روایتی از فعالیت هسته ای در سال 89

طرح ملی گداخت از جمله اقداماتی بود كه در سال جاری با جدیت در كشور دنبال شد و فاز علمی آن در فصل دوم سال آغاز گردید. ایران همچنین به طراحی توكامك جدیدی نیز اقدام كرد. در واقع توكامك دستگاه پیشرفته‌ای است كه برای به‌دست آوردن شرایط جوش هسته‌یی تولید شده كه نیازمند فناوری بالایی است. همكاری های ایران با آژانس نیز برای تدوام بازرسی ها ادامه یافت اما ایران با عملكرد نامطلوب برخی بازرسان مواجه شد. این بازرسان به جای اینكه اطلاعات را در اختیار آژانس قرار دهند این اطلاعات را به كشورهای ثالث و از جمله به آمریكا منتقل می كردند كه این مساله موجبات اعتراض این را فارهم آورد. البته در سال 1388 نیز ایران به این مساله اعتراض كرد و مانع از ورود 38 بازرس به كشورمان شد. از آن پس ایران تصمیم گرفت بر اساس ان. پی. تی از حق خود در مورد بررسی سوابق و شرایط بازرسان استفاده كند. در نتیجه این اقدام  دو بازرس از فهرست بازرس‌های معرفی شده از سوی آژانس حذف شدند قرار شد كه آژانس دو بازرس دیگر را به جای آنها معرفی كند.

فرایند فعالیت های هسته یی ایران منتظر تحولی بود كه بیش از 30 سال برای آن وقت، انرژی و پول صرف شده بود. این تحول چیزی جز سوخت گذاری در قلب راكتور بوشهر نبود كه در آخرین ماه تابستان 1389 با حضور مقامات روس تحقق یافت. سوخت در ایمنی كامل در قلب راكتور قرار گرفت و مورد استقبال مردم نیز واقع شد. در حاشیه عملیات سوخت‌گذاری نیروگاه بوشهر نیز 3 تفاهم‌نامه همكاری در حوزه هسته‌یی میان ایران و روسیه به امضا رسید. بر این اساس تفاهم‌نامه گواهی میان كارفرما و پیمانكار در مورد اعلام نیروگاه بوشهر به عنوان یك نیروگاه اتمی از زمان انتقال سوخت به ساختمان رآكتور و شروع راه‌اندازی امضا شد. همچنین تصمیم به بررسی برای تشكیل یك شركت مشترك جهت همكاری در زمینه نیروگاه‌های هسته‌یی از جمله بهره‌برداری مطمئن طرفین از نیروگاه بوشهر تفاهم‌نامه دومی بود كه میان شركت‌های ایران و روس امضا به امضا رسید. همچنین تفاهم در مورد برخی اقداماتی كه تا زمان راه‌اندازی نیروگاه باید صورت بگیرد نیز با حضور علی‌اكبر صالحی و سرگئی كرینكو امضا شد.

گزارش دیگری نیز از سوی آمانو در تدوام اقدامات آژانس منتشر شد. در این گزارش آمانو اعلام كرده بود كه ساخت سایت جدید غنی‌سازی ایران مارس ‌2011 آغاز خواهد شد.

در گزارش مدیركل آژانس با اشاره به برنامه ایران برای ساخت تاسیسات جدید غنی‌سازی آمده بود: ایران اعلام كرده است که مکان‌هایی را برای تاسیسات جدید غنی‌سازی انتخاب كرده و این که ساخت یکی از این سایت‌ها حوالی مارس 2011 آغاز خواهد شد، اما اطلاعات مربوطه لازم و دسترسی را برای آژانس طبق موافقت‌نامه پادمان ایران فراهم نكرده است. علی رغم این اعلام آمانو جرات نكرد كه به صراحت اعلام كند ایران از مسیر صلح آمیز منحرف شده است؛ چراكه برهان برای آن نبود و تنها فعالیت‌های صلح آمیز ایران در منظر دید جهانیان قرار داشت. ایران در اواسط سال 1389 نیز كماكان در روند پیشرفت هسته‌یی به سرعت جلو می رفت. تولید‌20رادیوداروی جدید، پایان طراحی مفهومی رآكتور جدید‌20مگاواتی، ساخت سامانه پرتودهی تجهیزات پزشكی وغذایی و نمایش رادیوداروهای تولیدی رآكتور تهران برای نخستین بار از جمله این دستاوردها بود. این پیشرفت ها هیچ‌كدام به مذاق غربی ها خوش نیامد و رژیم صهیونیستی مامور ترور دانشمندان هسته‌یی كشورمان شد. این رژیم با بیان اینكه به این مساله همانند یك راهبرد در برابر فعالیت‌های هسته‌یی ایران می‌نگرد با همكاری آمریكا و انگلستان، اقدام به ترور دانشمند هسته‌یی كشورمان یعنی شهید دكتر شهریاری كرد. سال گذشته نیز این اقدام در خصوص شهید دكتر علی محمدی انجام شده بود. اما از این غافل بودند كه ملتی كه شهادت دارد اسارت ندارد و با قدرت و صلابت اهداف خود را دنبال می كند.

برگزاری اولین آزمون دكتری تخصصی مهندسی هسته‌یی نیز در سال 1389 تحقق یافت. در عرصه بین‌الملل نیز كماكان رایزنی ها ادامه یافت و ایران از 1+5 خواست بدون قید و شرط بر سر میز مذاكره باز گردد. این اقدام مورد توجه قرار گرفت و رایزنی ها برای تعیین میزبان آغاز شد. تركیه از این امر استقبال كرد و پس از رایزنی های فراوان این كشور به عنوان میزبان تعیین شد و مذاكرات بین ایران و نمایندگان 1+5 و اشتون، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا ادامه برگزار شد. مذاكراتی كه به نتیجه نرسید. این نقش میاجی گرانه تركیه سبب شد كه  اردوغان به دلیل تلاش‌ در موضوع هسته‌یی ایران چهره سال از نگاه مخاطبان سی.ان.ان عربی انتخاب شود.

روند تحولات در داخل، فارغ از فضاسازی های غرب ادامه داشت و اولین محصول كیك زرد تولید بندرعباس به سایت هسته‌یی اصفهان وارد شد.

ایران ابتكار عمل دیگری در اعتماد سازی در پیش گرفت كه عملا بار دیگر طرف مقابل را خلع سلاح كرد. سلطانیه، نماینده ایران در آژانس از ارسال دعوت ایران به آژانس، كشورهای عضو آژانس از تاسیسات هسته‌یی نطنز و اراك خبر داد. بار دیگر غرب مساصل شد و بسیاری از كشورها با بهانه های واهی این دعوت را اجابت نكردند.

صالحی نیز بازدید از تاسیسات هسته‌یی ایرا را آخرین اقدام برای اعتمادسازی  عنوان كرد و از آمادگی ایران برای برداشتن هر قدمی در راستای اعتماد متقابل با حفظ حقوق هسته‌یی‌ كشور خبر داد. نمایندگان بسیش از 120 كشور جهان كه شامل نمایندگان تروئیكای نم، گروه 77، اتحادیه عرب و سفرای ونزوئلا و سوریه بودند از این تاسیسات بازدید كردند و آن را مایه افتخار كشورهای در حال توسعه اعلام كردند. در این بین معاون  دبیرشورای عالی امنیت ملی كشورمان  خبر داد كه یک نیروگاه هسته‌یی 360 مگاواتی در منطقه دارخوی طراحی شده است. پیشرفت هسته‌یی كماكان ادامه دارد.

موضوعی كه در سال 1389 رسانه های خبری جهان را تحت‌الشعاع قرار داد، بحث های مربوط به ویروس استاكس نت بود. گفته می شود كه این ویروی توسط ایالات متحده و اسراییل برای از كار انداختن نیروگاه بوشر نوشته شده است. این اقدام خوشبختانه با توان دانشمندان كشورمان در نطفه خفه شد و آسیبی به این نیروگاه وارد نیاورد همانگونه كه مدیر كل آژانس بین‌المللی اترژی اتمی نیز بر این مساله اذعان نمود. در ماه پایانی سال نیز خبری در مورد خروج سوخت از نیروگاه بوشهر مطرح شد كه این مساله نیز به تصریح روس ها امری فنی بوده است و ربطی به این ویروس ندارد.

این سطور تنها نماینگر بخشی از فعالیت‌ها و تلاش های دانشمندان هسته‌یی و مسولان كشور در راستای تحقق خواست‌های ملت ایران در دستیابی به فناوری هسته یی است. این روند نشان می دهد كه ملت و دولت ایران با قدرت و صلابت راه خود برای فتح این قله را می‌پیمایند و از احدی واهمه‌ای ندارند. امید است كه این روند در سال‌های آتی نیز با قوت ادامه یابد.

هاتف پوررشیدی

بخش سیاست تبیان