زیارت قبر مطهر حضرت از نگاه اهل سنّت برخورد بزرگان اهل سنّت با مزار امام رضا (علیه السلام) نیز جالب و شگفت‌انگیز است؛ مانند بسیار زیارت كردن قبر امام رضااز سوی ابن حبان بستی (354ق) و ابو علی ثقفی (328ق) و تواضع و تضرعات بسیار ابوبكر بن خُزیمه (311ق) كه موجب شگفتی شاگردان وی شده بود.
1. ابوبكر بن خزیمه (311ق) و ابو علی ثقفی (328ق): حاكم نیشابوری می‌گوید:
«سَمِعتُ محمد بن المؤمل بن حسین بن عیسی یقول خرجنا مع امام اهل الحدیث ابی بكر بن خزیمه و عدیله ابو علی الثقفی مع جماعة من مشیخنا و هم اذ ذلك متوافرون الی زیارة قبر علی بن موسی الرضا بطوس، قال: فریت من تعظیمه (ابن خُزَیمه) لتلك البقعه و تواضعه لها و تضرعه عندها ماتحیرنا؛(1)
حاكم می‌گوید: از محمد بن مؤمل شنیدم: روزی با پیشوای اهل حدیث ابوبكر بن خزیمه و ابو علی ثقفی و دیگر مشایخ خود به زیارت قبر علی بن موسی الرضا به طوس رفتیم؛ در حالی كه آنها بسیار به زیارت قبر ایشان می‌رفتند. محمد بن مومل می‌گوید: احترام و بزرگداشت و تواضع و گریه و زاری ابن خزیمه نزد قبر علی بن موسی همگی را شگفت‌زده كرده بود.
ابن خزیمه نزد اهل سنّت جایگاه ویژه‌ی دارد؛ به گونه‌ی كه از وی «شیخ الاسلام، امام الائمه، حافظ، حجه، فقیه، بی‌نظیر، زنده كننده سنّت رسول الله»، تعبیر كرده‌اند و او در علم حدیث و فقه و اتقان ضرب المثل است.(2)
در مورد ابو علی ثقفی نیز ـ كه از نوادگان حجاج بن یوسف است ـ تعابیری چون: «امام، محدث، فقیه، علامه، شیخ خراسان، مدرس فقه شافعی در خراسان، امام در اكثر علوم شرعی، حجت خدا بر خلق در دوران خودش»(3) به كار رفته كه نشان دهنده اهمیت و جایگاه این شخصیت نزد عامه است.
2. ابن حبّان بُستی (354ق): «علی بن موسی الرضا از بزرگان و عقلا و نخبگان و بزرگواران اهل بیت و بنی هاشم است. اگر از وی روایتی شود، واجب است حدیثش معتبر شناخته شود..... من به دفعات قبر ایشان را زیارت كرده‌ام. زمانی كه در طوس بودم، هر مشكلی برایم رخ می‌داد، قبر علی بن موسی الرضا را ـ كه درود خدا بر جدش و خودش باد ـ زیارت می‌كردم و برای برطرف شدن مشكلم دعا می‌كردم و دعایم مستجاب و مشكلم حل می‌شد. این كار را به دفعات تجربه كردم و جواب گرفتم. خداوند ما را بر محبت مصطفی و اهل بیتش ـ كه درود خدا بر او اهل بیتش باد ـ بمیراند».(4)
ابن حبان بستی نیز از اهل سنّت جایگاه والایی دارد؛ به گونه‌ی كه از وی به «امام، علامه، حافظ، شیخ خراسان، یكی از استوانه‌های علم در فقه و لغت و حدیث، و از عقلی رجال» تعبیر كرده‌اند.(5)
این جملات حاكی از نفوذ معنوی امام رضا (علیه السلام) بر قلوب است و پس از گذشت سالیان از شهادت ایشان، قبر و بارگاه ملكوتی ایشان مورد توجه خاص و عام است و كسانی چون ابن خزیمه و ابن حبان علاوه بر زیارت قبر امام رضا (علیه السلام) به ایشان متوسل می‌شدند و برای رفع مشكلات مادی و معنوی خود به این مكان مقدس پناه می‌بردند.
پی نوشت:
1ـ تهذیب التهذیب، ابن حجر عسقلانی، دارالفكر، بیروت، لبنان، چاپ اول، 1404ق، ج7، 339.
2ـ سیر اعلام النبلاء، شمس الدین ذهبی، ج14، ص365و377.
3ـ سیر اعلام النبلاء، ج15، ص280ـ282.
4ـ كتاب الثقات، ابن حبان بستی، دارالفكر، بیروت، لبنان، چاپ اول، 1393ق، ج8، ص475.
5ـ سیر اعلام النبلاء، ج16، ص92؛ النجوم الزاهره، ابن تغری، دار الكتب العلمیه، بیروت، لبنان، چاپ اول، 1413ق، ج3، ص342؛ الوافی بالوفیات، صفدی، جمعی از مستشرقین، بی‌تا، 1411ق، ج2، ص317؛ الطبقات الشافعیه، سبكی، دار احیاء الكتب العربیة، بیروت، لبنان، بی‌تا، ج3، ص131؛ الانساب، سمعانی، دار الكتب العلمیه، بیروت، لبنان، چاپ اول، 1408ق، ج2، ص209.
بخش حریم رضوی
