تبیان، دستیار زندگی
شاید در سفرهای نوروزی امسال به استان‌های گوناگون، این افتخار را داشته باشید در یك مجلس عروسی محلی ـ كه برگزاركنندگانش هنوز اجازه نداده‌اند غبار زمان، آداب و رسوم كهن شان را محو كند ـ شركت كنید
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

مهمان ناخوانده باشید!

عروسی


اگر خیلی خوش اقبال باشید، شاید در سفرهای نوروزی امسال به استان‌های گوناگون، این افتخار را داشته باشید در یك مجلس عروسی محلی ـ كه برگزاركنندگانش هنوز اجازه نداده‌اند غبار زمان، آداب و رسوم كهن شان را محو كند ـ شركت كنید در این صورت مطمئن باشید كه این جشن، خاطره انگیزترین جشن زندگی تان می‌شود؛ جشنی كه به احتمال قوی، پیش از آن هرگز مانندش را ندیده‌اید. بنابراین اگر به این شهرها سفر می کنید، گوش به زنگ باشید تا هرجا صدای جشن و پایکوبی شنیدید، لااقل به عنوان یک تماشاچی در کنار مراسم حضور پیدا کنید. مطمئنا اهالی این شهرها آنقدر مهمان نواز هستند که شما را به جشنشان دعوت کنند.

دخترك كاسه به سر

اگر شب چهارشنبه سوری در یكی از روستاهای آذربایجان شرقی باشید و ببینید از بام خانه‌ای، شالی زیبا آویزان است چه فكری می‌كنید؟ به شال دست نزنید! این شال، متعلق به عروسی است كه روی پشت بام پنهان شده و چشم انتظار هدیه‌هایی است که خانواده داماد به آن شال گره می زنند.

نوای دل انگیز عاشیق‌ها هم بخش غیرقابل حذف عروسی آذری‌هاست. آذری های اصیل هنوز هم به رسم قدیم در پایان جشن روی سر عروسی كاسه‌ای می‌گذارند و مهمانان به رسم هدیه داخل آن پول می‌اندازند. امكان دارد یكی از همراهان عروس در زمانی مناسب این كاسه را بر دارد و فرار كند در این صورت بقیه باید او را بگیرند و به او مژدگانی بدهند تا راضی شود و كاسه پر پول را پس بدهد.

در عروسی آذری‌ها و كردهای روستاهای آذربایجان غربی برادر داماد باید شالی سرخ را سه بار از بالای سر یا زیر پاهای عروس رد كند و بعد آن را دور كمر عروس گره بزند و برایش آرزوی هفت پسر قد و نیم قد و یك دختر كند! گاهی هم لای همین شال پولی به رسم هدیه گذاشته می‌شود.

عروسی

سر جهازی

سال‌ها پیش وقتی در لرستان عروسی بود صدای ساز و دهل و كمانچه و ضرب تا هفت شبانه روز به گوش می‌رسید و مردانی دستمال به دست رقص‌های دو پا، سه پا و شونه شكی می‌كردند، این مراسم با گذشت زمان به 3 شبانه‌روز و هم‌اكنون در بیشتر خانواده‌های لر، به یك شب رسیده است.

داماد یك روز پیش از عروسی باید اجناسی مانند قند و برنج و چای و چند راس گوسفند را كه معمولا دور گردن‌شان پارچه‌های رنگی بسته اند با گروهی از نوازندگان راهی خانه عروس كند. صبح روز عروسی هم به خانه پدر زن بروند و دستش را به نشانه ادای احترام ببوسند. در عوض صبح روز عروسی خانواده عروس هم یك سینی بزرگ حاوی كله قند، شاخه نبات، لباس و مقداری پول به خانه داماد می فرستند.

در عشایر لرستان خانواده عروس از ترس دلتنگ شدن دخترك شان، یكی از آشناها را همراه او به عنوان سرجهازی می‌فرستند و خانواده داماد باید به او هدایایی تقدیم كنند. اصطلاح سرجهازی بودن هم از همین ماجرا گرفته شده است.

عروسی

نارنج به دست

عروسی در گیلان بر پایه اتحاد است و خانواده عروس و داماد برای اثبات این همبستگی بیشتر كارهای عروسی را از فراهم كردن هیمه برای برپایی آتش تا پاك كردن برنج و سبزی عروسی با هم انجام می‌دهند. در مراسم حنابندان داماد باید یك سیب سرخ یا نارنج را به عنوان نمادی از بركت یا تكه‌ای قند را به عنوان نمادی از شیرینی زندگی به سوی عروس پرتاب كند و عروس در طول مراسم ازدواج، نهالی را به نشانه صفا و صمیمیت و زایش در زندگی مشترك از خانه پدر به خانه همسرش می‌برد تا با هم در باغچه بكارند.

سیب سرخ را بگیر

یكی از رسوم ازدواج قزوینی ها آستانه بوسی است كه طی آن داماد و دو ساقدوش به خانه عروس می‌روند اما در آستانه در می‌مانند تا زمانی كه خانواده عروس گوسفندی جلوی پایشان قربانی كنند و سپس داماد برای ادای احترام چارچوب در را می‌بوسد.

در مراسم عروسی، داماد سیبی سرخ را پرتاب می‌كند و قزوینی‌ها معتقدند هركس آن را بگیرد بختش برای ازدواج بعدی بیشتر است. داماد قزوینی‌ها گاهی باید از پشت بام هم، روی سر عروس شكلات و پول بریزد و عروس نیز پیش از ورود به خانه داماد، ظرفی چینی را می‌شكند و مادرشوهرش به او عسل و روغن طبیعی می‌دهد تا نشان دهد كه قرار است در كنار عروسش سال‌ها در صلح زندگی كنند.

عروسی

شست پای گره خورده!

دختری كه عروس بوشهری‌ها می‌شود پس از برگزاری عقد، باید تا مدتی از چشم داماد پنهان شود و پس از چند بار كه داماد به هوای دیدار او به خانه اش سر زد، خودش را نشان دهد. البته دختر خانم پیش از مراسم عروسی تن‌پوش‌هایی از جنس ابریشم و ظروفی پر از شیرینی از سوی خانواده داماد دریافت می‌كند و روز پیش از مراسم هم ظرف‌هایی پر از شیرینی از طرف خانواده داماد به خانه‌اش فرستاده می‌شود و همراه آنها، نوازندگانی مهمان خانه عروس می‌شوند و به یمن ازدواجش می‌نوازند.

بوشهری ها پیش از عروسی شست پای عروس و داماد را با نخ یا پارچه‌ای رنگی به هم گره می زنند تا نشانه ای از پایبندی آنها به هم و زندگی طولانی مدتشان در کنار یکدیگر باشد!

جام گلاب كنار حجله

در عروسی شیرازی ها، خانواده داماد آیینه‌ای بزرگ را مقابل صورت عروس می‌گیرند و آرام آرام به سمت خانه داماد حركت می‌كنند. پس از مراسم یكی از بزرگان خانواده آنها را دست به دست هم می‌دهد. كسی كه عروس و داماد را دست به دست می‌دهد باید مراقب باشد كه دست داماد حتما روی دست عروس قرار بگیرد.

جام گلاب، برای این است كه عروس و داماد انگشت‌های كوچك‌شان را داخل آن بشویند و هركدام چند سكه در آن بیندازند. این گلاب پس از پایان مراسم عروسی، پای درختی سبز ریخته می‌شود.

هر قدم یك هدیه

در شب پیش از عروسی سیستان و بلوچستانی‌ها آشنایان عروس درهای خانه را می‌بندند تا به ظاهر نگذارند خانواده داماد، عروس را زودتر از موعد با خود ببرند. خانواده داماد هم در این مراسم با خواندن شعرهایی چشم روشنی‌هایی را كه برای عروس شان آورده‌اند به رخ می‌كشند و اصرار می‌كنند دخترك را با خود ببرند و خانواده عروس به زبان شعر پاسخ می‌دهند كه برآوردن این خواسته ممكن نیست. اما وقتی خانواده داماد، نام پسرشان را بر زبان می‌آورند، خانواده عروس در را باز می‌كنند و به این ترتیب داماد وارد خانه می‌شود.

در مراسم عروسی آن ها، داماد هم باید حنا بگذارد وشب پیش از عروسی را در خانه پدرزن بگذراند تا از صبح مهمان‌ها بیایند و مراسم آغاز شود. زیباترین بخش عروسی، مراسم عروس كشان است كه در آن پدر عروس یا برادر بزرگترش او را به رفتن ترغیب می‌كند و عروس مسیری را به سمت خانه جدید طی می‌كند كه در طول آن هدیه‌هایش چیده شده اند.

الهام مرادی

بخش گردشگری تبیان


برگرفته از جام جم، ایران