آیت الله طالقانی در مصاحبه با خبرنگاران داخلی و خارجی گفت:

حکومت اسلامی در انحصار هیچکس نیست

سه شنبه 17 بهمن 1357 – ضمیمه روزنامه اطلاعات

* کمونیستها چنانچه وابستگی نداشته باشند، در حکومت اسلامی برای گفتن مطالب و ایجاد تسهیلات می توانند آزاد باشند.

* آمریکائیها پدر شاه را درآوردند، حالا با بختیار این کار را میکنند.

بعد از ظهر دیروز حضرت آیت الله طالقانی در یک مصاحبه مطبوعاتی که با حضور خبرنگاران خارجی در منزل وی برپا شده بود، ضمن پاسخگویی به سوالات خبرنگاران دیدگاه های مترقیانه اسلام را تشریح کرد.

آیت اله طالقانیدرباره مفهوم سیاست از دیدگاه اسلام گفت: اگر معنای سیاست به معنای صحیحش مسئولیت در برابر انسانهاست و حمایت از مظلوم ها و مبارزه با ظلم هست، این سیاست در متن قرآن و تعالیم اسلام هست و همیشه هم جریان داشته، خفیف یا شدید ولی اگر به مفهوم امروزی سیاستی است که در آن دروغ و پُلتیک و چند روئی و عدم صمیمیت با توده های مردم و ساخت و باخت باشد، روحانیت اسلام هم سیاست بدین معنا را مطرود می دارد.

نقش کمونیست ها

خبرنگاری پرسید: بسیاری از کمونیست ها در گذشته بر ضدشاه مبارزه کرده اند. بسیاری زندانی بوده اند. بسیاری به خاطر انقلاب شهید شدند، آیا شما آنها را مخالفین اسلام تلقی می کنید و آیا بعداً جائی در حکومت اسلامی خواهند داشت؟

آیت الله طالقانی پاسخ داد: مسئله مکتب غیر از مبارزه است در جهت مبارزه شان خودمان شاهد کشته شدنشان و سهمشان در این مبارزه بوده ایم. در این شکی نیست. مسئله مهم اختلاف با کمونیست ها، مسئله اختلاف ایدئولوژیکی است نه اختلاف در مبارزه بنابر این کمونیست ها در مبارزه فعلی تا آنجا که وابستگی به کمونیسم بین الملل و پایگاه های کمونیستی نداشته باشند و الهام از خارج مرزهای اسلامی نگیرند و در طریق این مبارزه که فعلاً نفی استبداد و استعمار است مزاحمتی ایجاد نکنند، هیچگونه تعارضی با این انقلابی که از توده اکثریت مردم ایران آغاز شده نخواهد داشت. آنها خودشان را طرفدار توده می دانند، ما هم شعارمان همین است که توده ها ی مردم را باید نجات داد و بعد که بمرحله اثبات رسید یعنی تاسیس حکومت اسلامی که بر مبنای دمکراسی و آزادی است، آنها هم می توانند در گفتن مطالبشان و حتی ایجاد تشکیلات آزاد باشند.

جمهوری اسلامی

آنگاه خبرنگار فرانسوی سوال کرد:در جمهوری اسلامی بهره برداری از سرمایه آنچنانکه در سیستم سرمایه داری متداول و مطرح است آیا مجاز است یا خیر.

ج- در اسلام نه استثمار است نه استعمار و نه استحمار

س- بنابر این منظورتان این است که تمام بهره اجتماعی باید بطور مساوی تقسیم شود.

ج- هر کس باندازه کارش، زحمتش، استعدادش و در جای خودش و این به معنای همان قسطی است که قرآن به آن تکیه می کند که مسلمانها موظفند اقامه قسط کنند.

س- آیا می توانید نمونه ای از حکومت اسلامی را که وجود داشته یا باید باشد یا وجود دارد ذکر کنید؟

ج- نمونه کاملش در عصر پیغمبراکرم (ص) بوده و ناقص تـَرش در عصر خلفا بوده و باز کاملترش در چند سال حکومت علی بوده و پس از آنکه حکومت تبدیل به سلطنت شد آنهم سلطنت میراثی، اساساً اسلام منحرف شد، در جاهایی اصل اسلام انحرافی است اما مدعی هستند فروعش را اجرا می کنند. مثل سعودی که اساساً چون سلطنت میراثی در اسلام نفی شده و سعودی سلطنت خانوادگی مسلط بر مردم دارد از نظر اسلام این نمونه یک حکومت اسلامی نیست.

آزادی انسانها

س- توضیح بفرمائید در مورد قوانین و معیارهای مترقی قرآن منظورتان چیست آیا آن قوانین متغیر هستند یا خیر؟

ج- هر جمهوریت در دنیا معیارهایی دارد در نظام اسلامی که من اسمش را حکومت نمی گذارم چون به معنای حاکمیت عده ای بر عده دیگر است و در اسلام هم حاکمیت جز برای خدا نیست که خالق همه مردم است و همه مردم بنده خدا هستند و زمین و آنچه ذخائر در آن است سفره گسترده ای است برای همه مردم که باید به اندازه احتیاج و نیازشان از آن استفاه کنند.

نکته مهمی که در اینجا مایل هستم تفهیم بشود و در بعضی از سخنرانی هایم تذکر دادم اینست که هدف اصلی در انقلابات و حرکتهای اصیلی که در تاریخ دنیا از تاریخ های گذشته تا به حال تا انقلاب فرانسه، انقلاب اکتبر و سایر انقلابها بوده آزادی انسانها بوده و هست. چون آنچه که بیش از مسائل خوراک و مسکن و شکم مطلوب انسانها بوده مسئله آزادیش بوده است و مسئله اقتصاد در پرتو این آزادی بوده ولی به تدریج ما می بینیم در غرب سرمایه داری و در شرق کمونیست، آزادی انسانها تحت الشعاع اقتصاد قرار گرفته و این اقتصاد است که انسانها و جامعه ما را شکل می دهد که یک نوع به بند کشیدن توده های مردم است، این مسئله ی است که نسل امروز که تحت تاثیر کامل مسائل اقتصادی قرار گرفته فعلا نمی تواند آن را درست درک کند اما توده های مردم همینطور که در ایران می بینیم حتی طبقه مرفه تحت فشار زندگی بپا خاستند چه اول آزادی می خواهند و مسئله قسط یا عدالت اقتصادی خود بخود در پرتو آزادی به عقیده ما، تامین خواهد شد.

درود مردم فلسطین

در اینجا خبرنگار روزنامه النهار درود مردم و رهبران فلسطین را حضور آیت الله طالقانی اعلام داشت، آیت الله پاسخ داد:

مسئله ای که برای شخص من به هنگام شرکت در کنفرانس های اسلامی در کراچی، بیت المقدس، مکه و قاهره زمان مرحوم عبدالناصر مطرح بود و اصلا حضور من در آنجا به همین خاطر بود مسئله دفاع از حق فلسطینی ها بود و درک مسائل آنها از نزدیک. برای آنکه دشمن آنها دشمن همه ملت مسلمان بوده و هست، استعمار است و اسرائیل. پیروزی اینها پیروزی ماست، پیروزی ما پیروزی آنهاست و خدای نخواسته، شکست ما شکست آنهاست و امیدواریم بیاری خدا با آنها معاضدت و همکاری و همفکری بعد از این بیشتر بشود.

س- ویژگیهای انقلاب اسلامی ایران در چه هست. موقعیت انقلاب اسلامی ایران در جهان سوم چگونه است و آیا این انقلاب بخشی از حرکت یا جنبش غیر متعهد هست و اگر هست به چه ترتیبی است؟

ج- در انقلاب اسلامی ایران چون رهبری با شخصیت هایی است که به مبانی اسلام و جهاد اسلامی و امر به معروف و نهی از منکر آشنایی کامل دارند یکی از خصایص انقلاب اینست که اسلام اصیل و دینامیک و بدون دخالت فکری و سیاسی دیگران مطرح است ولی در انقلابات دیگر تا آنجایی که ما می دانیم اگر در کشورهای اسلامی هم بوده اسلام خالص نبوده و یا بوسیله یک حزب و گروه خاصی بوده است.

همانطور که در کشورهای انقلابی کمونیست یا ملی ناسیونالیست می بینیم یک گروه انقلاب می کنند و حکومت را در دست می گیرند و قهرا وقتی که گروه یا حزب خاصی بودند چه نظامی و چه غیرنظامی دنبالش دیکتاتوری و استبداد است. ولی خصوصیت انقلاب اسلامی اینست که ما رهبران مذهبی هیچ داعیه حکومت برای خودمان نداریم و نمی خواهیم حاکم باشیم. انقلابی است که از همه مردم شروع شده و برای همه است و هیچ حزب و جمعیت و فردی حق این را ندارد که در این انقلاب سهم بیشتری را برای خودش قائل باشد و از این جهت حکومت و در انحصار خودش در بیاورد.

تاثیر انقلاب ایران

سپس خبرنگار روزنامه النهار از تاثیر انقلاب ایران بر کشورهای همجوار پرسید:

آیت الله طالقانی ضمن تایید این مسئله گفت که علت آن سرمایه های مادی و موقعیت جغرافیایی ایران نیز هست اما خواه ناخواه ریشه عمیقی خواهد داشت و تاثیر بسیاری در کشورهای مجاور، البته کیفیت تاثیرش به این مربوط است که تا چه اندازه پیروزی کسب شود.

موقعیت زنان

سپس آیت الله طالقانی در جواب خبرنگار یک روزنامه ترکیه درباره موقعیت زن در جامعه اسلامی گفت:ما با آزادی به معنای عروسک بودن زن که در جامعه غربی هست مخالفیم اما با اشتراک زنان در مسائل اجتماعی و اقتصادی توافق کامل داریم چنانکه در مبارزه کنونی ما میلیونها زن ایرانی نقش عمده ای بازی می کنند و یکی از پایه های مهم مبارزه ما هستند.

امریکایی ها و شاه

سپس آیت الله طالقانی در جواب یک خبرنگار خارجی که موضوع ایجاد دولت انقلاب را در عین حضور دولت بختیار یک دو گانگی نامید پاسخ داد که این دو گانگی نیست، مسئله روشنی است، مردم برای چه این همه خون داده اند جز اینکه یک رژیم فاسد را نفی کنند، حالا اگر این آقای بختیار منبعث از مردم و مجلس مردمی باشد می تواند این ادعا را داشته باشد ولی وقتی مردم اصلا حکومت او را قانونی نمی دانند بیخود معطل است اگر او آدم عاقلی باشد و درباره مبارزات آزایخواهی گذشته اش راست بگوید باید به خواست مردم عمل کند، ما بالاخره نفهمیدیم فرق بین ازهاری و شریف امامی و بختیار چه بوده، پس مسئله مبارزه به کجا می رود، به هر حال ممکن است مقاومت بکند ولی بنظر ما جز خونریزی بیشتر نتیجه ندارد.

او جز امریکا هیچ اتکایی ندارد که در ماندن او اصرار می کند، همین امریکایی ها بودند که پدر شاه را در آوردند. وقتی امریکا علنا اعلام کرد که از شاه پشتیبانی می کند چون تعهد دارد که نگهش دارد مردم عصیانشان بیشتر شد و بیشتر متنفر شدند و حالا در مورد بختیار هم همین اتفاق افتاده است.

معنی جهاد را نفهمیده

سپس آیت الله طالقانی در پاسخ به سوال خبرنگار اطلاعات که در مورد برداشت آقای بختیار از امر جهاد پرسیده بود گفت: ایشان اصلا معنی جهاد را نفهمیده اند آن جهادی که اسلام باید فتوای جهاد بدهد بله راست می گوید در برابر کفار است، اما دفاع از حق برای هر کسی که حقش غصب شده باشد واجب است. ما جلوی مردم را می گیریم که با فریاد دفاع کنند، ولی وقتی فریاد بجایی نرسید و طرفی که حق مردم را غصب کرده سرجایش ننشست آن وقت اگر مردم با اسلحه بروند جلو، حق قانونی شان است، لازم نیست کسی فتوای بدهد، هیچ کافری کافرتر از آنی نیست که حق مردم را از بین می برد و به غصب بر مردم سلطه پیدا می کند.