عبارت بورس که زیاد میشنوید

 لازمه اولیه موفقیت درسرمایه گذاری در بورس آشنایی با قوانین بورس و اصطلاحات ان است. در غیر اینصورت این فرصت برای سود جویان فراهم می شود که از عدم آگاهی ما استفاده کنند. اگر سری به خبر های بورس بزنید معمولا با این عبارت روبرو می شوید: شاخص بورس.

کلمه شاخص (INDEX) در کل به معنای نمودار یا نشان دهنده یا نماینده می باشد . شاخص کمیتی است که نماینده چند متغیر همگن می باشد و وسیله ای برای اندازه گیری و مقایسه پدیده هایی است که دارای ماهیت و خاصیت مشخصی هستند که بر مبنای آن می توان تغییرات ایجاد شده در متغیرهای معینی را در طول یک دوره بررسی نمود .

محاسبه شاخص برای هر شرکت صنعت یا گروه یا دسته امکان پذیر است و می توان آن را محاسبه نمود . برای محاسبه شاخص یک سال را به عنوان سال مبنا یا پایه فرض کرده و پس از تقسیم ارزش جاری بر ارزش مبنا ( ارزش سال پایه ) آن را در عدد 100 ضرب می کنیم . عدد بدست آمده شاخص آن گروه یا دسته مورد نظر را به ما نشان میدهد .

به طور کلی در هر بازار بورس اوراق بهاداری می توان بنا بر احتیاج و کارایی شاخصهای زیادی را تعریف و محاسبه نمود. در تمام بورسهای دنیا نیز شاخص های زیادی برای گروهها و شرکتهای مختلف محاسبه می شود.

بورس تهران از فروردین ماه 1369 اقدام به محاسبه و انتشار شاخص قیمت خود بر مبنای عدد پایه 100 و با نام تپیکس (TEPIX) كرد كه این شاخص، نماگر تغییرات قیمت کل بازار است و به صورت میانگین وزنی محاسبه می شود؛ این شاخص 52 شرکت که در آن زمان کل شرکت‌های پذیرفته شده در بورس بودند را، در برمی‌ گرفت و در صورتی ‌که نماد شرکتی بسته باشد یا برای مدتی معامله نشود، قیمت آخرین معامله آن در شاخص لحاظ می‌ شود و تعداد سهام منتشره شرکت‌ها، معیار وزن ‌دهی در این شاخص است که این امر منجر به تأثیر بیشتر شرکت‌های بزرگ در شاخص می‌ شود

و در تاریخ 30 اردیبهشت 1387 در 10 ماده و 3 تبصره دستورالعمل نحوه تغییر شاخص‌های بورس یا تعریف شاخص‌های جدید تصویب شد. بر اساس این مصوبه بود كه شورای عالی بورس اقدام به انتشار مقررات اجرایی نحوه تغییر در شاخص های بورس یا تعریف شاخص های جدید در بازار سهام كرد و همزمان با راه اندازی نرم افزار جدید معاملات موسوم به"جم" در روز 16 آذرماه، شاخص قیمت و دیگر شاخص های بورسی تغییراتی نسبت به گذشته پیدا کردند. در محاسبه جدید درصورتی که قیمت سهام یک شرکت بورسی قبل از برگزاری مجمع عمومی عادی سالانه یک هزار و 200 ریال باشد و این شرکت 200 ریال سود در مجمع تقسیم کند، در روز گشایش نماد تغییرات قیمت نسبت به مبلغ یک هزار ریال انجام می شود تا تاثیری در شاخص به وجود نیاید.

شاخص قیمت كه به عنوان شاخص قدیم بورس مطرح است در گذشته بر اساس تغییرات قیمت سهام بازار محاسبه می شد به طوری که تغییرات تمام شرکت های بورسی در این شاخص لحاظ می شد اما در محاسبه فعلی شاخص قیمت از قیمت تعدیل شده، استفاده می شود به طوری كه قیمت سهم پس از تقسیم سود نقدی کاهش پیدا می کند که در محاسبه جدید، پایه شاخص به اندازه سود تقسیم شده، تعدیل می شود تا تاثیری بر شاخص نگذارد. لذا شاخص قیمت تنها بر اساس تغییرات قیمت محاسبه می‌شد ولی شاخص سود نقدی اثر تقسیم سود را نیز مورد بررسی قرار می دهد.

در تمام بورسهای دنیا نیز شاخص های زیادی برای گروهها و شرکتهای مختلف محاسبه می شود.در زیر به برخی از شاخص‌های بورس اشاره شده است:

شاخص صنعت:

این شاخص عملکرد شرکت‌های صنعتی بورس را نشان می‌دهد.مفاهیم این بازار کمک می‌کند. با یکی از این کلیدها آشنا شوید:

شاخص واسطه‌گری‌های مالی:

این شاخص عملکرد شرکت‌های واسطه‌گری مالی شامل هلدینگ‌ها، سرمایه‌گذاری‌ها و لیزینگ‌ها را نشان می‌دهد.

شاخص قیمت و بازده نقدی:

این شاخص را در سال‌های اخیر روزنامه همشهری با نام شاخص بازده بازار سهام به سهامداران شناسانده است.

شاخص قیمت و بازده نقدی را می‌توان یکی از دقیق‌ترین شاخص‌های محاسبه در بورس تهران به حساب آورد زیرا هر دو مولفه تقسیم سود در شرکت‌ها و بازده سهام بر اثر افزایش قیمت سهام شرکت‌ها در آ‌ن مدنظر قرار گرفته است.

شاخص عملکرد تالار اصلی:

این شاخص فقط روند حرکت قیمت سهام شرکت‌های درج شده در تابلوی اصلی بورس تهران را طبق ضوابط محاسبه شاخص کل نشان می‌دهد.

شاخص کل قیمت سهام:

این شاخص بیانگر روند عمومی قیمت سهام همه شرکت‌های پذیرفته در بورس اوراق بهادار است.

طبق فرمول طراحی شده تغییر قیمت شرکت‌های بزرگتر که در عین حال سرمایه‌ بیشتری نیز دارند بر نوسان شاخص تاثیر بیشتری می‌گذارد.

شاخص عملکرد تالار فرعی:

این شاخص فقط روند حرکت قیمت سهام شرکت‌های درج شده در تابلوی فرعی بورس تهران را طبق ضوابط محاسبه شاخص کل نشان می‌دهد.

اخیرا شخص بورس در بورس اوراق بهادار تهران با جهش زیادی روبرو بوده است به نحوی که به عنوان مثال 16 بهمن ماه چنین اعلام شد: امروز هم هیچ كسی و موضوعی مانع ركورد شكنی های پی در پی شاخص بورس نشد تا با ركوردشكنی بیشترین جهش روزانه در 214 روزكاری، دماسنج بازار سهام با 461 واحد دیگر به 21 هزار و 810 واحد برسد. جزئیات جهش 461 واحدی امروز شاخص حكایت از آن دارد كه 4 شركت بزرگ و غول فولادمباركه، مخابرات، سرمایه گذاری امید و ملی مس با اثر 112 ، 67،51.4 و 51 واحدی در كنار اثر مثبت و 25 تا 8 واحدی شركت های چادرملو، مپنا، سرمایه گذاری غدیر، گل گهر و پالایشگاه اصفهان بیشترین نقش را در این ركورد شكنی داشتند. هر چند که این روند پرشتاب کم کم دارد آرام میگیرد و در دومین روزكاری بازارسهام طی هفته جاری( روز یکشنبه) ، از سیر شتابان و جهش های چند ده واحدی روزهای گذشته شاخص بورس كاسته شد تا شاید اندكی از نگرانی برخی مسئولان و كارشناسان در مورد شكل گیری حباب قیمتی كم شود.

هرچند همه فعالان بازار سهام و مسئولان از رشد شاخص و قیمت سهام شركت ها و در مجموع رونق بازار سهام استقبال می كنند و جز این هم از این بازار پرنوسان و پیچیده و پر ریسك انتظاری نمی رود، اما با نگاهی به روند روزهای اخیر دماسنج بازار سهام، اولین نشانه های نگرانی ناشی از وضعیت حبابی به چشم می خورد.

در بررسی 214 روزكاری بورس تا روزگذشته مشخص می شود طی این مدت شاخص بورس با 9 بار ركورد شكنی مواجه شده و از طرف دیگر دربرابر سیر نزولی ارقام و نمودار در 76 روز كاری ، 138 روزدیگر را با افزایش اعداد و سیر صعودی مواجه شده است.

از طرف دیگر شاید كسب سود و بازدهی برای عموم سرمایه گذاران خوشایند باشد اما واقعیت این است كه مسئولان بازار سرمایه از رشد شتابان و بی منطق شاخص و قیمت سهام برخی شركت ها چندان خوششان نمی آید و نگران آینده بازار و برگشت ناگهانی روند بازار هستند كه در آن شرایط جمع كردن بازاری كه با فضایی روانی منفی مواجه شده كار سختی است. در این میان توقف نماد معاملاتی شركت های ایران خودرو، سایپا و سرمایه گذاری سایپا ناشی از این نگرانی مسئولان بود.

علاوه بر مسئولین، كارشناسان و حرفه ای بازار هم چندان از ركورد شكنی پی در پی و با فاصله كم شاخص رضایت خاطر ندارند و حتی برخی از با تجربه ها در این شرایط اقدام به فروش سهامی می كنند كه طی این مدت بدون پشتوانه اطلاعاتی با رشد بی منطق بهای هر سهم مواجه شده اند،چرا كه این دسته از سرمایه گذاران معتقدند برای شركت هایی كه هیچ اطلاعات جدید و مثبتی از انها منتشر نشده و از طرف دیگر هنوز بودجه سال 90 كه در آن هدفمند سازی یارانه های نقش قابل توجهی دارد، ارایه نشده نباید بیش از این انتظار رشد قیمت داشت.

فرآوری:ریحانه حمیدی فر

بخش اقتصاد

منابع:

همشهری

بورس کالا

خبرگزاری فارس