فضایل اخلاقی
پیرامون ملکات روحی و ارزش های اخلاقی آیت الله فیض(ره) مطالبی آموزنده و دقیق وجود دارد. با توجه به این نکته که آن بزرگوار به فضایل اخلاقی اهمیت بسیار می داد و مطابق نقل بعضی از اهل اطلاع، فرموده بود: «من در درس مرحوم میرزای شیرازی (آیت الله میرزا محمد تقی شیرازی) در سامرّا بیشتر به خاطر کسب اخلاق از محضر او، شرکت می نمودم.»؛ در این جا چند فراز از آنها بیان می شوند:
پس از ورود آیت الله حائری به قم، آیت الله فیض محل اقامت نماز جماعت خود در مسجد بالاسر و صحن بزرگ حرم حضرت معصومه(س)را به ایشان واگذار کرد. یک ماه پس از این واقعه، آیت الله حائری محل نماز خود را به صحن عتیق منتقل کرد، تا آیت الله فیض به جای خود بازگردد و از آقای فیض خواست که به محل اقامت نماز خود در صحن بزرگ و مسجد بالاسر بیاید و به اقامه جماعت خود ادامه دهد. آیت الله فیض نپذیرفت و فرمود: «من به احترام شما، در حرم و صحن، نماز جماعت نمی خوانم.»
در مسجد امام قم، غالباً عصرها نماز جماعت آیت الله فیض با آیت الله العظمی میرزا ابوالقاسم کبیر قمی (وفات یافته سال 1353ه. ق) مصادف می شد. هر یک از آنها که زودتر تشریف می آورند، امامت می کردند و دیگری که دیرتر می آمد، همراه مردم به او اقتدا می کرد و این شیوه گویای تواضع و حسن ظن و تقوای این دو بزرگوار بود.
ایشان به خدمات و امور اجتماعی اهمیت فراوان می داد و با علما و دست اندرکاران، روابط اجتماعی حسنه ای داشت. در ماجرای رهایی آیت الله سید ابوالقاسم کاشانی از زندان و تبعید، و ورود ایشان به قم، در سال 1363ه. ق با همراهان به استقبال ایشان شتافت و آیت الله کاشانی را با تجلیل و احترام به قم وارد کرد.
همچنین هنگامی که عالم بزرگ، آیت الله شیخ کاظم شیرازی(ره) در سال 1366ه. ق وارد قم شد، آیت الله فیض به گرمی از او استقبال کرد. او را به خانه اش برد و علما و مردم در خانه آیت الله فیض از ایشان دیدن کردند.
شخصی یک عدد ساعت، به عنوان هدیه، به محضر ایشان آورد و تقدیم کرد. ایشان آن را پذیرفت و به منشی خود (شیخ علی) داد و فرمود: «این ساعت را نزد اهل خبره ببر و قیمت کن، ببین چقدر می ارزد؟» یکی از فضلا که در آنجا حاضر بود، پرسید: «قیمت کردن ساعتی که به عنوان هدیه آورده اند، برای چیست؟» ایشان در پاسخ فرمود: «باید بدانم که چقدر ارزش دارد تا بفهمم که چقدر باید ممنون آورنده اش باشم!»
ایشان در تسلّط بر نفس و کنترل هوس های نفسانی، ممتاز بود. نمونه عملی اش این که با داشتن شرایط مرجعیت و سابقه تدریس طولانی درس خارج و شهرت فوق العاده، در فکر مرجعیت نبود، بلکه در همه جا از موقعیت خود برای مرجعیت مراجعی مانند: آیت الله العظمی حاج شیخ عبدالکریم حائری(ره) و آیت الله العظمی بروجردی(ره)، با ایثار و فداکاری سود می برد، آنها را جلودار کرد و خود در پشت سرشان به راه افتاد.
از تواضع او این که: در یکی از مجالس حضور داشت که یکی از علما وارد شد و در یک جای خالی نشست. ایشان با این که ضعف مزاج داشت، به احترام آن عالم، تمام قد برخاست. یکی از حاضران که نزد ایشان نشسته بود، به ایشان عرض کرد: «آقا! شما که از نظر مزاجی ضعیف هستید و آن مرد عالم هم که وارد مجلس شد، متوجه شما نبود، بنابراین چرا به خود زحمت دادید و تمام قد برخاستید؟»
آیت الله فیض در پاسخ فرمود: «او توجه نداشت، مردم که توجه دارند، من هم باید به وظایف اخلاقی خود عمل کنم.»
منابع:
1. کتاب گنجینه دانشمندان
2. مجله نور علم
تهیه: گروه حوزه علمیه
