رادیو و تلویزیون ایران درخاورمیانه رتبه اول را دارد
علیرغم اینکه صدا و سیما در نبرد سنگین رسانه ای، با کمبود بودجه روبرو بوده، اما عملکردش مناسب بوده و من نمره بسیار خوبی به آن می دهم. اگر بودجه بیشتری در اختیار رسانه ملی باشد، مسلماَ ظرفیت مدیران و دست اندرکاران و هنرمندان، در حوزه فیلم و سریال، خیلی بالا است و می توانند کارهای ارزشمندی تولید کنند
"مجید رجبی معمار"، مدیر شبکه تهران سیمای جمهوری اسلامی ایران در پاسخ به این سوال که آیا "مخاطب محوری" می تواند سیاست صحیحی برای مدیر شبکه باشد؟ و شما به عنوان مدیر یک شبکه تلویزیونی آیا به "مخاطب محوری" اعتقاد دارید؟ گفت: « مسلماَ باید این طور باشد، چرا که هدف اصلی "رسانه ملی" انتقال پیام ها به نحو مطلوب به مخاطبان است. بنابراین در راستای این فرآیند باید ویژگی ها و انتظارات مخاطبان برای شبکه های رادیویی و تلویزیونی مشخص شود. همچنین در رسانه ملی دو نکته حائز اهمیت است، اول این که انتظارات و توقع مخاطبان در نظر گرفته شود و بعد، در کنار این توقعات به مصلحت هایش توجه شود. رسانه ملی با در نظر گرفتن این ارتباط و تعاول دو سویه می تواند در کنار مصلحت اجتماعی، سواد بصری و آگاهی مخاطبان را افزایش دهیم. همچنین رشد رسانه زمانی میسر می شود که انتظارات مخاطبان افزایش پیدا کند.»
وی افزود: « ما موظف هستیم به مخاطب خردسال هم توجه کنیم و نیازهای او را درک کرده و در ساخت برنامه ها سعی کنیم از کارشناسان و روانشناسان برجسته کودک بهره ببریم تا برنامه های کودک متناسب با نیازها و روحیات خردسالان ساخته شود یا در برنامه های نوجوانان و جوانان باید انتظارات این دسته از مخاطبان را درنظر گرفته شود شاید در برخی از موضوعات آنها اطلاعاتی ندارند. ما باید به آگاهی آنها بیافزایم. در مجموع کارکرد مهم رسانه اطلاع رسانی است. بنابراین زمانی که انتظارات مخاطبان فراوان شود، رسانه هم خودش را ارتقاء می دهد.»
وی در پاسخ به این سوال که آیا بحث مخاطب محوری برای مدیران رسانه می تواند به اینجا منتهی شود که برخی از برنامه ها صرفاَ با هدف "سرگرمی" تولید و پخش شود و جنبه های آموزشی در آنها کم رنگ شود، گفت: « یکی از کارکردهای رسانه، بحث "سرگرمی" و پر کردن خلاء روحی و ذوق تفنن مخاطب است، اما باید ببینیم در این بخش چه چیزی باید به مخاطب بدهیم؟ آیا این میزان تفریح، حواشی منفی هم دارد و این نکات منفی باید به چه قیمتی باشد؟ توجه به تفریح و سرگرمی های مفید مهم است، چرا که منجر به واکنش های مثبت روحی و روانی درمخاطبان می شود. به ویژه در مخاطبان شهر تهران که با ناهنجاری روحی و روانی زیادی روبرو هستند و با آلودگی های صوتی و تصویری زندگی می کنند. متاسفانه برخی از این ناباسامانی ها و تنش های اجتماعی تاثیر زیادی روی مردم می گذارد. بنابراین بخشی از برنامه های رسانه در دنیا به منظور آرامش بخشی در مخاطبان تهیه و پخش می شود تا فشارهای روانی را کمتر کرده و تسکین دهد، اما در ساخت برنامه های سرگرم کننده و طنز، باید توجه کنیم که منجر به تحقیر اقوام، بد آموزی ها و استرس های جانبی نشود.»
مدیر شبکه تهران درباره این که آیا معتقد هستید که ماهواره، رقیبی جدی برای تلویزیون است؟ - چرا که نظریات متفاوتی در این باره وجود دارد - افزود: « در مجموع ، مساله ماهواره جدی است. متاسفانه روز به روز گیرندگان ماهواره افزایش پیدا می کنند. اگر یک روز پروازی روی شهر داشته باشیم، با این واقعیت روبرو می شویم. البته اگر هم پرواز نکنیم و از روی ساختمان های مرتفع به اطراف نگاه کنیم، متاسفانه می توانیم شاهد افزایش ماهواره و گیرندگان آن باشیم. این رقابت جدی است و جنگ رسانه ای که مقام معظم رهبری هم بارها به آن اشاره کردند، تعارف نبوده یا برای ایجاد انگیزه در رسانه ملی نبوده، بلکه موضوع جدی است. همچنین روز به روز به برنامه های ماهواره که به زبان فارسی برنامه ها را پخش می کنند، افزوده می شود. برخی از بنگاه های بزرگ تبلیغی جهان هم به این صورت است که آنها هم شبکه های ماهواره ای به زبان فارسی دارند. از سوی دیگر حساسیت کشورمان در عرصه تحولات سیاسی و فرهنگی در جهان زیاد است. ما به شدت تحت فشار بوده و درگیر یک جنگ تمام عیار هستیم و این جای کتمان ندارد، چرا که ابزارهای رسانه ای مرتباَ درحال توسعه هستند.»
وی با اشاره به مهمترین روش مقابله با این قضیه گفت: « باید کیفیت و کمیت رسانه را افزایش دهیم به ویژه باید به کیفیت شبکه توجه کنیم. مقام معظم رهبری هم به این موضوع اشاره کردند که باید کیفیت را توسعه ببخشیم. درماه رمضان سال گذشته، برخی از دوستان انتقاد داشتند که بعد از ساعت افطار سریال های زیادی از شبکه های مختلف سیما پخش می شود که روند چندان مطلوبی نیست، اما از سوی دیگر با استقبال زیاد مردم روبرو بودیم که ابراز خوشحالی می کردند که این سریال های متنوع باعث شده که آنها به سوی ماهواره نروند. رسانه باید نیازهای فکری، اطلاع رسانی، ذوقی و تفریحی مردم را تامین کند.»
رجبی معمار ادامه داد: « تنوع برنامه های رسانه و شبکه های مختلف تلویزیون می توانند نیازهای داخلی را تامین کنند. همچنین تمامی شبکه های خارجی حرف حسابی ندارند و بیشتر قصد دارند به لجن پراکنی سیاسی بپردازند. البته یاوه گویی هم برملا است و مقایسه برنامه ها، می تواند این واقعیات را نشان دهد.»
مدیر شبکه تهران، با اشاره به اینکه رسانه باید امکانات بیشتری در حوزه فیلم و سریال داشته باشد، گفت: «علیرغم اینکه صدا و سیما برای این نبرد واقعی سنگین با کمبود بودجه روبرو بوده، اما عملکردش مناسب بوده و من نمره بسیار خوبی می دهم. اگر بودجه بیشتری در اختیار رسانه باشد، مسلماَ ظرفیت مدیران و دست اندرکاران و هنرمندان در حوزه فیلم و سریال خیلی بالا است و می توانند کارهای ارزشمندی تولید کنند. ما کادر هنری توانمندی داریم که از وضعیت خوبی برخوردار است و قطعاَ در کشورهای خاورمیانه ایران رتبه اول دارد. همچنین سینمای ایران در دنیا جایگاه خاصی دارد و درعرصه تولیدات هم از بضاعت نیروی انسانی خوبی برخوردار است. بنابراین با افزایش بودجه از سوی دولت و مجلس می توانیم عملکرد بهتر از این هم داشته باشیم.»
وی در پاسخ به این سوال که یکی از انتقاداتی که به تلویزیون وارد است، پخش برنامه هایی در جهت تشویق "تجمل گرایی" و ترویج روحیه "مصرف گرایی" است، به ویژه در پخش آگهی های بازرگانی این مساله بیشتر نمود پیدا کرده است، آیا این مساله اقتضای رسانه ای است یا نوعی غفلت؟ گفت: « پخش آگهی های بازرگانی مربوط به شبکه ها نیست و اداره کل بازرگانی سیما، بر اساس ضوابط و مقررات آگهی ها را می گیرد. بعد هم در بسته های خاص، در اختیار شبکه ها قرار می گیرد و زمان پخش و مدت آن را مشخص می کنند، اما چون مخاطب، کل شبکه را یکپارچه می بیند، به حساب شبکه ها می گذارد. البته مقام معظم رهبری نسبت به این مساله حساس هستند و بارها متذکر شدند، حتی آقای مهندس ضرغامی هم به این مساله توجه زیادی دارد و سعی شده این قضیه تعدیل شود، چرا که برخی از کالاهای تبلیغی با سطح جامعه تناسب ندارد. البته بخش مهمی از بودجه سازمان از طریق پخش تبلیغات تامین می شود، مسلماَ اگر مجلس محترم این بودجه را در تخصیص منابع مالی سازمان بگذارد، میزان وابستگی سازمان به آگهی ها کم می شود و پخش تبلیغ کالاهایی که بیشتر با اقشار مرفه جامعه تناسب دارد یا کالاهای خارجی از باکس تبلیغات قابل حذف شدن است.»
وی افزود: همان طور که اشاره کردم ریاست سازمان بارها تاکید کردند که فضای لوکیشن سریال ها، دکورها و پوشش مجریان در حد متوسط باشد، که با زندگی اکثر مردم همخوانی داشته باشد. البته این مساله هم در دستور کار شبکه پنج قراردارد. به عنوان نمونه در برنامه "به خانه برمی گردیم" فضای دکور عوض شده و از نمادهای سنتی بیشتر استفاده می شود تا با فرهنگ ایرانی همخوانی بیشتری داشته باشد. البته فضای برخی از سریال ها و فیلم ها اقتضا می کند که از دکورهای لوکس استفاده شود تا زندگی خانواده های مرفه نشان داده شود. همچنین در برخی از سریال های خارجی، زندگی های مجلل و ماشین های لوکس بیشتر دیده می شود و این به دلیل وابستگی ما به تولیدات خارجی است. ما هر چه بتوانیم تولیدات داخلی بیشتری بسازیم، از این موضوع فاصله می گیریم.
