ارتش در برابر شاه

بیان خاطرات انقلاب از زبان ارتشیان  در رادیو ایران

---

اینجا تهران – استودیوی شماره 11 – ساختمان شهدای رادیو – محل ضبط برنامه " فجر آفرینان" – کاری از گروه  حماسه رادیو ایران .

آرم برنامه که ترکیبی است از شعارهای مختلف مردمی که در اوایل پیروزی انقلاب اسلامی سر داده می شد، پخش می شود. پس از اعلام نام برنامه سعید توکلی با قطه شعری در وصف فجرآفرینان واقعی که همانا مردم هستند می گوید:"

الا حمایت تو رمز استقامت من                          چنان که سینه تو ساحل سلامت من

بدست تو برنکنم جهانی نیز                              همیشگی ست در این منزل اقامت من

فجر آفرینان

برای اولین بار در رادیو از خاطرات ارتشیان در خصوص چگونگی پیوستن این نیرو به جریان انقلاب ، چگونگی ورود انقلاب به پادگان ها، همراه و همدل شدن با مردم ویژه برنامه ای در نه قسمت تهیه و تولید می شود که پخش آن از 12 بهمن ساعت 21:15 شب شروع شده و تا 21 بهمن ادامه دارد.

توکلی با نام و یاد خدای بزرگ برنامه را آغاز می کند و به حافظان آسمان و پاسداران زمین و کسانی که در گذر از حساس ترین لحظات تاریخی این مرز و بوم مردانه ایستاده اند و حماسه آفریدند سلام و درود می فرستد و می گوید:" با برنامه فجر آفرینان میهمان شما عزیزان هستیم . برایتان خلقی حسنی ، صبری حسینی و رفتاری رضوی را  آرزو می کنیم. در بهمن ماه سال 1357 خورشید یکی از بزرگترین خیزش های انقلاب مردمی به افق پیروزی رسید. پایمردی و استواری و ثابت قدمی مردم ایران که همانا فجر آفرینان این انقلاب بودند مثال زدنی و ستودنی است. یاد حماسه جاویدشان گرامی باد."

پس از آن امیر سرتیپ دوم غلامحسین  دربندی از ارتش جمهوری اسلامی ایران که از یادگاران هشت سال دفاع مقدس هستند و خاطرات شنیدنی از دوران انقلاب دارند ،   در خصوص اینکه بدنه ارتش با انقلاب بود صحبت می کند. اینکه قبل از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی در هوا نیروز خدمت می کرده و چون در خانواده مذهبی به دنیا آمده بود نمی توانست ظلم و ستم رژیم شاهنشاهی ر ا تحمل کند .او می گوید:" یادم هست در آن ایام که در اصفهان حکومت نظامی تازه اعلام شده بود، با دوستانی که زمینه فکری مشترکی داشتیم مخفیانه جلساتی تشکیل می دادیم. یک روز با دوستان خدمت مرحوم " حضرت آیت الله خادمی" رسیدیم و در مورد فرار از ارتش کسب تکلیف کردیم که چکار بکنیم. ایشان فرمودند:" چنانچه شما در ارتش بمانید ، بیشتر برای انقلاب مفید و موثر خواهید بود. ما هم عمل کردیم و دیدیم که واقعا حضور ما در رابطه با ارشاد پرسنل دیگر چقدر موثر بود."

امیر دربندی در بخش دیگری از خاطرات خود به نقش ارتش در پیروزی انقلاب اشاره می کند و می گوید:"نقش ارتش فقط محدود به پیروزی انقلاب نمی شود، بلکه سابقه ای دیرینه دارد. خیلی از بچه های ارتشی مقلد حضرت امام (ه) بودند و زمانی که داشتن رساله ایشان ممنوع بود، آنها رساله امام (ه) را در خانه نگهداری می کردند. حتی ارتباط هایی با آن حضرت داشتند که من می توانم به کار ارزنده سرهنگ خلبان " محمد رضا پور جمعه " اشاره کنم . وی در یکی از ماموریت های ناوبری برای سوریه برای سوخت گیری در خاک عراق توقف می کند و شبانه از بغداد برای دیدن حضرت امام عازم نجف می شود. در حالی که اگر یک نظامی در سال های قبل از انقلاب این کار را می کرد ، مجازاتش برابر قوانین نظامی حبس ابد بود، ولی ایشان با جرات تمام اعلامیه های حضرت امام (ه) را گرفتند و به ایران رساندند. پخش مخفیانه اعلامیه های حضرت امام (ه) و کتب انقلابی و نوار سخنرانی های سران نهضت از دیگر فعالیت هایی بود که ما همواره با سایر همفکران خود در ارتش انجام می دادیم."

  در فرصتی که ایجاد می شود  آرمان ستوده سردبیر و تهیه کننده این برنامه که از سال  84 همکاری خود را با گروه حماسه رادیو ایران آغاز کرده است برایم  می گوید:" بیان فراز هایی از کلام حضرت امام و رهبری در خصوص انقلاب و ارتش ، بیان روز شمار پیوستن نیرو های ارتش به انقلاب و مروری به ادبیات و اشعار انقلابی توسط سید کمال الدین هاشم زاده از دیگر بخش های این برنامه است. "  . وقتی از ستوده می پرسم چرا برای ساخت یك برنامه حماسی از قالب بیان خاطره  استفاده كردید و فكر نمی كنید نمایش بهتر در اذهان باقی می ماند؟ او  پاسخ می دهد: «با توجه به اینكه هدف ما حضور فرماندهان و بانیان اصلی انقلاب  در برنامه و شنیدن حرف های آنها بود، استفاده از قالب بیان خاطره پیشنهاد و تصویب شد كه برای این برنامه بازخورد بهتری با این قالب پیش بینی می شد، البته نمایش هم در جای خود كاربرد دارد كه در رادیو این كار را اداره كل نمایش انجام می دهد.»

پس از ضبط برنامه از  امیر دربندی می خواهم که پیوستن  ارتش به صفوف مردم و انقلابیون  را علی رغم اینکه یک ارتش وابسته بود ،  ارزیابی کند.او می گوید:" در واقع  باید بگویم که پیکره ارتش با انقلابیون بوده و خودشان نیز انقلابی بودند. دلیل آن هم این بود که آنها از همین مردم بودند و وقایع انقلاب را توسط خانواده و دوستان می شنیدند و تحت تاثیر قرار می گرفتند. البته به دلیل وجود زمینه های مذهبی و ایمانی در ارتش تمایل نظامی ها به صفوف مردم و انقلابیون زیاد بود. تحولی که از  اصفهان با پیوستن نظامیان به مردم آغاز شده بود،کم کم گسترده شد و در تهران ، همدان ، مشهد و قزوین مردم هر روز شاهد پیوستن نظامیان به صفوف انقلاب بودند که دلگرمی زیادی را برای آنها فراهم می کرد. من به جرات می گویم نظامیان با این شورو شوق و علاقه ای که به انقلاب داشتند و با مشاهده چپاول و تاراج نمودن اموال ملت توسط شاه و مستشاران آمریکایی پیش از آنکه روبه روی انقلاب بایستند روبه روی رژیم شاه ایستادندو با همه خطراتی  که آنها را تهدید می کرد ، به مخالفت با رژیم شاه پرداختند. اگر به راهپیمایی نظامیان ، اعتصاب غذای ارتشیان و حماسه پادگان لویزان در عاشورای سال 57 که توسط " گروهبان سلامت بخش " و سرباز" امید عابد" به وجود آمد، نگاهی بیندازید ، خواهید دید که این نظامیان بودند که با ایجاد فضای عدم اعتماد شاه نسبت به خودشان ، کمر رژیم شاهنشاهی را شکستند و امید اورا قطع کردند که دیگر به فکر استفاده ابزاری از ارتش برای حفاظت تخت و تاج نباشد. وقتی که شاه از ارتش قطع امید کرد ، به فکر خروج و فرار از کشور افتاد. حتی ورود " ژنرال هایزر" هم نتوانست به شاه کمکی کند، روزی نبود که خبری از تظاهرات ، تمرد و سرپیچی از دستور از یک گوشه کشور گزارش نشود."

امیر دربندی در خصوص فعالیت های نظامیان در بدو ورود حضرت امام (ه) به میهن می گوید:" زمانی که بختیار فرودگاه را بسته بود ، به همراه تعدادی از کارکنان هوا  نیروز اصفهان در مسجد مصلی تظاهراتی انجام دادیم. خلبان " محمد کریم عابدی" با لباس نظامی بالای منبر مسجد رفت و قطعنامه ای را علیه رژیم شاه خواند که در آن آمده بود: نظامیان ، خواستار برقراری حکومت اسلامی ، آزادی زندانیان سیاسی ، سرنگونی رژیم شاهنشاهی و آمدن حضرت امام (ه) به ایران هستند. در این راستا همچنین کمیته استقبال از حضرت امام (ه) نیز تشکیل شد که من هم عضو آن کمیته بودم. یادم می آید که پس از استقبال پر شوری که مردم از حضرت امام(ه) انجام دادند ، برای حفاظت جان امام (ه) ایشان  توسط هلی کوپترهای ارتش به بهشت زهرا (س) منتقل شدندو در پایان نطق تاریخی خود گفتند:" من از نظامیانی که در اصفهان به مردم پیوستند ، تشکر می کنم و از سایر نظامیان در سرتا سر کشور می خواهم تا از آنها تبعیت بکنند و حرکت آنها را ادامه دهند."

وقتی از امیر می خواهم که از ماجرای مدرسه علوی و بیعت تاریخی همافران نیروی هوایی برایم بگوید؟او می گوید:" روز 19 بهمن ماه جمعی از افسران و کارکنان نیروی هوایی با حضور در مدرسه علوی ، محل استقرار موقت حضرت امام (ه) ضمن ابراز ارادت و احترام نظامی به ایشان وفاداری خود را اعلام کردند. در مقابل ایشان رژه رفتند و با امام (ه) همدردی نمودندو عکس آن بیعت تاریخی در روزنامه کیهان چاپ شد که مورد تکذیب نخست وزیر وقت قرار  گرفت. اما حضرت امام (ه) در ساعت 4 بعدازظهر همان روز از طریق رادیو محلی اعلام کردند که من این عکس را تایید می کنم و خودم در آن مراسم حضور داشتم."

امیر دربندی در خصوص وفاداری ارتش به حضرت امام(ه) می گوید:" ارتش وفاداری خود را به حضرت امام (ه) اعلام کرده بود ولی برای اینکه به جهانیان ثابت کند که به انقلاب و امام (ه) وفادار است ، رژه با شکوهی را در سال 58 در مقابل حضرت امام (ه) در قم انجام داد که در آن رژه هلی کوپترهای شنوک ، جنگنده و 214 از هوا و نظامیان نیز مسلحانه به صورت پیاده در مقابل رهبر خود رژه رفتند.آن روز من نیز در بین رژه روندگان بودم و با چشمان خود دیدم که همکاران نظامی با دیدن چهره مهربان و پدرانه حضرت امام (ه) که همراه با صلابت برای ما به آرامی دست تکان می دادند ، طاقت از دست داده و بیهوش می شدند. نظامیان از همان 22 بهمن که با حضرت امام (ه) میثاق وفاداری بسته اند تا به امروز عاشقانه بر سر این پیمان خود ایستاده اند و در مقابل هر تهدیدی سینه سپر کرده و در این راه تا پای شهادت می روند و قدمی به عقب برنخواهند داشت."