محتوی مقدار زیادی آنتی‌اکسیدان باشد، نیازی به مصرف مکمل های ویتامین C، E، بتاکاروتن، سلنیوم و دیگر آنتی‌اکسیدان‌ها نمی‌باشد. برای روشن شدن این موضوع در یک تحقیق 4 گروه از افراد را انتخاب کردند:
گروه 1- به آن ها مقدار کمی استاتین و نیاسین دادند.
گروه2- به آن ها مقدار کمی استاتین و نیاسین به همراه کوکتل آنتی‌اکسیدان دادند.
گروه 3- به آن ها کوکتل آنتی‌اکسیدان دادند.
گروه 4- به آن ها دارونما دادند.
کوکتل آنتی‌اکسیدان شامل: ویتامین های C، E، بتاکاروتن و سلنیوم می‌باشد.
افزایش مقدار کلسترول خوب در افراد گروه 2 دیده شد.
در گروه 1 به میزان 4 درصد کاهش در انسداد عروق کرونر، در گروه 2، افزایش 7 درصد در انسداد عروق کرونر دیده شده است. در حالی که، در گروه 3، افزایش 15 درصد در انسداد و در گروه 4، افزایش 34 درصد در انسداد عروق کرونری دیده شد. پس می توان گفت که استاتین - نیاسین درمانی، کمک خوبی برای بالا بردن کلسترول خوب بدن می‌باشد.
نتیجه
مطالب مرتبط:
نقش مواد غذایی آنتی‌اکسیدانی در سلامتی بدن
جلوگیری از بیمار ی ها با آنتی‌اکسیدان‌ها
پوستی زیبا با مصرف آنتی اكسیدان ها
ضرورت مصرف آنتی‌اکسیدان‌ها در تالاسمی
