برنامه پیشنهادی برای ایام نوروز !
برای داشتن روزها وایامی پر بار سرشار از شادی و نشاط ومفقیت ، همیشه داشتن یک برنامه منظم ومنسجم می تواند براین موفقیت ها وپیروزی ها بیافزاید. ایام عید نیز از این قائده مستثنی نبوده و اگر خواهان داشتن ایامی شیرین وپرباری هستیم ، خوب است که در ابتدای سال نو برنامه ای را برای ادامه زندگی خویش قرار دهیم .
برای بهره برداری به شکل زیبا و عالی از اوقات فراغت ، لازم است برنامه ای در راستای اهداف خویش ریخته و از ویژگی های برنامه ی صحیح اطلاع داشته باشیم تا بتوانیم طبق آن برنامه ای را وضع نماییم ؛
یک برنامه خوب باید:
1. متناسب با روحیات فردباشد، 2. سطح دانش و معرفت فردرا بالا ببرد. 3. نشاط آور و شادی بخش باشد. 4. از نظر اقتصادی با صرفه باشد. حال با توجه به مطالب فوق، برنامه هایی را از باب پیشنهاد جهت پر کردن اوقات فراغت بیان می نماییم :
- مطالعه کتاب ها و مجلات مفید و آموزنده
این که چه کتاب هایی برای شما مفید است، بستگی به علاقه و نیازهای افراد دارد. اگرافرادبخشی از اوقات فراغت روزانه خودرا به طور منظم به مطالعه اختصاص دهند نه تنها سطح دانش و معلومات خود را بالا می برند، بلکه موجب خشنودی خداوند و اهل بیت(ع) را هم فراهم می کنند. امام صادق(ع) در حدیثی می فرماید: «دوست ندارم جوانی از شما را ببینم، مگر آن که روز او به یکی از دو حالت آغاز شود، یا عالم و دانشمند باشد، یا فراگیرنده علم . »(بحارالأنوار، ج 1، ص 170.)
- صله رحم و پذیرایی از میهمان
یکی از سرگرمی های خوب و سازنده شرکت در مهمانی ها و پذیرایی از مهمان است، به شرطی که ؛
اولاًهدف رضای خدا باشد و از چشم و همچشمی به دور باشد.
ثانیاً، خسته کننده و بیش از حد نباشد.
ثالثاً، با افراد و خانواده های مؤمن و با ادب رفت و آمد کنیم.
امام حسن عسكری (ع ) می فرماید:« لیس منا من لم یحاسب نفسه فی كل یوم ان عمل خیرا، استزاد و ان عمل سوئا استغفرالله ؛ از ما نیست كسی كه در شبانه روز لااقل یك بار محاسبه نفس نداشته باشد، اگر عمل خوبی از او سرزده از خدا بخواهد كه توفیق او را زیاد كند و اگر عمل بدی سر زده، از خداوند طلب بخشش نماید»
- تفریح و شادی
یکی از نیازهای مهم انسان تفریح و شادی است. تفریحاتی مثل رفتن به پیک نیک، تماشای فیلم و تئاتر، رفتن به کنار دریا و مانند آن نیز مفید و مورد سفارش اسلام واقع شده است .
یکی از لذت بخش ترین تفریحات سالم، مسافرت است. قرآن مردم را به گردش در زمین فرمان داده تا از طریق آن، با وضع گذشتگان آشنا شوند و علل انحراف و انحطاط جوامع را به خوبی دریابند و به هدف زندگی پی ببرند. 5
گردش، چون جاری شدن آب است که از آلودگی و فساد آن مانع می شود؛ ولی سکون و در جاماندن، موجب آلودگی است؛ البته همان طور که ذکر شد، سیر و سفر و مطالعه در طبیعت یا دفتر تکوین، علاوه بر جنبة تفریحى، آثار تربیتی و معرفتی کم نظیری نیز دارد؛ تا جایی که خلقت آسمان ها و زمین، شب و روز، ماه و خورشید و...، نشانه هایی از علم و قدرت و حکمت خداوند می‌باشند.
شاید بر همین اساس، امام کاظمعلیه السلام ما را به تنظیم اوقات و چگونگی تأمین نیازهای انسان سفارش میکند و می فرماید: اوقات خودتان را به چهار بخش تقسیم کنید: « بخشی را به ارتباط با خداوند متعال و راز و نیاز با او و بخشی دیگر را به کار و تلاش و تحصیل علم و آنچه به معاش و زندگی مربوط است، اختصاص دهید؛ بخش سوم را به معاشرت با دوستان و افراد مورد اعتماد که عیوب و زشتیهای رفتاری و اخلاقیتان را به شما معرفی می کنند و در باطن از روی اخلاص به شما علاقهمندند بپردازید و بخشی را نیز برای لذتهای حلال و استراحت و تفریح خالی نگه دارید؛ زیرا در پرتو همین ساعات و اوقات تفریح و استراحت می توانید به خوبی در سه بخش دیگر موفق باشید و حق آنها را بگزارید.»(تحف العقول ،صفحه 433)
- در این ایام که فرصت بیشتری در اختیار داریم ، چه خوب است که به محاسبه اعمال خود قدم بگذاریم ، «حَاسِبُوا أَنفُسَکُم قَبلَ أَن تُحَاسِبُوا وَزِنُوا قَبلَ أَن تُوزَنُوا وَ تَجهَزُوا لِلعَرض الاَکبَر. پیش از آن که به حساب شما برسند، خود را محاسبه کنید و قبل از آن که شما را بسنجند خویش را بسنجید.»
هر روز بعد از نمازهایمان مقداری با خود خلوت كنیم و با یاد آورى سوره شریفه «وَ الْعَصْرِ اِنَّ الاِْنْسانَ لَفى خُسْر» نفس خویش را مورد خطاب قرار داده و بگوییم: «ارزنده ترین سرمایه من، عمر من است که تنها سرمایه رسیدن به حیات ابدی و سعادت جاوید است، ضایع کردن و صرف کردن آن در نافرمانی خدا و ارتکاب جرم و گناه مرا دچار خسارتی بزرگ خواهد كرد. مگر این كه كالایى از آن گرانبهاتر به دست آورم، كالایى كه در همان سوره در ادامه آیات آمده است: «اِلاَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الْصّالِحاتِ وَ تَواصَوا بِالْحَقِّ وَ تَواصَوا بِالصَّبْرِ; مگر كسانى كه ایمان آورده و اعمال صالح انجام داده اند، و یكدیگر را به حق سفارش كرده و یكدیگر را به شكیبائى و استقامت توصیه نموده اند!»
نکند خسارت دیده و حسرت زده با پیک مرگ رو به رو شویم و در آخرت از زیان كاران باشیم !
دوری از محاسبه نفس ، دوری از اهل بیت می باشد!
امام حسن عسكری (ع ) می فرماید:« لیس منا من لم یحاسب نفسه فی كل یوم ان عمل خیرا، استزاد و ان عمل سوئا استغفرالله ؛ از ما نیست كسی كه در شبانه روز لااقل یك بار محاسبه نفس نداشته باشد، اگر عمل خوبی از او سرزده از خدا بخواهد كه توفیق او را زیاد كند و اگر عمل بدی سر زده، از خداوند طلب بخشش نماید.»
منظور از محاسبه این است که هر کس در پایان هر روز یا حداقل هرهفته و ماه و سال کارهای خود را حسابرسی کند و عملکرد خود را در مورد خوبی ها و بدی ها و طاعت و نافرمانی را دقیقا محاسبه کند و همانند تاجری دقیق که در پایان روز یا هفته و ماه و سال، حساب های تجاری خود را بررسی می کند و سود زیان خویش را مورد مطالعه قرار می دهد، به یک محاسبه الهی و معنوی دست زند و همین دقت و موشکافی را در مورد اعمال و رفتارش اعمال نماید. اگر اعمالش نیک و خداپسند باشد خدا را شکر کند و دوام آن را از خداوند بخواهد و اگر گناه و خلافی از او سرزده از خدا طلب آمرزش کند و از استمرار آن جلوگیری کند و در جبران آن و محو آثارش بکوشد. در واقع اگر بعد از مرگ و در عالم قیامت به حساب ما رسیدگی کنند و همه افکار و حرکت و سکون و گفتار و سکوت ما را مورد محاسبه قرار دهند کار از کار گذشته و فرصتی برای جبران خطاها و زمانی برای پاک کردن گناهان و استغفار باقی نمانده است، ولی اگر در همین دنیا خود قاضی پرونده خود باشیم و به اعمال خود رسیدگی کنیم در صورت ناروا بودن اعمال و زشت بودن رفتارمان می توانیم در صدد جبران برآئیم و پیش از فرا رسیدن مرگ و بسته شدن پرونده اعمال، زشتی ها و گناهان را با آب توبه و انابه از دفتر کردار مان بزداییم و با اعمال صالح و خداپسند، گناهان را به حسنات و نیکی ها تبدیل نماییم.
چه ایامی بهتر از ایام تعطیلات که انسان فرصت و فراغ بیشتری برای انجام چنین کاری دارد .
- در این ایام به آداب و اعمالی که خواسته وناخواسته از ما فوت شده ، بپردازیم ؛ نمازهای قضایمان را به جا آوریم ، اگر دلی را شکسته ایم ،صاحب آن را از خود راضی و خشنود سازیم و هزاران کار دیگری که هر انسانی با اندکی تأمل به آن پی خواهد برد .
- در این ایام به تمرین مستحبات برای ملکه شدن در وجودمان بپردازیم و نکات اخلاقی و عبادی را در خود تقویت کنیم .
- اگر تا الان در وقت بجا آوردن نمازهایمان سهل انگاری می کردیم ، تصمیم بگیریم که در سال جدید در بجا آوردن آنان در اوقات خود ، مصمم تر عمل نماییم.
- اگر تا کنون از آیات نورانی قرآن فاصله داشته ایم ، بین خود و آیات آشتی برقرار کرده و خود را با آنان پیوند دهیم .
- سعی کنیم در این تعطیلات به خواندن نماز شب اهتمام بیشتری داشته و خواندن این مستحب مؤکّد را در خود شکوفا سازیم .
به امید آنکه ایام خوش و پرباری را سپری نماییم و بعد از تعطیلات جایی برای پشیمانی از عملکرد گذشته مان نداشته باشیم .
فرآوری: زهرا اجلال
بخش دین تبیان
