تبیان، دستیار زندگی

تربیت دینی در روزهای بحرانی

دوره نوجوانی دوره شکل‌گیری اعتقادات است و در این سنین، نوجوان با کنجکاوی و خواست درونی، به دنبال دست یافتن به هویت ایدئولوژیک (عقیدتی) است به نحوی که بتواند در پرتو آن به «فلسفه زندگی » روشنی دست یابد.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
نوجوانی

سوال‌های زیادی که در این دوران در ارتباط با مسائل فکری و اعتقادی برای نوجوان مطرح می شود و او در پی یافتن پاسخ این پرسش ها به جستجو می پردازد؛ همه برخاسته از این انگیزه درونی است.

 

تحقیقات علمی نشان می دهد که نوجوانان با پشت سر نهادن دوران کودکی در همه آنچه که از قبل و با خوش بینی کامل از خانواده آموخته اند، دست خوش شک و تردید می شوند. آنها با دست یافتن به رشد فکری، قدرت تفکر در مسائل و موضوعات اساس زندگی خود را پیدا می کنند و برای رسیدن به یک نظام فکری و عقیدتی که بتواند پاسخ گوی نیازهای فکری و عاطفی آن ها باشد، تلاش می کنند. از سوی دیگر در دوران بلوغ همزمان با بیدار شدن سایر غرایز و نیازهای روانی، وجدان دینی و اخلاقی نیز در درون نوجوان بیدار و فعّال می شود و او را به تفکر درباره معنویات و حقایق دینی وامی دارد. به همین علّت، یکی از نیازهای اصیل نوجوانان در این سنین، نیازها و انگیزه های دینی و الهی آنهاست.

خانواده نباید فرزندان خود را در حلّ و فصل مسائل فکری و یافتن پاسخ به پرسش های اساسی تنها بگذارند، بلکه باید به روش منطقی آن ها را در حل مسائل خود یاری رسانند


دوره نوجوانی دوره شکل گیری اعتقادات است.

و در این سنین، نوجوان با کنجکاوی و خواست درونی، به دنبال دست یافتن به هویت ایدئولوژیک (عقیدتی) است به نحوی که بتواند در پرتو آن به «فلسفه زندگی » روشنی دست یابد. سوال های زیادی که در این دوران در ارتباط با مسائل فکری و اعتقادی برای نوجوان مطرح می شود و او در پی یافتن پاسخ این پرسش ها به جستجو می پردازد؛ همه برخاسته از این انگیزه درونی است.

شکل گیری اعتقادات

در این جا لازم است یادآوری کنیم که خانواده نباید فرزندان خود را در حلّ و فصل مسائل فکری و یافتن پاسخ به پرسش های اساسی تنها بگذارند، بلکه باید به روش منطقی آن ها را در حل مسائل خود یاری رسانند. اگر پدر و مادر خود اهل مطالعه هستند، با معرفی کتاب های مناسب و بحث و گفتگو با او، ذهنش را نسبت به مسائل روشن سازند؛ و اگر والدین آمادگی و توانایی کافی برای این کار ندارند، بهتر است فرزند نوجوان خود را با کسی که مورد اعتماد و آشنا با مسائل فکری و اعتقادی است، مرتبط سازند تا پاسخ پرسش های خود را از این فرد دریافت دارد. معلمان و مربیان مدرسه‌ای که فرزند شما در آن به تحصیل مشغول است معمولاً مناسب ترین افراد برای انجام این کارند.

نکته ای که در این جا باید به آن تاکید شود این است که در بحث و گفتگوی با نوجوان نباید مسائلی را که فراتر از سطح درک و فهم اوست مطرح کرد که این کار به ایجاد اغتشاش فکری در او منتهی خواهد شد و مشکلی را حل نخواهد کرد. توجه به ویژگی ها و مقتضیات مختلف مراحل گوناگون رشد ایجاد می کند که ما در هر مرحله ای متناسب با قدرت درک و فهم آن مرحله با نوجوان به بحث و گفتگو بپردازیم و به تدریج و آرام آرام او را با مسائل بالاتر آشنا سازیم.

دست یافتن به ایمان دینی، نوجوان را در رسیدن به آرامش روانی که از نیازها و ضرورت های این دوران است، کمک می کند و اضطراب های او را فرو می نشاند


در هر حال، شرایط خاصّی که نوجوان در آن قرار دارد اقتضا می کند که به تربیت اعتقادی و دینی او اهمیت بیشتری داده شود تا او بتواند از بلاتکلیفی، ابهام و سردرگمی دوران نوجوانی نجات یافته فلسفه روشنی برای زندگی خود پیدا کند.

دین، به عنوان نظامی همه جانبه، فلسفه روشنی برای زندگی ارائه می‌کند. در این نظام می‌توان پاسخ همه سوال های اساسی را یافت و به جهت گیری مشخصی در ارتباط با نیازهای عاطفی- که در دوره جوانی از عمق و گستردگی بی نظیری برخوردارند- دست یافت.

نوجوان

علاوه بر آن، دست یافتن به ایمان دینی، نوجوان را در رسیدن به آرامش روانی که از نیازها و ضرورت های این دوران است، کمک می کند و اضطراب های او را فرو می نشاند. این آرامش به چند دلیل به وجود می آید؛ اول این که جوان- هم چنانکه در بالا گفته شد- از حالت بلا تکلیفی و سردرگمی خارج شده خط سیر فکری و عملی روشنی می یابد؛ دوم این که اعتقاد به خدا افق دید او را از سطح این دنیای مادی فرارت می برد و نا کامی در زمینه های مادّی و دست نیافتن به همه خواسته های خود با وجود کمبودهای احتمالی، او را از پا در نمی آورد و گرفتار یاس و ناآرامی نمی شود؛ سوم این که نیاز انسان به توجه به خدا و داشتن ارتباط قلبی با او نیازی فطری است که اگر برآورده نشود، انسان را با ناآرامی پنهان و آشکار روبرو می سازد؛ در توجه به خدا آدمی به آرامش آمیخته با رضایت و خشنودی می رسد و از قید اضطراب های درونی می دهد. هر کس به فراخور حال خود می‌تواند این حقیقت را تجربه کند.

نوجوانانی که اهل نماز هستند در صورتی که لغزش هایی داشته باشند، با اتکا به این ارتباط پیوسته و منظم، راحت تر می‌توانند از لغزش های خود برگردند و خود را پاک سازند؛ از این رو نباید از نقش اساسی نماز در تربیت کودکان و نوجوانان غفلت کرد


قرآن کریم آرامش واقعی را تنها در توجّه به خدا معرّفی می کند و فراموش کردن او را موجب سختی و تنگی زندگی می داند. از این جا می‌توان دریافت که آدمی چنان آفریده شده است که جز در سایه ارتباط با خدا به آرامش قلبی و طمانینه باطنی نمی‌رسد.

با توجه به اهمیت آرامش روحی در سنین بحرانی بلوغ، می‌توان به اهمیتی که تربیت دینی در دوره نوجوانی دارد پی برد. متاسفانه برخی خانواده‌ها نمی‌دانند که تقویت ایمان نوجوان تا چه اندازه‌ای خانواده را در تربیت او یاری می‌رساند و از مشکلات این دوران پرشور و شرّ می‌کاهد.

 

در این جا باید به نقش منحصر به فرد نماز اشاره کنیم. نماز ارتباط قلبی انسان با خداست و نقشی بسیار سازنده در تربیت روحی و اخلاقی انسان دارد. کسانی که با نماز آشنا هستند به پایگاه روحی و معنوی با ارزشی دسترسی دارند. نوجوانان به این پناهگاه معنوی بیشتر نیازمندند. نوجوانانی که اهل نماز هستند در صورتی که لغزش هایی داشته باشند، با اتکا به این ارتباط پیوسته و منظم، راحت تر می‌توانند از لغزش های خود برگردند و خود را پاک سازند؛ از این رو نباید از نقش اساسی نماز در تربیت کودکان و نوجوانان غفلت کرد.


 

منبع : کتاب رفتار والدین با فرزندان

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.