سایه شمال آفریقا بر اقتصاد جهان

مثل هر رویداد دیگری که بویی از تهدید دارد می تواند به فرصت تبدیل شود. اما اثرات مورد انتظار در چه زمینه های هستند و چگونه اثر میگذارند؟

کانال سوئز و نفت

یکی از مهمترین اثراتی که این تحولات می تواند بر اقتصاد جهانی بگذارد از ناحیه کانال سوئز است.کانال سوئز که دریای سرخ را به دریای مدیترانه متصل می کند آبراه استراتژیک و مهمی برای انجام مبادلات تجاری و نفتی جهان به شمار می رود . علاوه بر عبور و مرور کشتی های تجاری متعدد از این کانال روزانه یک میلیون بشکه نفت خام تولیدی خاورمیانه نیز از طریق این کانال به بازارهای خارمیانه ای انتقال داده می شود.همین امر باعث شد تا قیمت نفت در روز جمعه بیش از 3 دلار افزایش پیدا کند و در آغاز معاملات هفته جاری نیز قیمت نفت روندی صعودی را طی کرده است.

وزیر نفت ونزوئلا تاكید كرد اگر بحران سیاسی مصر منجر به مسدود شدن كانال سوئز شود قیمت جهانی هر بشكه نفت به 200 دلار خواهد رسید .

رافائل رامیرز تصریح كرد گرچه هنوز نشانه ای از مسدود شدن كانال سوئز وجود ندارد ولی احتمال این مساله وجود دارد و در صورت این اتفاق قیمت نفت به بیش از 200 دلار خواهد رسید .

وی افزود اگر كانال سوئز مسدود شود اوپك درخواست برگزاری نشست فوق العاده را مطرح خواهد كرد ولی در شرایط كنونی و علی رغم بحران سیاسی مصر نیازی به برگزاری نشست فوق العاده اوپك نخواهد بود .

با این حساب نگرانی از مسدود شدن کانال سوئز کافی است تا قیمت نفت افزایش یابد اما در کنار این، مسئله تعطیل شدن دفاتر شرکت‌های نفتی در مصر مانند شرکت شل که حتی بسیاری از کارمندان خارجی خود را از مصر خارج کرده است، عامل دیگری بود تا به بهای طلای سیاه بیفزاید. به‌علاوه نگرانی از سرایت کردن ناآرامی‌ها به دیگر کشورهای منطقه شمال آفریقا و خاورمیانه عامل دیگری محسوب می‌شود برای افزایش بهای نفت در بازارهای جهانی چرا که یک سوم نفت جهان در این مناطق تولید می‌شود.

مواد خام

جدا از نفت، حدود 8 درصد تجارت دریایی جهان از کانال سوئز عبور می‌کند، به همین خاطر ایجاد اخلال در عبور و مرور در این کانال می‌تواند قیمت دیگر کالاها در جهان را هم با افزایش مواجه کند. همچنین مصر یکی از بزرگ‌ترین واردکنندگان گندم در جهان محسوب می‌شود. به همین خاطر نگرانی از تغییر رژیم در این کشور باعث کاهش 2درصدی بهای گندم در بازار شیکاگوی آمریکا شد. تولیدکنندگان گندم نگرانند که مشکلات سیاسی در مصر توان دولت این کشور برای خرید گندم را کاهش دهد؛ با این حال روز یکشنبه مقامات مصری اعلام کردند که برنامه‌ای برای تغییر در سفارشات گندم ندارند. ارزان‌تر شدن گندم به ضرر کشاورزان آمریکایی تمام خواهد شد اما منافعی را برای مصرف‌کنندگان جهانی که در حال رنج بردن از افزایش قیمت مواد‌غذایی در جهان هستند، در پی خواهد داشت. به علاوه کشور مصر یکی از صادرکنندگان مهم کتان در جهان به حساب می‌آید، به همین خاطر تنش‌های سیاسی در این کشور باعث اوج گرفتن قیمت کتان در بازارهای جهانی شد، به‌طوری که در حال حاضر کتان در بالاترین قیمت خود طی یک قرن و نیم گذشته قرار دارد.

بازار سهام

تحولات مصر به عاملی تبدیل شد برای کاهش محسوس شاخص بیشتر بازارهای سهام در جهان و به‌خصوص منطقه

خاورمیانه. با ادامه ناآرامی‌ها در مصر و تعطیلی بورس این کشور، اقتصاد مصر روزانه 310 میلیون خسارت را متحمل می‌شود.

نگرانی سرمایه‌گذاران موجب کاهش 6/43 درصدی شاخص بورس عربستان سعودی در روز یکشنبه و همچنین افت دیگر بازارهای سهام منطقه مانند بازارهای دبی، ابوظبی، کویت و اردن شد. به علاوه همزمان با روز جمعه خشم در مصر، بازار سهام داو جونز هم با کاهش 1/4درصدی، بیشترین کاهش روزانه را از نوامبر 2010 تاکنون به‌خود دید. بازارهای سهام لندن و بازار داکس آلمان هم به‌ترتیب 1/4 درصد و 0/7درصد کاهش را تجربه کردند. البته در ادامه هفته بازارهای مالی روند با ثبات‌تری به‌خود گرفتند تا آنجا که در روز سه‌شنبه بازار داو جونز و اس‌اندپی توانستند بالاترین شاخص از ژوئن 2008 تاکنون را تجربه کنند.

در این بین شاهین شایان آرانی کارشناس ارشد بورس در رابطه با اثرات بحران سیاسی ، اقتصادی و اجتماعی روزهای اخیر مصر و بروز نگرانی هایی در كشورهای خاورمیانه اظهار داشت: واقعیت این است كه هر اتفاق سیاسی و ابهامی در روند طبیعی كشورهایی از جمله مصر كه نقش مهمی در خاورمیانه و كشورهای عربی دارد، می تواند ریسك های بین المللی سرمایه گذاری و مبادلات اقتصادی را افزایش دهد.

وی ادامه داد: طی دو هفته اخیر و همزمان با شكل گیری مخالفت های گسترده و علنی مردم مصر، فضای سرمایه گذاری در حوزه خاورمیانه و اروپا با ابهام وافزایش ریسك مواجه شد. این جریان در عمل منجر به افزایش قیمت های جهانی نفت و طلا و فرآورده های پتروشیمی شده كه در نهایت می تواند به طور غیر مستقیم بر اقتصاد كشور ما هم اثرگذار باشد.

این كارشناس ارشد بازارهای مالی جهانی تاكید كرد: نكته ای كه در این میان می تواند مورد توجه مسئولان اقتصادی كشور قرار گیرد این است كه با توجه به فرار بخش قابل توجهی از سرمایه گذاران عرب از بورس مصر و دیگر كشورهای همجوار، می توان با تمهیداتی عملی و نه شعاری نسبت به جذب درصدی از این سرمایه های سرگردان به بورس تهران اقدام كرد

پنبه وگندم

مصر یکی از بزرگ‌ترین واردکنندگان گندم در جهان محسوب می‌شود. به همین خاطر نگرانی از تغییر رژیم در این کشور باعث کاهش 2درصدی بهای گندم در بازار شیکاگوی آمریکا شد. تولیدکنندگان گندم نگرانند که مشکلات سیاسی در مصر توان دولت این کشور برای خرید گندم را کاهش دهد؛ با این حال روز یکشنبه مقامات مصری اعلام کردند که برنامه‌ای برای تغییر در سفارشات گندم ندارند. ارزان‌تر شدن گندم به ضرر کشاورزان آمریکایی تمام خواهد شد اما منافعی را برای مصرف‌کنندگان جهانی که در حال رنج بردن از افزایش قیمت مواد‌غذایی در جهان هستند، در پی خواهد داشت. به علاوه کشور مصر یکی از صادرکنندگان مهم کتان در جهان به حساب می‌آید، به همین خاطر تنش‌های سیاسی در این کشور باعث اوج گرفتن قیمت کتان در بازارهای جهانی شد، به‌طوری که در حال حاضر کتان در بالاترین قیمت خود طی یک قرن و نیم گذشته قرار دارد.

مسائل ذکر شده در بالا ارزش واقعی ابر مدیریت را نشان میدهد. ابر مدیریت یعنی تبدیل تهدید به فرصت. ار تحولات سیاسی جهانی را تهدید برای اقتصاد بدانیم لازم است که مدیران و سیاست گذاران تمام تلاش خود را برای حداقل کردن آسیبهای این تحولات انجام دهند و به عنوان مثال با ایجاد فرصت ورود سرمایه زمینه ورود سرمایه کشور های عربی را فراهم کنند.

فرآوری:ریحانه حمیدی فر

بخش اقتصاد

منابع:

پارست

همشهری

خبرگزاری کار

خبرگزاری فارس