تبیان، دستیار زندگی
درباره زنده یاد محمدرضا رحمانی: نام: محمدرضا رحمانی نام هنری: مهرداد اوستا لقب: پدر شعر انقلاب سال تولد: بهمن ماه 1308 سال درگذشت: اردیبهشت ماه 1370 ....
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

از کاروان رفته اش گذشت

درباره زنده یاد محمدرضا رحمانی

محمدرضا رحمانی (مهرداد اوستا)

  1. نام: محمدرضا رحمانی
  2. نام هنری: مهرداد اوستا
  3. لقب: پدر شعر انقلاب
  4. سال تولد: بهمن ماه 1308
  5. سال درگذشت: اردیبهشت ماه 1370
  6. محل تولد: بروجرد (دارالسرور)
  7. لیسانس: رشته «معقول و منقول»
  8. فوق لیسانس: رشته فلسفه

    اولین شعری که اوستا سرود در 10 سالگی بود.

    «از کاروان رفته» نخستین مجموعه شعر او.

    مهرداد اوستا در سال‌های1333 و 1345 دوبار ازدواج کرد که حاصل آن یک پسر و سه دختر بود.

فعالیت های استاد اوستا:

اوستا ابتدا با سمت مشاور ادبی و برنامه‌ریز در وزارت فرهنگ مشغول به کار شد و بعدها در دانشکده معماری دانشگاه شهید بهشتی و دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران تدریس کرد و طی چند دهه در دانشگاه تهران به تدریس در رشته‌های زبان و ادبیات فارسی، فلسفه، فلسفه تاریخ و فلسفه هنر، تاریخ اجتماعی هنر، زیبایی‌شناسی، روش تحقیق در زیبایی‌شناسی و تاریخ موسیقی پرداخت. همچنین مدتی را نیز در سمت رییس شوراى شعر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى قبول مسؤولیت کرد. با پیروزی انقلاب اسلامی مدتی سمت‌های وزارت فرهنگ و آموزش عالی، ریاست دانشگاه تهران و ریاست مجتمع عالی هنر را عهده‌دار شد. پس از تشکیل جلسات شعر حوزه هنری، استاد اوستا در آن جمع حضور یافت و تاثیر به‌سزایی در شعر دهه اول انقلاب گذاشت.

آثار مهرداد اوستا:

تصحیح دیوان سلمان ساوجی (1330)

رسال ای در فلسفه , منطق , روانشناسی و اخلاق(1333)

عقل و اشراق (1334)

تصحیح رسائل خیام با مقدمه و تحقیق در زندگی وی (1335)

از کاروان رفته (1339)

پالیزبان (1342)

حماسه آرش(1344)

از امروز تا هرگز

اشک و سرنوشت( 1348)

روش تحقیق در دستور زبان فارسی و شیوه? نگارش (1348)

شراب خانگی ترس محتسب خورده (1351)

تیرانا (1352)

امام، حماسه‌ای دیگر(1360)

استاد اوستا بیش از 40 اثر تحقیقی و یا تألیفی در زمینه ادبیات و هنر از خود به یادگار گذاشته که بیش از 20 اثر آن در زمان حیاتش منتشر گردید. مهمترین این آثار عبارتند از:

"اندیشه فلاسفه شرق و غرب "، "روش تحقیق در دستور زبان و شیوه نگارش فارسی "، "رساله‌ای در فلسفه، منطق، روانشناسی و اخلاق "، "روش تحقیق در زیباشناسی " و "نقد و بررسی افسانه‌های ملل " (در چندین جلد)، "منطق کلام حافظ " و "منطق کلام فردوسی "، "منطق کلمات "، "منطق حماسی مهابرات "، "نقد و بررسی آثار سنائی "، "تصحیح کلیات شیخ سعدی "، "تصحیح دیوان ابوسعید ابوالخیر "، "تحلیل نوروز نامه و رساله‌ی وجود عمر خیام‌نیشابوری"، "تحلیل فلسفی و علمی پیرامون اصول ادیان "، "لحن شناسی پیرامون آثار و افکار بزرگان سخن ایران "، "روش تحقیق در تاریخ هنر "، "تصحیح مجدد دیوان سلمان ساوجی "، "روش تحقیق در تحولات فکری و فلسفی در اروپا و آسیا "، "سیر مکاتب هنری در ایران "، "هدف هنر در شرق و هدف آن در اروپا "، "مکاتب هنری در شرق "، "مکاتب هنری در اروپا "، "مکاتب فلسفی در اروپا "، "مکاتب فلسفی در آسیا "، "هدف نهائی در شرق و غرب "، "کارنامه شعر معاصر "، "کارنامه نثر معاصر " و "تأثیر ادبیات ایران بر ادبیات جهان "، "اشک و سرنوشت "

اوستا از زبان دیگران:

علیرضا قزوه: " بعد فهمیدیم که شاعر یعنی مهرداد اوستا. کسی که هیچ دلی را نمی‌شکست کافی بود 2 هزار تومان در جیبش باشد و راننده‌ای او را در مسیری مثلاً به اندازه میدان ارگ تا بهجت‌آباد جابجا کند. نمی‌گفت آقا کرایه من چقدر می‌شود. 2 هزار تومان را می‌داد و از راننده هم تشکر می‌کرد و راننده می‌ماند که این بنده خدا یا عقلش پاره سنگ می‌برد و یا پسر قارون است. اما مهرداد اوستا فقط مهرداد اوستا بود.

یوسفعلی میرشکاک: " عشق چیزی جز درد و لذت بردن از دردناکی هستی خویش نیست. «اوستا» ظاهری ظریف و این اواخر نحیف داشت. اما باطن او برای تحمل درد بسیار ستبر و درشت می نمود و از همین رو خود را در عمری سراسر عذاب، آماده مواجهه با دردناکی جان خویش و جهان کرده بود... «اوستا» کریمی فقیر و بخشنده ای نادار بود. نداشت و بخشید و این یکی از بزرگ ترین دردهای «مهرداد اوستا» بود. با دل نیرومند ایران به جهان آمده بود و دست تهی نیازمندان و هیچ دردی فراتر از این درد برای انسان نیست و اوستا «انسان» بود پیش از این که شاعر باشد."

استاد حمید سبزواری: «همین ضمیر آگاه و اندیشه پاک و زبان حق گویش سبب شده است تا متولیانِ مدعی شعر امروز، به انکارش کمر بندند؛ زیرا از موضع قاطع او از معارضه با غرب گرایی و بی اعتقادی بیمناکند.»

سمیح القاسم، شاعر فلسطینی، اوستا را «شاعر ایران و فلسطین و اسلام» می خواند و این گونه از او یاد کرد: «شاعران موحد به شمار ستارگان آسمانند... . اوستاها اگرچه به تن می روند، به نام می مانند... . امت اسلامی، نام مهرداد اوستا را پاس خواهد داشت».

دکتر عبدالحسین زرین کوب در مورد شعر او چنین می نویسد: «اعتدال بین لفظ معنا، انتخاب دقیق در بین الفاظ و تعبیرات و مخصوصا سعی در پیدا کردن مضامین تازه، شعر او را رنگی می بخشد که در بسیاری از گویندگان نسل جوان، مانند آن را نمی توان یافت».

استاد محمدرضا حکیمی: «بیداری اوستا در برابر استعمار و شگردهای آن و موضع گیری متعهدانه او در برابر ایادی داخلی استعمار، اعم از فرهنگی و سیاسی، اموری بود بسیار قابل تکریم».

شادروان منوچهر آتشی: «اوستا شاعری است که سال هاست شعر می سراید، آن هم نه با تفنن، زیرا او در حاشیه شعر، زندگی می کند. شعر او یادآور شعر خاقانی است، با این تفاوت که شعر اوستا، استخوان دارتر و امروزی تر است».

زهره سمیعی

بخش ادبیات تبیان