کتاب قربانی اصلی است
خانواده ها معمولا اولین چیزی که برای متعادل کردن دخل و خرجشان از سبد هزینه‌ها حذف می‌کنند، محصولات فرهنگی و در راس آن، کتاب است.»
این بخشی از سخنان مازیار ناظمی است که در باره‌ی کتاب و لزوم مطالعه‌ی آن بیان شده است. در زیر مشروح این گفت‌وگو را می‌خوانید.
مازیار ناظمی، گوینده خبر ورزشی رادیو و تلویزیون، در ابتدای این گپ و گفت، اهمیت و لزوم رژیم کتابخوانی در فرهنگ مطالعه را یادآور می‌شود و توضیح می‌دهد: «همان گونه که آدم‌ها، چربی و اضافه وزن خود را با رژیم غذایی ارائه شده توسط متخصص تغذیه، کنترل می‌کنند و هر غذایی را نمی‌خورند، لازم است در تامین خوراک فکری، فرهنگی و مطالعاتی شان نیز با مشورت یک راهنمای خوب، رژیم کتابخوانی داشته باشند و هر کتابی را مطالعه نکنند مگر آن که مطابق با سطح درک، پذیرش، نیاز، تحمل و علاقمندی شان باشد.»
وی می‌افزاید: «از آن جا که معمولا هر آدمی نیازهای تغذیه‌ای جسم و روح خود را بهتر تشخیص می‌دهد اصلا معقول نیست کتاب خاصی را برای مطالعه آحاد جامعه توصیه کنیم و بر خواندنش اصرار ورزیم. به جای توصیه، ابتدا باید مشخص کرد هر عنوان کتاب برای کدام گروه سنی و چه قشر و طبقه‌ای از جامعه مناسب است سپس پیشنهاد و اطلاع رسانی را در دستور کار گنجاند. در موارد فردی نیز آنها که زمینه علاقمندی مشترک دارند یا حوزه کاری و مطالعاتی‌شان نزدیک به هم است می‌توانند آثار مدنظر خود را به یکدیگر معرفی نمایند.»
از آن جا که معمولا هر آدمی نیازهای تغذیه‌ای جسم و روح خود را بهتر تشخیص می‌دهد اصلا معقول نیست کتاب خاصی را برای مطالعه آحاد جامعه توصیه کنیم و بر خواندنش اصرار ورزیم
این کارشناس ارشد ارتباطات در ادامه با نگاهی به پیشینه فرهنگی - تاریخی جامعه به ریشه یابی علل کم شمار بودن علاقمندان واقعی کتاب و کتابخوانی در کشورمان پرداخت و اظهار داشت: «جدای از سیاست‌های استعماری و استبدادی که در طول تاریخ سلطه بر این مملکت، واقعا می‌کوشیدند مردم باسواد نشوند و مطالعه نداشته باشند تا رشد و آگاهی به وجود نیاید نباید فراموش کنیم که از دیرباز فرهنگ شفاهی مردم ما قوی بوده است.
وجود قهوه‌خانه‌ها، منابر، محافل نَقل گویی و... شاهدی بر این مدعاست و نشان می‌دهد که بیشتر، مشتاق شنیدن و سخن گفتنیم تا خواندن. اما این که چرا به مرور زمان، مطالعه برای ما عادت نشده است ریشه در بی توجهی و عدم تلاش جدی در نهادینه کردن این مهم دارد که سبب شده فرهنگ شفاهی، قوی‌تر و در نتیجه پایدارتر گردد و حس نیاز به کتابخوانی که باید از سنین کودکی در ما ایجاد می‌شد، کم رنگ شود و نتوانیم آدم های اهل مطالعه ای بار آوریم.»
او با انتقاد از سیستم آموزشی، اضافه می‌کند: «رویه ثابت و تکراری مدارس و مراکز آموزشی ما از زمانی که خودم به مدرسه می‌رفتم تاکنون که فرزندم محصل شده به این صورت است که بچه‌ها یک سری دانسته‌های به دردنخور و غیر کاربردی را موقتی به خاطر می‌سپارند و پس از امتحان هم فورا فراموش می‌کنند لذا محیط مدرسه به عنوان نهادی پایه‌ای که باید شوق برانگیزد، بچه‌ها را از کتاب و مطالعه، بیزار می‌کند و اندک افراد مقید به کتابخوانی هم غالبا تحت تاثیر جو فرهنگی خانواده خود برای کتاب اهمیت قائلند.»
وجود قهوه‌خانه‌ها، منابر، محافل نَقل گویی و... شاهدی بر این مدعاست و نشان می‌دهد که بیشتر، مشتاق شنیدن و سخن گفتنیم تا خواندن
سردبیر و تهیه کننده برنامه‌های رادیو گفتگو، مسائل اقتصادی را نیز روی دیگر سکه کم توجهی به مطالعه بر می‌شمارد و با نام بردن از کتاب به عنوان قربانی اصلی متعادل کردن دخل و خرج بسیاری از خانواده‌ها می‌افزاید: «خانواده ها معمولا اولین چیزی که برای متعادل کردن دخل و خرجشان از سبد هزینه‌ها حذف می‌کنند، محصولات فرهنگی و در راس آن، کتاب است. بسیاری از ما خیلی راحت برای یک پیتزا، 20هزار تومان می‌پردازیم اما چون اهمیت خوراک فکر و روح برایمان جا نیفتاده است، زورمان می‌آید همین مبلغ را در کتابفروشی خرج کنیم.
خیلی‌هامان حاضریم مدت‌ها جلوی کیوسک روزنامه فروشی بایستیم و تیترها را بخوانیم اما خود را ملزم نمی‌دانیم دست در جیب ببریم و روزی یک روزنامه یا حداقل هفته‌ای یک مجله بخریم و بخوانیم. تازه این وضعیت مربوط به کلان‌شهرهایی مثل تهران، اصفهان و شیراز است وگرنه متاسفانه در لایه‌های دورافتاده کشور، این مسائل در همین حد هم مطرح نیست و رسانه‌های شفاهی و گذرا مثل رادیو و تلویزیون، کل مخاطب را در دست گرفته و قدرت نمایی می‌کنند.»
این مدرس مدیریت فرهنگی و خبرنگاری، تفکر مقطعی، نگاه مناسبتی و فعالیت گلخانه‌ای را گزینه مناسبی برای حل این مشکل فرهنگی نمی‌داند و حلاجی و تحلیل محتوایی شیوه‌های به کار رفته در این سال‌ها را گام نخست آسیب‌شناسی رفتارهای تشویقی- تحریکی در حوزه کتاب و کتابخوانی عنوان و ادامه می‌دهد: «اشکال ما این است که با پدیده‌های مهم و همیشگی‌مان، مناسبتی برخورد می‌کنیم. مثلا یک هفته از دَر و دیوار جامعه، شعارهایی به نفع کتاب و کتابخوانی می‌بارد و ملت را کلافه می‌کند و یازده ماه همه چیز در محاق فرو می‌رود گویی «نه خانی آمده و نه خانی رفته!»
خیلی‌هامان حاضریم مدت‌ها جلوی کیوسک روزنامه فروشی بایستیم و تیترها را بخوانیم اما خود را ملزم نمی‌دانیم دست در جیب ببریم و روزی یک روزنامه یا حداقل هفته‌ای یک مجله بخریم و بخوانیم
وی البته با بیان اینکه باید اشکالات روش‌های ناموفق را بیابیم و متناسب با نیازهای جامعه امروز، دست به انتخاب بزنیم و طرحی نو در اندازیم، راهکارهایی را هم ارائه می‌دهد و ارزان‌تر شدن قیمت کتاب و تلاش در جهت جلب نظر سلایق مختلف را یادآور می‌شود و می‌گوید: «محصولات فرهنگی مثل کتاب، نیازمند یارانه دولتند. اگر کتاب، ارزان شود مشتاقان مطالعه چند برابر می‌شوند. هم چنین در بحث محتوایی آثار چاپ شده نیز همواره باید به خاطر داشت که باید و نباید گذاشتن در کار فرهنگی باعث می‌شود گروهی قید کتابخوانی را بزنند. جامعه با تکثر و تنوع آرا و عقاید مواجه است و باید برای همه جریان‌ها، فرصت مساوی در نظر گرفت و حداقل از انتشار یک سری نظرها و مسائل جلوگیری نکرد تا علاقمندان طیف‌های گوناگون، احساس رضایت‌مندی بیشتری داشته باشند.»
وی در عین حال متذکر شد: «با همه این تفاسیر، وضعیت کتابخوانی ما بحرانی نیست و اگر کسی نظری متفاوت دارد باید در متر و میزان الحراره‌ای که برای تشخیص درجه بحران به کار برده است، بازنگری کند. اشکالات موجود نیز تقصیر همه است بنابراین نباید گروه خاصی را متهم نمود.»
این مجری و خبرنگار همچنین با اشاره به کم شدن فرصت‌های مطالعه در روزگار امروز، تاثیر پدیده های نوین ارتباطی بر شیوه‌های کتابخوانی را اجتناب ناپذیر می‌داند و خاطرنشان می‌کند: «عصر انسان های آنلاین فرا رسیده و قابلیت‌های شبکه اینترنت و سایر وسایل الکترونیکی، شیوه‌های کتابخوانی را عوض کرده است.
نسخه‌های پی‌دی‌اف کتاب‌ها در گوشی‌های تلفن همراه و لپ‌تاپ کاربران شده و دی‌وی‌دی‌های چند صد کتابی جایگزین کتابخانه‌های شخصی غیر قابل حمل و محدود گردیده است تا علاقمندان به کتاب و کتابخوانی بهترین استفاده را از فرصت محدودشان داشته باشند.»
او در عین حال اضافه می‌کند: «اگرچه حس و لذت آرام‌بخش تورق کتاب‌ها با هیچ چیز دیگری قابل مقایسه نیست اما بروز این تغییرات، اجتناب ناپذیر است و ضرورت‌های جهانی را نمی توان نادیده گرفت لذا شیوه جدید را هم در کنار آن نگاه سنتی باید پذیرفت.»
بخش کتابخوانی تبیان منبع: خبر آنلاین
