اتاق های فكری و سیاست خاورمیانه ای اوباما اتاق فكرهای آمریكا با تصریح موفقیت های گذشته مانند؛ هدایت گری آمریكا در مسائل جهانی با تشكیل ناتو بعد از جنگ جهانی دوم، استقبال از فروپاشی شوروی و تنش زدایی با چین و روسیه، سیاست واشنگتن برای هدایت گری قیام مردمی در جهان عرب را سردرگم عنوان كردند.
شورای روابط خارجی آمریكا به عنوان بزرگترین اطاق فكر و جایی كه نیروهای لازم برای حوزه سیاست خارجی در این كشور را تامین می كند با نهادها و نهادهای دیگری كه كاركرد نسبتا مشابهی دارند موضوعات اخیر منطقه بخصوص انقلاب های مردمی را مورد بررسی قرار داده اند.
رابرت دانین Robert Danin كارمند سابق وازرت خارجه آمریكا و از تحلیلگران شورای روابط خارجی این كشور هم معتقد است در حالی كه قذافی هنوز در مقابل ناآرامی ها مقاومت می كند، اگر وی برود، این كشور همچنان فاقد عناصر لازم برای انتقال نرم و صلح آمیز قدرت است.
شورای روابط خارجی آمریكا در مطلبی به تاریخ 28 فوریه 2011 درباره تحولات خاورمیانه نوشت: بعداز تحریم های سازمان ملل علیه معمر قذافی در اواخر هفته گذشته، كشورهای غربی در حال به حركت درآمدن علیه قذافی دیكتاتور لیبی هستند. فرانسه از اقدام دو هواپیمای حامل كمك برای بنغازی خبر داد. اتحادیه اروپا هم در حال تنظیم تحریم هایی شامل ممنوعیت فروش تجهیزات، محدودیت سفر و توقیف اموال برای مقامات لیبی است. هیلاری كلینتون وزیر خارجه آمریكا نیز قرار است در مذاكرات شورای حقوق بشر در ژنو، اوضاع لیبی را بررسی كند. در حالی كه شورشیان بیشتر شرق لیبی را در كنترل دارند، مقامات وفادار به قذافی در گفتگو با رسانه ها، تندروهای اسلامگرا را طراح توطئه برای سرنگونی قذافی اعلام كرده اند. آژانس بین المللی انرژی اعلام كرده بحران لیبی و افزایش قیمت ها می تواند بهبود اوضاع اقتصادی اتحادیه اروپا را مورد تهدید قرار دهد. نفت در دو سال گذشته با بالاترین قیمت خرید و فروش شده است.
فرید زكریا تحلیلگر مسائل سیاسی آمریكا در مطلبی در واشنگتن پست نوشت: برای اولین بار در یك هزاره، در مراكش، یمن، عراق و جاهای دیگر خاورمیانه تظاهرات می شود و اعراب تلاش دارند بر سرنوشت خود حاكم شوند. ایهود باراك وزیر جنگ اسرائیل اعلام كرده كه دیگر درباره تغییر در مصر و افتادن این كشور به دست اسلامگرایان نگرانی وجود ندارد.
اگرچه هرج و مرج جهان عرب، بیشتر فلسطینی ها را مبهوت كرده، رشید خالدی، مورخ فلسطینی-آمریكایی خاورمیانه و استاد كرسی ادوارد سعید مطالعات مدرن عرب در دانشگاه كلمبیا معقتد است این تحولات، مذاكرات سازش به رهبری آمریكا را با شكست مواجه كرده و همراه شدن این وضعیت با وتو شدن قطعنامه سازمان ملل علیه شهرك سازی اسرائیل می تواند به معنای پایان گذاشتن بر این مذاكرات ارزیابی شود.
رابرت پولترو Robert H. Pelletreau دستیار سابق وزیر خارجه آمریكا در مطلبی در فصلنامه فارین افرز، ارگان شورای روابط خارجی آمریكا نوشت: خاورمیانه در لحظه های حساسی قرار دارد. هنوز روشن نیست انقلاب چقدر منتشر خواهد شد و چه از آن بیرون خواهد آمد اما زبردستی اوباما در اداره بحران، سیاست خارجی وی را تقویت كرده است. وی به جزئیات بیشتری در باره سیاست اوباما اشاره ای نكرد.
رابرت دانین Robert Danin كارمند سابق وازرت خارجه آمریكا و از تحلیلگران شورای روابط خارجی این كشور هم معتقد است در حالی كه قذافی هنوز در مقابل ناآرامی ها مقاومت می كند، اگر وی برود، این كشور همچنان فاقد عناصر لازم برای انتقال نرم و صلح آمیز قدرت است.
مجله آمریكایی فارین پالیسی هم مسائل منطقه را مورد بررسی قرار داد و در مطلبی درباره این باره نوشت:
همچنان كه بهار عربی، جهان یخ زده اعراب را می شكند، آمریكا دوران دشواری را برای پیدا كردن مسیر خود در این اوضاع طی می كند. تظاهرات های جهان عرب در حال تبدیل شدن به یك هنجار جدید هستند. هدایت كردن جهانی با دموكراسی های در حال ظهور و دیكتاتورهای در حال سقوط برای واشنگتن سخت خواهد بود. خاورمیانه جدید تضاد موجود بین علایق، ارزش ها و سیاست های آمریكا را خواهد افزود.
دوستان مستبد عرب آمریكا معتقدند آمریكا در حق آنها مهربان نبوده و واشنگتن قابل اعتماد نیست. دموكراسی های عربی هم از همین نامهربانی گلایه دارند و ایالات متحده را حامی خود نمی دانند. سعودی ها و اسرائیلی ها می گویند شما كنار رفتن یك دوست(حسنی مبارك) را تسهیل كردید، شما به اندازه كافی درباره بحرین، یمن یا لیبی سخت گیر نیستید. باید گفت آمریكایی ها در حوادث اخیر در حاشیه ایستاده اند. آنها درباره تحولات خاورمیانه، بدترین موضع یعنی دوستی ضعیف و دشمنان ضعیف تر را در پیش گرفتند. چنین ضربه ای به سیاست خارجی آمریكا قابل قبول نیست. فرض چنین سیاست خارجی ای داشتن درجه ای از كنترل روی حوادث و حفظ یكپارچگی سیاست آمریكا است، موضوعی كه قبل از این سابقه ندارد. در مقابل، دولت باراك اوباما جایی خوب عمل كرده و جای دیگری بد عمل كرده است. در بازی كه اوباما انجام می دهد درباره مصر زیاده گویی می كند اما به اندازه كافی از لیبی نمی گوید. چالشی كه اكنون آمریكا با آن روبروست چگونگی به رسمیت شناختن جنبش های دموكراتیك اصلاح طلبی است كه سعی در تغییر رژیم دارند در حالی كه آمریكا هنوز در آنجاها دوستان و منافعی دارد.
چنین ماموریتی غیرممكن به نظر می رسد و با چالش های گذشته ای كه واشنگتن با آنها مواجه شده فرق می كند. در گذشته، آمریكا واقعا در لحظات بحرانی به تغییر جهان كمك كرد و در اروپای بعد از جنگ با دكترین ترومن و طرح مارشال و ناتو، در دهه 1970 با تنش زدایی با روسیه و بازكردن آغوش به روی چین و در اوخر دهه 1980 با پاسخ هوشمندانه به انحلال شوروی نشان داد كه سیاست آمریكا همواره فعالانه و پویا، هدایت گر و راهبردی بوده است.
بررسی كلیت تحلیل های انجام شده در اتاق های فكری آمریكا نشان می دهد كه بر سر اتخاذ یك سیاست روشن در خاورمیانه اتفاق نظر جدی وجود نداشته و نوعی سردرگمی وجود دارد.
بخش سیاست تبیان
منبع:باشگاه اندیشه
