لک و پیس یک بیماری پوستی
برص (ویتیلیگو) یک بیماری پوستی است که در آن لک های سفید رنگ به دلیل از دست رفتن رنگدانه پوست بوجود می آیند. در هر جای بدن ممکن است دیده شوند و معمولاْ بصورت قرینه هستند. بیشتر در مناطق تحت فشار از جمله زانو و آرنج دیده میشود. شایع ترین مناطق شامل: صورت، لب ها، دست ها، بازوها، پاها و نواحی تناسلی می باشند.
در این بیماری چون بصورت خود ایمنی بروز میکند احتمال وجود بیماریهای خود ایمنی دیگر نیز وجود دارد از جمله ریزش مو بصورت سکه ای یا آلوپسی آره آتا، بیماری غده تیروئید، و کم خونی؛ به همین دلیل باید این بیماران بررسی بیشتری از جهت وجود بیماری دیگری شوند. این بیماری در هر سنی دیده می شود ولی در نیمی از موارد قبل از 20 سالگی است و به تدریج پیشرفت می کند.
ملانین، رنگدانه ای است که عامل تعیین کننده رنگ پوست؛ مو و چشم های ما می باشد و توسط سلولهای ملانوسیت (رنگدانه ساز) تولید می شود. اگر این سلولها از بین بروند و یا نتوانند رنگدانه بسازند رنگ پوست روشن تر شده و یا به کلی سفید می شود.
وقتی سلول های رنگدانه ساز به دلایل ناشناخته از بین روند، پیسی بوجود می آید. از بین رفتن سلول های رنگدانه ساز را به دلایل گوناگونی فرض کرده اند از جمله فعال شدن سیستم ایمنی و از بین بردن سلولهای ملانین ساز بصورت نابجا و یا وجود نقص در ژن و حساس شدن این سلولها به آسیب های جزئی و از بین آنها و .... .
پیشرفت این بیماری در افراد مختلف متفاوت است. افراد با پوست روشن نسبت به پوست تیره دیرتر متوجه بیماری خود می شوند. در موارد شدید ممکن است تمام سطح پوست بطور یکنواخت سفید گردد. هیچ روشی برای پیش بینی اینکه این بیماری در فردی چقدر پیشرفت خواهد کرد یا چقدر طول بیماری ادامه خواهد داشت، وجود ندارد.
پیسی معمولاً با از دست رفتن ناگهانی رنگدانه در یک نقطه شروع می شود. این فرآیند می تواند ادامه یابد و یا خود بخود متوقف شود. دوره های از دست رفتن رنگدانه و بوجود آمدن رنگدانه بطور مداوم می تواند تکرار شود و یا بطور ثابت باقی
بماند. این بیماری میتواند خیلی سریع پیشرفت کند و قسمتهای عمده پوست و مو را درگیر کند و یا خیلی آهسته پیش رود و تنها قسمت کوچکی را سفید کند و حتی ممکن است در یک ناحیه بدون هیچ پیشرفتی متوقف شود. بدلیل ناشناخته بودن علت پیسی و از دست رفتن سلولهای رنگدانه ساز درمان قطعی وجود ندارد. درمان آن بیشتر برای توقف سفیدی و برگرداندن پیگمان در آن ناحیه می باشد. در مناطق درگیری، پوست فاقد دفاع در برابر نور آفتاب و اثرات مخرب و زیان آور اشعه ماوراء بنفش آن است. این نواحی براحتی دچار آفتاب سوختگی می شوند. بنابراین نواحی از بدن که با لباس پوشیده نمی شود باید با کرم های ضد آفتاب با فاکتور محافظتی حداقل بیست پوشانده شود. از قرار گرفتن در معرض آفتاب در ساعات حداکثر تابش (ده صبح تا چهار عصر) اجتناب گردد.
وقتی سلول های رنگدانه ساز به دلایل ناشناخته از بین روند، پیسی بوجود می آید.
برای باز گرداندن رنگ پوست طبیعی:
کورتون موضعی: اول بصورت داروهای موضعی حاوی کورتون که باعث تضعیف سیستم ایمنی مهاجم میگردد. این داروها می توانند در افراد با درگیری یک یا چند ناحیه کوچک موثر باشند. این داروها باید همزمان با سایر درمان ها به کار برده شوند. مصرف طولانی مدت این داروها بخصوص با قدرت بالا باعث نازک شدن پوست و ترکهای پوستی می شود. بنابراین استفاده از آن باید تحت نظر یک متخصص پوست انجام گیرد.
نور درمانی: درمان نواحی درگیر با اشعه ماوراء بنفش و مصرف داروئی بنام پسورالن بصورت خوراکی یا موضعی.
پیوند پوست: در صورت عدم بهبودی در صورتی که بیماری متوقف شده باشد و هیچگونه پیشرفتی نداشته باشد میتوان به کمک عمل جراحی پوست سالم را در نواحی درگیر بصورت نقطه ای کاشت. این روش راههای گوناگونی دارد که بسته به پوست افراد و امکانات موجود میتوان روش مناسبی را انتخاب کرد.
انتقال پوست از نواحی طبیعی به نواحی سفید شده فقط در مورد تعداد محدودی از بیماران مبتلا به پیسی امکان پذیر می باشد که ضایعات پیسی محدود به یک ناحیه باشد و مدت ثابت بودن ضایعه (بدون پیشرفت) طولانی باشد.
از بین بردن رنگدانه باقیمانده: در بیمارانی که ضایعه وسعت زیادی دارد؛ عملی ترین روش درمان، رنگ زدایی از نواحی طبیعی پوست و یکدست کردن رنگ آن است. در این روش از داروهای رنگ بر یا بوسیله لیزر رنگ طبیعی پوست باقیمانده را از بین می برند. این بیماران باید از در معرض آفتاب قرار گرفتن بدون محافظ (لباس، کلاه و کرم ضد آفتاب) اجتناب کنند.
جدیداْ داروهای گیاهی را برای درمان این بیماری معرفی کرده اند که تا حدودی موثر میباشد.
نقش استرس های روحی در ایجاد و تشدید بیماری قطعاً مشخص نشده ولی در اکثر افراد دوره های شدت بیماری با استرس رابطه مستقیم دارد. نقش تغذیه در ایجاد و یا بهبودی پیسی مشخص نیست و در حال حاضر هیچ محدودیت غذائی توصیه نمی شود.
مطالب مرتبط:
تنظیم: مرکز مشاوره
