تبیان، دستیار زندگی
سرعت یک کمیت برداری است. بدین ترتیب سرعت جهت دار است. در محاسبه سرعت یک متحرک، باید جهت حرکت را در نظر گرفت. ....
عکس نویسنده
عکس نویسنده
نویسنده : بهاره امینی
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

تندی و سرعت

تندی و سرعت همانند مسافت و جابجایی (علیرغم شباهت های ظاهری شان) معانی متفاوتی دارند.

 تندی یک کمیت نرده ای است و  به " آهنگ حرکت جسم " اطلاق می شود. به عبارت دیگر مفهوم تندی این است که جسم با چه آهنگی مسافت را طی می کند. جسمی که تندی اش زیاد است مسافت زیادی را در مدت زمان کمی طی می کند. جسمی که تندی اش کم است مسافت کمی را در مدت زمان زیادی طی می کند.

تندی جسم ساکن صفر است.تندی و سرعت

سرعت یک کمیت برداری است و  به " آهنگ تغییر مکان جسم " اطلاق می شود. شخصی را در نظر بگیرید که به سرعت در حرکت است _ یک گام به جلو و یک گام به عقب بر می دارد _  و همواره به نقطه شروع حرکتش برمی گردد. این شخص علیرغم داشتن فعالیت زیاد، سرعتش صفر است. از آن جا که وی همواره به نقطه شروع حرکتش برمی گردد، تغییر مکانی نخواهد داشت، و چون سرعت، آهنگ تغییر مکان جسم تعریف می شود، سرعت این حرکت صفر می باشد. اگر شخص بخواهد سرعت حرکتش به بیشترین مقدار برسد باید تلاش کند تا بیشترین جابجایی را از نقطه شروع حرکتش داشته باشد. هر گام او باید در جهت دور شدن از نقطه شروع برداشته شود. روشن است که این فرد نباید جهتش را تغییر دهد یا به سمت مکان اولیه اش باز گردد.

سرعت یک کمیت برداری است. بدین ترتیب سرعت جهت دار است. در محاسبه سرعت یک متحرک، باید جهت حرکت را در نظر گرفت. کافی نیست که بگوییم سرعت حرکت جسمی 55 متر برثانیه است. توصیف کامل سرعت جسم باید اطلاعات مربوط به جهت حرکت را شامل شود. برای مثال باید گفت سرعت حرکت جسمی 55 مایل بر ساعت، به سمت شرق است.

این موضوع یکی از تفاوت های اساسی تندی و سرعت است. تندی یک کمیت نرده ای است و جهت را در نظر نمی گیرد؛ سرعت یک کمیت برداری و جهت دار است.

به سادگی می توان جهت بردار سرعت را تعیین نمود. جهت بردار سرعت همان جهت حرکت جسم است.

اهمیتی ندارد که سرعت جسم زیاد می شود یا کم. اگر جسمی به طرف راست حرکت کند، بردار سرعت هم در جهت راست است. اگر جسمی به سمت پایین حرکت کند، بردار سرعت هم در جهت پایین است.

بنابراین هواپیمایی که با تندی 500 مایل بر ساعت به طرف غرب در حرکت است، سرعتش برابر است با 500 مایل بر ساعت، غرب. به یاد داشته باشید که تندی جهت ندارد (نرده ای است) و سرعت در هر لحظه، تندی جهت دار است.

وقتی جسمی حرکت می کند، معمولاً تندی اش تغییر می کند. برای مثال در راه مدرسه تندی شما بارها تغییر می کند.

تندی و سرعت

حتی اگر سرعت سنج عدد ثابتی را نشان دهد عقربه دائماً بالا و پایین می رود تا توقف، شروع حرکت، افزایش سرعت و کاهش سرعت را نشان دهد. ممکن است در یک لحظه ماشین با تندی mi/h 50 حرکت کند و در لحظه ای دیگر بایستد (یعنی mi/h 0). با این حال ممکن است تندی متوسط در طول حرکت mi/h 32  باشد. تندی متوسط در طول حرکت برابر است با میانگین تمام مقادیری که سرعت سنج نشان می دهد. اگر بتوان مقادیر سرعت سنج را در بازه های یک ثانیه ای ( یا 1/0 ثانیه ای یا ...) جمع کرد و سپس میانگین گرفت، می توان تندی متوسط را تعیین نمود. اما این کار زمان زیادی لازم دارد. و خوشبختانه روش ساده و کوتاهی وجود دارد. بخوانید.

مرکزیادگیری سایت تبیان - تهیه: بهاره امینی

تنظیم: سمیرا بادامستانی